İş Yaşamında Güzellik Ve Paranın Devri Bitiyor

Türkiye 'İnsan Kaynakları' kavramıyla 10 yıl önce tanıştı ve insan kaynakları son dört yılda zirveye ulaştı Ancak kriz küçülmeyi getirince, para ve pozisyon vaatleri bitti; şu an insan kaynakları, önemli bir dönemeçte ve kendini sorguluyor Ya lağvedilecek ya da şirketlerde en önemli departman olacak

Otuz yaşlarında birini önemli bir şirketin genel müdürlük koltuğunda gördüğünüzde şaşırırsınız Biraz kıskançlıkla bu pozisyona nasıl geldiğini sorgularsınız Ancak şirketlere önemli katma değer sağlayan genç, profesyonel yöneticilerin bu görevlere gelmelerinde insan kaynakları uzmanlarının etkisi büyüktür Ekonomik krizle birlikte önemi artan İK'lar (İnsan Kaynakları) üzerinde global trendler etkili olurken, yerel şartlar, sektörü yeni bir döngünün eşiğine getirdi Dünyaca ünlü beyin avcısı şirketi Amrop International'ın Türkiye temsilcisi Doçent Yeşim Toduk Akiş, İK konusundaki yeni gelişmeler ve sektörün geleceği konusunda Tempo'nun sorularını yanıtladı

İK'nın Türkiye'de son birkaç yılda zirveye ulaştığını söyleyebilir miyiz?

Buna ekonomideki arz-talep dengesi gibi bakıyorum Yabancı dil bilen, üst düzey yöneticilik yapabilecek, Türkiye'de ve yurtdışında çalışabilecek, çok iyi yetişmiş, nitelikli insan sayısı azdı Bu nedenle, bu özelliklere sahip kişiler ön plana çıktı 40 yaşından önce genel müdür oldular Bu değerli kaynağın planlanması, değerli elemanların şirket içinde tutulmaları, bu grubun çok özel bir şekilde yönetilmesi gerekiyordu Bu gücün nasıl geliştirileceği, bu kişilerin şirketlere katkısının nasıl sağlanacağı konusunda kafa yoruldu Sonuçta bu kişilerin ücretlerine öyle zam yapılmalıydı ki, rakip firmalara kaçmaları engellensin



İK'nın kurallarını kim saptadı?

İK uzun yıllardır işletmenin bir alt grubu olan bilimsel bir çalışmadır İşletme yönetimi okuyan kişiler, satış, pazarlama, muhasebe, finans, lojistik, üretimin yanında insan kaynağı da okurlar Ama daha çok personel ağırlıklıdır ve yüzeysel olarak geçiştirilirdi Personel işlerine bakan kişiler genellikle muhasebe veya psikoloji kökenliydi Son 10 yılda değişen şu oldu: Artık bu kişiler, işletme gözlüğü takmış, satış becerileri, yönetim becerisi yukarıda olan, şirket yönetim kurullarında oturabilecek, şirkete stratejik vizyon çizebilecek, öncelikleri saptayabilecek olanlar arasından seçildi Böylece insan kaynakları kimlik değiştirdi Son iki yıldır ise en zor dönemini yaşıyor

Bu krizin ekonomide yaşanan krizle bir bağlantısı var mı?

Evet Her zaman büyüyen gruplar bu kez küçülmeye başladı Küçülürken nereden küçüleceklerini, kimleri işten çıkaracaklarını, yükseltilecek kişiyi nasıl yükselteceklerini düşündüler İnsan kaynaklarının en önemli fonksiyonlarından biri doğru insanı doğru yerde bulundurmaktır

Bunda ne kadar başarılı oldular?

Aslında Türkiyeli olmayı bu noktada seviyorum İnsanlar sadece bilimsel tercih yapmadılar, duygularını da işin içine kattılar İnsan kaynakları uzmanları, aynı görevi yapan iki kişiden birini işten çıkarırken o kişinin ailesinin olup olmadığına, ailede başkasının çalışıp çalışmadığına, bekâr olup olmadıklarına baktılar Bireysel olarak bu tercihleri doğru buluyorum Bazı şirketler hiç kimseyi işten çıkarmadı ama kimseye de zam yapmadı Bu da güzeldi

Bu kriz dönemi atlatıldı mı?

Küçülmeler daha az yaşanıyor Şimdi yeni bir krizle karşı karşıyayız Maaş zamları Enflasyona alışmış bir ülkeyiz Herkes yılda yüzde 25 zam almaya alışmış Artık zamsızlık, arabasızlık dönemi başlıyor Ekonominin küçülmesi nedeniyle makam arabalarının sayısı azaltıldı İnsan kaynakları artık çok daha önemli bir işlevi yerine getirmek zorunda

O zaman insan kaynakları uzmanları bu dönemde doğru stratejik kararlar vermek durumundalar?

Bu dönemde insan kaynakları grupları ya lağvedilecek -çünkü hiçbir iş yapamadıkları, şirkete katma değerleri olmadığı görünecek- ya da tam tersi çok önem kazanıp şirketlerin en önemli departmanı konumuna gelecek Eskiden biraz bu işi bilen genç hanımlar birden kendilerini müdür koltuklarında buldular Ama artık bilmek yetmiyor, yapabilmek, stratejik bakabilmek, yeni fikirler üretebilmek ve uygulatabilmek önemli

Makam arabası yok, zam yok, yeni pozisyon da yok Bu durumda çalışanlar ne ile teselli olacaklar?

Artık alternatif de çok olmadığı için, çalışanlar Özal ekonomisinin yarattığı büyük ve hızlı yükselme beklentilerinden vazgeçip daha içsel değerlere önem vermeliler "Şirketten ben ne alacağım?" yerine "Ben şirkete ne verebilirim" demeliler Alt pozisyondakilere ne öğretebileceklerine bakacaklar Biraz daha rekabet olacak Bu, bir anlamda fedakârlık dönemi Bu, dünyada daha önce yaşandı Daha önceki dönem yanlıştı