Levent (Levend)...

Osmanlı donanmasında hizmet gören askerî sınıf

Türkçe, Farsça ve İtalyancada ayrı ayrı mânâlara gelen kelime aslen İtalyanca olup, levantino “doğulu” anlamına gelir Venedik’e göre doğulu asker, Farsça, nefsin arzû ve isteklerine uyan, Türkçede ise, tekil olarak; “delikanlı, boylu poslu, yiğit, çevik” demektir Levendât şeklindeki çoğulunda, kara ve deniz askerleri ifade edilir

Deniz ve kara leventleri olmak üzere iki kısımdır

Deniz leventleri: On altıncı asırda Akdeniz’de gemileri ile faaliyette bulunan gözüpek, güçlü kuvvetli Türk denizcileri Bunlar 17’şer oturaklı gemileri ile, Rumlarla meskûn Livâdiye sahillerini vurup, bol ganimet ile dönerlerdi Leventler, Osmanlı Devleti hizmetine girmelerinden sonra, bulundukları yerin disiplinini ve nizamını sağlar, donanma sefere çıktığı zaman, asker olarak sefere katılırlardı Bunlar, Levend-i Türkî ve Levend-i Rûmî diye ikiye ayrılır “Levanda”adını taşıyan Rum leventleri, adalardan toplanırdı Bunlar, daha sonra hizmette hıyanette bulunduklarından tasfiye edildiler Türk leventleri timarlı olup, sahil memleketlerindeki Türklerden alınırlardı Türk leventleri ile Rum leventlerinin kıyafetleri farklı idi Türk leventleri, berate denilen kırmızı başlık, kollu beyaz gömlek ve kırmızı renkli, kenarları siyah harçlı bir yelek ile kırmızı şalvar giyer, bellerine sarı kuşak sararlardı Rum leventleri de kenarları sarı harçlı mavi bir yelek, beyaz şalvar giyer, bellerine kuşak sararlardı; bellerinde ve başlarında mavili beyazlı kuşak ve sarık bulunurdu Ayrıca Türk ve Rum leventleri, bütün bedenlerini örten kenar dikişleri kırmızı harçla çevrili, başlıklı bir yağmurluk giyerler, bellerinde bıçak bulundururlardı Kılıç, mızrak, uzun namlulu tüfek ve tabanca da taşırlardı Rum leventleri, daha çok kürekli çektirilerde kullanılırdı

Leventlerin komutanına “Şehlevent” denirdi Kıdemlerine göre “çektiri, firkate, kalyon levendi” adını taşırlardı Donanmanın her yıl seferden dönüşünde yoklama yapılır, sefere katılmayanların kayıtları silinerek, maaşları kesilirdi

Kara leventleri: Osmanlılarda donanma leventlerinden ayrı olarak vezir ve beylerbeyi maiyetlerinde süvari görevi yapan sınıf Bunlara kapılı-levent de denilirdi Leventlerin mensup oldukları vezir veya beylerbeyi azledilince, bunlar bir yere kapılanıncaya kadar, başıboş bir halde dolaştıkları için bunlara “kapısız levent” denirdi Kapısız leventlerin zamanla çoğalması ve Anadolu’da eşkıyalığa başlamaları üzerine, bu teşkilât bozuldu

Anadolu’daki isyanlara karıştılar 1776’da çıkarılan bir fermanla, varlıkları kesin olarak ortadan kaldırıldı

Kara leventleri unutulduğu halde, deniz leventleri muhteşem hatıraları ile halâ yaşamaktadır Levent denince akla Osmanlı devri Türk denizcisi gelmektedir Deha sahibi pek çok Osmanlı amirali, leventlikten yetişmişlerdir Leventler, Osmanlı Devletine unutulmaz deniz zaferleri kazandırmışlardır