Eridanus Takım Yıldızı

Kısaltma Eri
Tamlayan Eridani
Simge Irmak
Bahar açısı 325 sa
Yükselim -29°
Alan 1138 derece kare
6 sırada
Ana yıldızlar 24
En parlak yıldızı Achernar (α Eri)
(Kadri 046)
Bayer/Flamsteed
yıldızları 87
Gezegeni olduğu
bilinen yıldızlar 4
Parlak yıldızlar
(kadir < 3) 4
Yakın yıldızlar 12
En yakın yıldız ε Eri (105 IY)
Messier nesneleri yok
Göktaşı yağmurları yok
Çevreleyen
takımyıldızlar * Balina

• Ocak
• Anka
• Küçüksuyılanı
• Tukan (köşe)
• Saat
• Çelikkalem
• Tavşan
• Avcı
• Boğa

+32° ve −90° enlemleri arasında görülebilir
En iyi Aralık ayında saat 21:00'de görülebilir

Eridanus ya da Irmak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir Eridanus, günümüzde, Nil de dahil olmak üzere pek çok ırmakla özdeşleştirilmektedir Ancak pek çok kişi, Eridanus'un Kuzey İtalya'daki Po nehri olduğu üzerinde birleşiyor En eski takımyıldızlardan biri olan Irmak, Avcı'nın ayağından güney gökküredeki Küçüksuyılanı takımyıldızı'na kadar uzanır Bu haliyle, Suyılanı'ndan sonra gökyüzündeki en uzun takımyıldızdır Irmak takımyıldızı'nın bir diğer özelliği ise: Gökyüzünde en büyük alanı kaplayan takımyıldızdır



Genel özellikler


Yıldızlar

Irmak takımyıldızı gökyüzünde pek fazla dikkat çekmez Bunun nedeni, oldukça parlak olan Achernar (α Eri) dışında, parlak yıldızının olmayışıdır Achernar'dan sonra en parlak yıldızı 3 kadir parlaklıktadır Ayrıca gökyüzünün dokuzuncu parlak yıldızı 0,5 kadir parlaklıktaki Achernar, 60 derece güney enleminde yer aldığından, 30 derece kuzey enleminin kuzeyinde görülemez Bu yıldız, Kuzey Yarıküre'deki çoğu ülkeden olduğu gibi, ülkemizden de görülemez


yakın yıldız Epsilon Eridani yörüngesindeki Jüpiter-kütleli gezegen


Irmak'daki diğer iyi bilinen yıldız, Epsilon Eridani'dir
Derin gökyüzü cisimleri

Irmak içerisinde, NGC 1234 ve NGC 1291 gökadaları; ayrıca, NGC 1535 gezegenimsi bulutsu sayılabilir
Gözlem bilgileri

Irmak Takımyıldızı, en iyi kış mevsiminde görülebilir Aralık ayında, geceyarısına doğru, gökyüzündeki en iyi konumunda olur Takımyıldız, bu sırada, güney ufkundan yukarıya, Avcı'nın ayağına doğru uzanır
Takımyıldız, derin gökyüzü cisimleri bakımından pek zengin değildir Ancak, takımyıldızı, baştan sona bir dürbünle tararsak, pek çok çift yıldız bulabiliriz Bunlardan birisi, Omikron Irmak'tır Bu, bir bileşeni 4 kadir, ötekiyse 9 kadir parlaklıkta olan yıldızlardan oluşur Bu çifti ilginç yapan, sönük bileşenin, Dünya'dan görülebilen en parlak beyaz cüce olmasıdır Gözlemler, bu yıldızın, yaklaşık Güneş kütlesinde olduğunu göstermektedir Ancak, bu yıldızın çapı sadece 27,000 km (Güneş'in çapı yaklaşık 1,400,000 km'dir)
Mitoloji



