Aşı İle Korunabilir Hastalıklar

DİFTERİ,BOĞMACA VE TETANOZ

Çocukluk döneminin ağır ve ciddi hastalıklarından olan Difteri,Boğmaca ve Tetanoz hastalıkları yapılan geniş aşılama çalışmaları ile önemli derecede ortadan kaldırılmış olmakla brlikte maalesef tüm çabalara rağmen bu hastalıkların kökü kazınamamıştırBu üç hastalık artık ender olarak görülsede hastalığın ciddiyeti, olumsuz sonuçları ve ölümlere yol açması bu hastalıklara karşı aşılamanın önemini açıklamaktadır

DİFTERİ

Difteri,salya ve tükürük gibi salyalarla temas edilmesi veya bu mikropla kirlenmiş maddelerin (oyuncak vb)ağıza götürülmesiyle ve solunum yoluyla bulaşmaktadırDifteri mirobu çok güçlü bir zehir salgılayarak burunda ve boğazda solunumu engelleyici bir enfeksiyona, kalp yetmezliğine, sinir sisteminde hasarlara neden olabilirHastalanan her on kişiden birisi maalesef her türlü tedaviye rağmen hayatını kaymektedir

BOĞMACA

Boğmaca tüm yaşlarda ve hatta erişkinlerde bile ortaya çıkabilen,nefes almayı engelleyecek biçimde öksürük nöbetlerine neden olan bir hastalıktırBu öksürük nöbetleri 6-l2 hafta arasında sürmekte ve bu nöbetlerin ardından birçok çocukta kilo kayıplarına bile neden olabilen kusmalar görülmektedirAyrıca, boğmaca 1 yaş altındaki çocuklarda daha sık olmak üzere zatürreye,beyin ve göz içi kanamalarına ve ölümlere neden olabilmektedir

TETANOZ

Tetanoz mikrobu, genellikle toprakta yaşayan, vücuda çok küçük yara ve kesiklerden dahigirebilen bir mikropturMikrop salgıladığı "tetanoz zehiri" ile omiriliğe ve sinir sistemine zarar vermekte ve gelişmiş tüm tedavi olanaklarına rağmen hala 10 hastadan 6'sının ölümüne yol açmaktadırOksijensiz ortamda yaşayan bu mikrpo paslı çivi, bıçak gibi maddelerin yanısıra cam kesiği, hayvan pisliği ve açık yaraların toprakla temas etmesi ve sonucunda insanlara bulaşmaktadır Tetanoz hastalığı en sık yaşamın birinci ayının bititminden önce görülmekte ve "Yenidoğan Tetanozu" adını almaktadırYeni doğan bebekler, tetanoz mikrobuyla ya sağlıksız şarrlardaki doğum esnasında yada doğum sonrası göbek bağının steril olmayan koşullarda yapılması nedeniyle karşılaşmaktadırDoğum sonrasında göbek kordonunun mikropla temas etmiş bıçak, jilet ve hatta cam ile kesilmesi sonucunda bebeğe bulaşmakta ve kana karışan mikroplar yoluyla hastalık ortaya çıkmaktadırBu bebeklerin hemen hepsi her türlü tedaviye rağmen daha yaşamın ilk günlerinde ölmektedirlerTetanoz hastalığının bebeklerdeki en önemli üç belirtisi; emme güçlüğü kasılmalar ve teskin edilemeyen ağlamadır Bebekleri Yenidoğan Tetanozundan korumak için, anne adaylararının gebeliklerinin 3ayından ititbaren mutlaka tetanoz aşısı olmaları gerekmektedirTetanoz aşısı olmaları gerekmektedirTetanoz aşısı hem anneyi hem de bebeği koruyacağı gibi ne anne nede doğacak bebeğine karşı zararlı bir etkisi olmazİster hastanede, ister farklı bir ortam ve koşulda doğum yapılacak olsun tüm anne adaylarının aşılanması gereklidirBu uygulama devletimizin sağlık politikasıdır

DİFTERİ,BOĞMACA VE TETANOZ AŞISI(3LÜ KARMA AŞI)

Karma aşılar,çocukları Difteri,Boğmaca ve Tetanoz hastalıklarına karşı korumak için uygulanmaktadırYeni doğan bir bebek ,yaşamını ikinci ayından itibaren 1-2 ay arayla 3 kez aşılanmalı ve ardından 18 Ayda bir hatırlatma dozu yapılmalıdırİlkokul 1sınıfında ise boğmaca çıkarılarak,sadece Difteri-Tetanoz karma aşısı yapılmalıdır(Bu dönemde ayrıca verem,çocuk felci ve kızamık-kızamıkcık-kabakulak aşıları uygulanmalıdır) Gelişen bilim ve teknoloji,çok sayıda hastalığa karşı tek enjeksiyon ile koruma sağlamaya yönelik yeni aşıları geliştirme çabasındadırGünümüzde Difteri,Boğmaca ve Tetanoz aşılarına çocuk felci ve Hib menenjit aşısı eklenerek oluşturulan beşli aşı Pasteur Merieux Connaught tarafından geliştirilerek kullanıma sunulmuşturDünyanın ilk beşli aşısı olan bu aşı ileriki bölümlerimizde ayrıntılı olarak anlatılmıştır Aşı kola ya da bacağın ön kısmına adale içi yolla ya da cilt altına uygulanmaktadır

