Gebelikte Tarama Testleri Ve Gebelikte Ultrason

Gebelikte Tarama Testleri Ve Gebelikte Ultrason
Gebelikte Ultrason Nedir - Gebelikte Ultrason Hakkında - Gebelikte Tarama Testi



İKİLİ TARAMA TESTİ


İlk trimester tarama testi (11-14 hafta testi, İkili test) kısaca PAPP-A ve serbest B -hCG adı verilen iki hormonun kanda ölçülmesi ile yapılan bir tarama testidir İkili test Down sendromu taramasında üçlü teste göre daha yeni bir testtir Üçlü teste göre avantajı daha erken yapılması ve gereken ileri tetkiklerin daha erken uygulanmasına ve Down sendromlu bebeğin daha erken gebelik haftalarında teşhis edilebilmesine olanak sağlamasıdır Bunun dışında yapılan çalışmalar bu testi Down sendromu için üçlü teste göre biraz daha duyarlı olduğunu ortaya koymuştur

İlk trimester tarama testi gebeliğin 11-14 haftalarında ultrasonografi cihazı yardımıyla bebeğin ense pilisi kalınlığının (NT) ölçülmesi ve anne kanında PAPP-A (Pregnancy associated plasma protein) ve free B-HCG ölçülmesine dayanırİkili testte bebeğin baş-popo mesafesi (CRL) ,ense pilisi kalınlığı (NT) ,anne kanında PAPP-A ve B-HCG değerleri saptandıktan sonra özel bir programla risk analizi yapılır ve bebeğin Down Sendromu ve Trizomi 18 için bir risk oranı verilir

İkili testte verilen sonuç sadece bir olasılıktır Sonuçta riskin yüksek bulunması bebeğin Down sendromlu olduğunu göstermez Sadece ileri tetkik gerekliliğini gösterirYine test sonucunda riskin düşük çıkması da bebeğin Down Sendromu ya da trizomi 18 olmadığını göstermezYalnızca riskin düşük olduğunu ileri tetkik yapmanın gereği olmadığını gösterir


Üçlü Test (Triple test)


Üçlü Tarama Testi, 15-22 haftalık gebe olan kadınların kanından yapılan bir testtir Halk arasında Zeka Testi olarak bilinen bu testle gebelik hakkında ölçülebilen bazı bilgiler elde edilir

Üçlü tarama testinde adından da anlaşıldığı üzere anne adayından alınan kan örneğinde 3 değişik maddenin incelemesi yapılır bunlar, gelişmekte olan fetusun ve plasentanın ürettiği alfa-fetoprotein (AFP), koryonik gonadotropin (HCG) ve östriol (E3) dür Gebe bir kadının kanında bu üç madde de normalde bulunur Bu maddelerin anne kanındaki düzeyleri normal olmayan hamileliklerde sapmalar gösterir

Üçlü test incelemesi sayesinde down sendromu (trizomi 21), nöral tüp defekti ve trizomi 18 adı verilen genetik hastalığın bebekte olma olasılığı sasptanmaktadır

Üçlü test hamileliğin 15 ile 22 haftaları arasında yapılabilir Ancak en tatminkar sonuçlar 16-18 haftalarda yapılan incelemelerde elde edilmetedir Bu nedenle testin bu haftalar içinde yapılması idealdir Test sonucunun sağlıklılığı belirleyen en önemli faktör gebelik haftasının doğru bilinmesidir Bu amaçla genellikle ultrasondan yararlanılarak gerçek gebelik haftası belirlenir

Üçlü test ile ilgili en önemli nokta bunun tanı koyduran bir test değil sadece yüksek risk taşıyan ve kesin tanı koyduracak ileri testlerin yapılmasına gerek olan bireyleri belirlemeye yarayan bir tarama testi olduğudur
İleri test ile kastedilen amniyosentezdir Amniyosentez her hamile kadında yapılması gerekli olan bir test değildir Kimlerde yapılıp kimlerde yapılmayacağına karar verirken üçlütest, ikili test, ultrason bulguları, aile ya da tıbbi özgeçmiş dikkate alınarak karar verilir
DÖRTLÜ TEST


Dortlü Test ile 16-18 gebelik haftalarında anneden alınan kan örneğinde üçlü testteki maddelere ek olarak ''Dimetrik İnhibin A ''düzeyi saptanır ve elde edilen değerlerle bebeğin Down sendromlu olma olasılığı belirlenmeye çalışılır

İnhibin A normalde kadınlarda yumurtalıklardan, erkeklerde de testislerden salgılanan bir hormondur Gebelikte de plasentada sentez edilmektedir Bebeğin Down Sendromlu olduğu gebeliklerde İnhibinA düzeyinin daha yüksek olduğu saptanmıştır
Tarama testlerinde anne kanında ölçülen tüm maddelerin Down sendromunun belirlenmesindeki hassasiyetlerinin sınırlıdır Ölçülen maddelerin sayısının arttırılması nın bu nedenle testin hassasiyetini arttıracağı kabul edilir


AMNİYOSENTEZ



Anne karnında büyümekte olan bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan (amnios sıvısı) bir miktar alınmasına amniosentez denir Burada amaç bebeğin dökülen hücrelerinden kromozom sayımı yaparak (karyotip incelemesi) bebekte herhangi bir kromozomal bozukluk olup olmadığının saptanmasıdır Bu işlem bir doktor muayenehanesi veya hastanede yapılabilir Amniosentez için en uygun zaman son adet tarihinden itibaren sayıldığında 16-18 gebelik haftalarıdır


GEBELİKTE ULTRASON

Gebelikte Ultrasonografi ne sıklıkta yapılmalıdır?