The fall of Phaeton, Johann Liss, 17 yüzyıl başı


Dünyayı kuşattığı ileri sürülen ırmak tanrısı Okeanos’un kızı Klymene ile bilgelik ve doğruluk tanrısı Apollon’un Phaethon adında bir çocukları vardır Phaethon, arkadaşlarına kendisinin tanrı Apollon’un oğlu olduğunu anlatır Arkadaşları ona inanmaz ve yalan söylediğini düşünürler Phaethon’un çok üzüldüğünü gören annesi Klymene, onu babası Apollon’a gönderir Phaethon, babası Apollon’u görmeye gider Oğlunun geldiğini gören Apollon bu duruma çok sevinir Phaethon’a, arkadaşlarını ikna etmesi için yardım edeceğine dair söz verir Phaethon bir süre düşünür ve arkadaşlarını inandırmak için babasından Güneş arabasını kullanmak için izin ister Her gün Apollon’un idare ettiği güneşin şarına dört gürbüz at koşulurdu Bunların adları “Eous, Pyrous, Ethon, Phlegon”dur Yani “Al at, Ak at, Parlak at, Toprak at” dır Güneş sabahleyin kırmızı olarak doğar, yavaş yavaş beyazlaşır, sonra öğle vakti parlak olur Akşama doğru batacağı sırada toprağa dokunur ve toprak rengini alır Güneş tanrısı sabahleyin şafağın pembe parmaklarıyla açtığı gök kapısından çıkar, akşam olunca yorgunluğunu dindirmek için batıda olan sarayına iner, orada geceler Apollon bu teklif karşısında şaşırır ve oğlunu caydırmaya çalışır Çünkü güneş arabasını kullanmak oldukça tehlikeli bir iştir Ancak Phaethon fikrini değiştirmez ve babası sözünü tutmak zorunda kalır Phaethon’u hem annesi hem de kız kardeşleri güneş arabasını kullanması konusunda yüreklendirirler Phaethon, arabayı kullanmak için oldukça acemidir Buna rağmen arabayla oldukça uzaklara ve yükseklere doğru yol almaya başlar Doğu ufkunda öyle bir yere gelir ki, burası gök kubbenin en tepesidir Arabasıyla gökyüzünün bir ucundan diğer ucuna büyük bir çizgi çizmeye başlar Daha sonra bu çizgi gökyüzünde Samanyolu olarak anılmaya başlar Bu sırada Dünya yüzeyi soğumaya başlar, çünkü araba çok uzaklara gitmiştir Bunun üzerine arabanın atları hızla Dünya’ya doğru yol almaya başlar Dünya üzerinde Afrika semalarından geçerken arkalarında bıraktıkları yerler kavrulur Nehirler, göller ve tüm su kaynakları kurur Büyük bir çöl oluşur Asıl tehlike Phaethon’u ileride beklemektedir Phaethon bir anda büyük akrebi (Scorpio) görür Akrep güçlü kuyruğuyla arabada başı çeken atı sokar Araba eskisinden daha hızlı bir şekilde gitmeye başlar Tüm bu olanlardan sonra Phaethon babasını kendisini caydırmaya çalışma isteğinin haklılığını anlar Baş tanrı Zeus bütün olan bitenin farkındadır Çevreye daha fazla zarar gelmemesi için bir yıldırım yollayarak Phaeton’u öldürür ve vücudu dünyaya doğru düşmeye başlar Arabanın atları ahırlarına geri dönerler Phaethon’un vücudu Eridanus nehrine düşer ve dibe doğru batar
Phaethon’un ölümüne çok üzülen kızkardeşleri tam dört ay boyunca durup dinlenmeden ağladılar Onların bu hallerine acıyan tanrılar, bu kızkardeşlere daima inleyen ve sarsılan kavak ağaçlarına dönüştürdüler Ağaca dönüşen kız kardeşler, Eridanus nehri boyunca dizilirler
Phaethon’un başına gelenleri duyan arkadaşı Cygnus, onun cesedini bulabilmek için nehre girer Cygnus, Phaethon’un çok yakın ve sadık bir arkadaşıdır Phaeton’un cesedini bulmak için nehre ard arda dalar ve nehirde boydan boya devamlı yüzmeye başlar Bu hareketleri onu nehirde yiyecek arayan bir kuğuymuş gibi gösterir Daha sonra Cygnus, arkadaşının acısıyla ölür Tanrı Apollon, Cygnus’a acıyarak onu gökyüzüne Kuğu takımyıldızı olarak koyar