Domino Teorisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-27-2012

Domino Teorisi

Domino Teorisi, ABD'nin 1950'lerin ortalarından itibaren yaklaşık yirmi yıl boyunca uyguladığı Güneydoğu Asya politikasının dayandığı görüş

Domino teorisi ilk kez Nisan 1964'te Vietnam'la ilgili bir basın toplantısı sırasında Başkan Eisenhower tarafından ortaya atılmıştır

Vietnam'dan geri çekilme yönündeki baskılar karşısında; Vietnam'ı kaybetmeleri halinde, ABD'nin yanında yer alan bölgedeki diğer ülkelerin domino taşlarının yıkılması gibi teker teker Çin ve Sovyet etkisine girecekleri savunulmuştur

Daha sonra dış politikayı yönlendiren diğer devlet adamları tarafından da paylaşılan bu görüş, ABD'nin yıllarca Vietnam'dan çekilmeyi ısrarla reddetmesinde etkili olmuştur

Bu görüş ayrıca, 1965'te ABD'nin Dominik Cumhuriyeti'ne karşı giriştiği askeri harekatı açıklarken de kullanılmış, Küba lideri Fidel Castro'nun yaratacağı bir domino etkisinden korunmanın amaçlandığı iddia edilmiştir

Her ne kadar bir kavram olarak 1960'lı yılların ortasında formüle edilmiş olsa da, domino kuramının mantığı, Roma İmparatorluğu'na kadar uzanır

Domino oyununda olduğu gibi, ilk taşın kaybedilmesinin, diğer taşların ard arda kaybedilmesine yol açacak bir kriz oluşturacağı, tarih boyunca pek çok politik ve askeri lider tarafından ifade edilmiştir

Bu güçlü ve çoğu kez önüne geçilemez eğilim, belirli bir bölgedeki hegomonyayı korumak durumunda olan siyasi ve askeri otoriteler tarafından dikkate alınmak zorunda olmanın yanı sıra, böyle bir otoriteyi sarsmak isteyen güçler tarafından da dikkate alınmalıdır

Yukarıdaki verilen kullanımlarının yanı sıra, İngiltere'nin I

Dünya Savaşı sonrasında Kafkaslarda (Batum'da) yaşanan gelişmeler ve ortaya çıkan Bolşevik tehlikesi neticesinde askerlerini bu bölgeden çekme konusunda savaş ve dışişleri ofisleri arasında yaşanan anlaşmazlık sırasında Lord Curzon tarafından da bu kavram kullanılmıştır

Lord Curzon,

'İngiltere garnizonunu Batum'dan çekerse; bu hareket domino etkisi yaratarak Doğu'daki tüm ingiliz sömürgelerinin elden çıkmasına neden olacaktır

' diyerek domino teorisi öne sürmüştür

06-27-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Domino Teorisi Domino Teorisi Domino Teorisi, ABD'nin 1950'lerin ortalarından itibaren yaklaşık yirmi yıl boyunca uyguladığı Güneydoğu Asya politikasının dayandığı görüş Domino teorisi ilk kez Nisan 1964'te Vietnam'la ilgili bir basın toplantısı sırasında Başkan Eisenhower tarafından ortaya atılmıştır Vietnam'dan geri çekilme yönündeki baskılar karşısında; Vietnam'ı kaybetmeleri halinde, ABD'nin yanında yer alan bölgedeki diğer ülkelerin domino taşlarının yıkılması gibi teker teker Çin ve Sovyet etkisine girecekleri savunulmuştur Daha sonra dış politikayı yönlendiren diğer devlet adamları tarafından da paylaşılan bu görüş, ABD'nin yıllarca Vietnam'dan çekilmeyi ısrarla reddetmesinde etkili olmuştur Bu görüş ayrıca, 1965'te ABD'nin Dominik Cumhuriyeti'ne karşı giriştiği askeri harekatı açıklarken de kullanılmış, Küba lideri Fidel Castro'nun yaratacağı bir domino etkisinden korunmanın amaçlandığı iddia edilmiştir Her ne kadar bir kavram olarak 1960'lı yılların ortasında formüle edilmiş olsa da, domino kuramının mantığı, Roma İmparatorluğu'na kadar uzanır Domino oyununda olduğu gibi, ilk taşın kaybedilmesinin, diğer taşların ard arda kaybedilmesine yol açacak bir kriz oluşturacağı, tarih boyunca pek çok politik ve askeri lider tarafından ifade edilmiştir Bu güçlü ve çoğu kez önüne geçilemez eğilim, belirli bir bölgedeki hegomonyayı korumak durumunda olan siyasi ve askeri otoriteler tarafından dikkate alınmak zorunda olmanın yanı sıra, böyle bir otoriteyi sarsmak isteyen güçler tarafından da dikkate alınmalıdır Yukarıdaki verilen kullanımlarının yanı sıra, İngiltere'nin I Dünya Savaşı sonrasında Kafkaslarda (Batum'da) yaşanan gelişmeler ve ortaya çıkan Bolşevik tehlikesi neticesinde askerlerini bu bölgeden çekme konusunda savaş ve dışişleri ofisleri arasında yaşanan anlaşmazlık sırasında Lord Curzon tarafından da bu kavram kullanılmıştır Lord Curzon, 'İngiltere garnizonunu Batum'dan çekerse; bu hareket domino etkisi yaratarak Doğu'daki tüm ingiliz sömürgelerinin elden çıkmasına neden olacaktır' diyerek domino teorisi öne sürmüştür