ÇOCUK FELCİ (POLİOMİYELİT)

Çocuk Felci hastalığının nedeni,polio virüsü denilen bir mikropturÇevre koşularının kötü olduğu yerlerde suların,besinlerin mikroplu dışkı ile kirlenmesi ve kalabalık ortamlarda havaya yayılan mikropların solunmasıyla bulaşırHastalığa yakalanan çocuklarda hafif ateş,baş ağrısı,kas ağrıları,bulantı -kusma gibi her hastalıkta görülebilecek ortak bulgular mevcutturBazı çocuklarda hastalık bu bulgularla sınırlı kalırken , bazılarında ise ,kalıcı felçler meydana gelmektedirFelçler çok tipik olarak yumuşaktırYani kaslar sert ve kasılmış durumda değildirFelçler genel olarak, çocuğun kendini ayağa kaldırmasında ve yürümesinde güçlük şeklinde ilk bulgularını verirÇoğu hastada felç olan bacak ya da kolda duyu kaybı yokturİğne batırıldığında bunu hissederler Bir yaşından büyük yaş grubundaki hassas çocuklar ve yetişkinler mikrobu kaptıklarında felç gelişmesi açısından daha büyük risk altındadırlarFelç gelişen hastalarda ölüm oranı %2 ile % 20 arasında değişmekte ancak ,beyindeki solunum merkezinin etkilenmesiyle bu oran % 40'a kadar çıkabilmektedir Çocuk felci hastalığının çiçek hastalığında olduğu gibi ülkemizde ve tüm dünyada kökünün kazınması için yoğun çalışmalar yapılmaktadırbazı ülkeler bunu başarmıştır ama ne yazık ki Türkiye'ni' de aralarında bulunduğu birçok ülke için çocuk felci büyük bir sorun olmaya devam etmektedirTedavisi bulunmayan ,kalıcı sakatlıklar ve ölümlere neden olan bu hastalığın kökünün kazınması , ancak aşılanma ile mümkündürHem bu açıdan hem de virüsün çevremizde yayagın olarak bulunması nedeniyle çocuk felci aşılamasının önemi oldukça artmaktadır

ÇOCUK FELCİ AŞILARI

Günümüzde çocuk felci hastalığına karşı kullanılan iki farklı aşı vardırİnaktive Çocuk Felci Aşısı (Enjeksiyon şeklinde uygulanır ) ve Oral Çocuk Felci Aşısı (Ağızdan damla şeklinde verilir) İnaktive Çocuk Felci Aşısı Ölü aşıdırSon derece güvenli ve etkin olması en önemli özelliğidirYaşamın ikinci ayından başlayarak 1- 2 ay arayla toplam 3 doz enjeksiyon şeklinde uygulanırBebek 18 aylık olduğunda bir hatırlatma dozu daha yapılmalıdırPasteur Merieux Connaught tarafından geliştirilen beşli aşı içerisinde difteri,tetanoz,boğmaca ve Hib aşıları birlikte bulunmaktadır Başta sanayileşmiş ülkeler olmak üzere bir çok ülkede yaygın olarak kullanılmaktadırÇocuk felcine karşı bireysel korunmanın sağlanmasında vazgeçilmez bir aşıdır Oral Çocuk Felci Aşısı Ağızdan damla şeklinde verilerek uygulanmaktadırOldukça etkin bir aşı olmakla birlikte aşının verilmesi sırasında çocuğun kusması ya da tükürmesi gibi durumlardan olumsuz etkilenebilmektedirAşı uygulanması esnasında ishali olan bebeklere bir ay sonra bir doz aşının daha uygulanması tavsiye edilmektedirÇocuk felcine karşı toplumsal korunmanın sağlanmasında önemi vardır

İNAKTİVE VE ORAL ÇOCUK FELCİ AŞILARININ BİRLİKTE KULLANIMI

Yapılan çalışmalar,bu hastalığa karşı en iyi korunmanın inaktive ve oral çocuk felci aşılarının ardışık kullanılması ile sağlanabileceğini göstermektedirArdışık kullanım önce inaktive ,ardından oral olmak üzere çocuğa farklı zamanlarda her iki aşının da verilmesi prensibine dayanırBirçok ülkede tercih edilen bu uygulama ;aşılamaya 2,4,6 ya da 2,3,4 aylarda beşli aşı ile başlanan çocuklara 18aydaki hatırlatıcı dozun ağızdan oral aşı şeklinde verilmesi ile gerçekleştirilmektedir İnaktive ve oral çocuk felci aşılarını ardışık kullanmanın sağladığı en büyük avantaj ,inaktive aşı ile önce bireysel korunmanın sağlanması,daha sonra oral aşı ile toplumsal korunmanın sağlanmasıdırBöylece çocuk felci hastalığına karşı hem bireyde hem de toplumda çok güçlü ve kalıcı bir bağışıklama sağlanması mümkün olur Çocuk felci aşılarının her iki çeşidi de ,difteri,tetanoz,boğmaca ve diğer çocukluk aşıları ile birlikte ve aynı gün uygulanabilirAşı uygulanmasından sonra annelerin bebeklerini emzirmesinde herhangi bir sakınca yokturAşıdan hemen sonra dahi bebeğe mama,süt ve diğer besinler verilebilir,herhangi bir süre kısıtlaması yoktur


Kaynak: Gökce Ada Devlet Hastanesi