Normal bir gebeliğin takibinde, Türk Perinatoloji Derneği tarafından önerilen, ultrasonografik tetkik yaptırma sayısı bir gebelik boyunca 5 adettir Bunlar 12, 22, 32, 38 haftalar civarında ve doğum öncesinde yapılmalıdır


Gebelikte ultrasonografinin ana kullanım amaçları şunlardır:

* Gebeliğin tanısı
* Gebelik yaşının saptanması
* Gebelik ürünü olan fetusun incelenmesi
* Rahim ve plasenta da dediğimiz bebeğin eşinin değerlendirilmesi
* Fetusun gelişiminin takibi

Özellikle gebeliğin ileri dönemlerinde bebeğin gelişiminin değerlendirilebilmesi için erken dönemlerde (12 veya 22 haftalardaki) yapılan ultrasonografik yaş tayinleri son derece önemli ve yararlıdır

Bebeğin canlı olup olmadığının değerlendirilmesi


Erken gebelik döneminde anne karnında bebek ölümleri daha sık görülmektedir Bu durumun saptanması çok önmelidir zira bebeğin ölü vaziyete anne karnında uzun süre kalması anne hayatı açısından çok risklidir

Mol gebeliği (üzüm gebeliği) ve dış gebelik tanıları da gene erken dönemde yapılan değerlendirmelerle anlaşılabilir

Bebeğin gelişiminin değerlendirilmesi

Anne karnındaki bebeğin değerlendirilmesi çeşitli ölçümler yapılarak gerçekleştirilir Bunlar kafa çapları ölçümü (BPD VE HC), uzun kemiklerin ölçümü (FL) ve karın-baş çevrelerinin (AC-HC) ölçümüdür

Bebeğin ağırlığının tahmin edilmesi

Yapılan ölçümler çerçevesinde bebeğin yaklaşık ağırlığı saptanabilir Bu da bize bebeğin gelişimi ve doğum şekli hakkında bilgi verir

Plasentanın yerinin saptanması

Plasenta yada halk arasında bebeğin eşi denen organ anneden bebeğe kan iletiminin sağlandığı son derece önemli bir organdır Bu organa ait anormal yerleşim ve gelişimlerin doğum öncesinde bilinmesi son derece önemlidir Aşağı yerleşimli plasenta kanama ve erken doğuma neden olabileceği gibi plasentadaki band denilen oluşumlar bebekte sakatlığa neden olabilmektedir

Amniyon sıvısı

Bazı durumlarda bebeğin içinde bulunduğu kese içindeki sıvı miktarı ( Bu sıvının çok büyük bir kısmı bebeğin idrarından oluşur) ve bebeğin durumu hakkında bize fikir verir Amnion sıvısı fetustaki yada annedeki bazı olaylarda - hastalıklarda artıp azalabilmekte bu da bizre gebeliğin sağlığı açısından yol gösterici olmaktadır

Fetal anomalilerin saptanması

Özellikle 22 hafta civarında yapılan ultrasonografik değerlendirmede (2 düzey ultrason) bebekte ortaya çıkması muhtemel anormal gelişim bozuklukları değerlendirilir Bu bozukluklar eğer yaşamla bağdaşmayan tarzda ise bu durumda aile ile konuşularak onların kararı ile gebelik 24 haftaya kadar (yasal sınır) sonlandırılabilir

Erken doğum riskinin tahmin edilmesi

Erken doğum riski taşıyan anne adaylarında ultrason ile ölçülen rahim ağzı uzunluğu ve kontraksiyonların takibi durumun ciddiyeti hakkında bize bilgi verir

Plasental kan akımlarının değerlendirilmesi

Anneden bebeğe kan akımındaki direnci ölçen ultrason Doppler değerlendirmesi ile bebeğin sıkıntıda olup olmadığı ve iyilik durumu anlaşılır

Prenatal girişimler sırasında

Amniosentez denen bebeğin cevresindeki sıvıdan örnek alınması işlemi , kordondan kan alınması yada erken gebelik döneminde plasenta dokusundan örnek alınması için (CVS)ultrasonografi gerekli bir yöntemdir


Op Dr Burcu KARDAŞ ARSLAN Kadın Hastalıkları ve Doğum