Ermeni Alfabesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-24-2012

Ermeni Alfabesi

İsim küçük harf büyük harf Latin karşılığı sayısal değeri 1 Ayb ա Ա a 1 2 Ben բ Բ b 2 3 Gim գ Գ g 3 4 Da դ Դ d 4 5 Yech` ե Ե e 5 6 Za զ Զ z 6 7 Eh է Է ē 7 8 Ët` ը Ը ə 8 9 T`o թ Թ t῾ 9 10 Zhe ժ Ժ ž 10 11 Ini ի Ի i 20 12 Liun լ Լ l 30 13 Xeh խ Խ x 40 14 C'a ծ Ծ c 50 15 Ken կ Կ k 60 16 Ho հ Հ h 70 17 Dz'a ձ Ձ j 80 18 Ghat ղ Ղ ł 90 19 Cheh ճ Ճ č 100 20 Men մ Մ m 200 21 Yi յ Յ y 300 22 Nu ն Ն n 400 23 Sha շ Շ š 500 24 Vo ո Ո o 600 25 Ch`a չ Չ č῾ 700 26 Peh պ Պ p 800 27 Jheh ջ Ջ ǰ 900 28 Rra ռ Ռ ṙ 1000 29 Seh ս Ս s 2000 30 Vew վ Վ v 3000 31 Tiun տ Տ t 4000 32 Reh ր Ր r 5000 33 C`o ց Ց č 6000 34 Hiun ւ Ւ w 7000 35 P`iur փ Փ p῾ 8000 36 K`eh ք Ք k῾ 9000 37 Oh օ Օ ō 10000 38 Feh ֆ Ֆ f 20000
Alfabesi, M

S

405 yılında Aziz Mesrop Maştots tarafından bulunmuştur

19

yüzyılda Ermeni edebiyat dilinin de gelişmesiyle, Doğu Ermenicesi (Erivan) ve Batı Ermenicesi (İstanbul) lehçeleri arasındaki ayrım iyice ortaya çıkmış, o dönemler Farsça’nın bir diyalekti sanılan bu dilin özgün bir Hint-Avrupa dili olduğu da anlaşılmıştır

Türkiye'de Ermenice

Türkiye'de Ermenice, Ermeniler bir kısmı tarafından konuşulur

Boğaziçi Üniversitesi, 2008 Şubat ayında aldığı bir kararla, Ermenice'yi seçmeli dil yapmıştır

[1]
Ermenice'den Türkçe'ye geçen sözcükler

Abur Cubur: Erm

abur yemek, özellikle sulu yemek, çorba < abril beslenmek Cubur kelimesi, anlam kuvvetlendirme amacıyla eklenmiştir

Dudu : Erm

dudu yaşlı kadın, dadı ~ Fa

dādū → dadı
Hanut : Erm

xanuT dükkân
Haç : Fa

xaç, Erm

xaÇ 1

direk, kazık, düz ve uzun dal, 2

çarmıh
Pezevenk :Erm

pozavak fahişe çalıştıran, § poz fahişe (= Gürc pozi fahişe) + avak bey, sahip, baş

Tekfur : Ar

tekfūr Rum veya Ermeni beyi ~ Erm

Takavor hükümdar § Tak taç (~ OFa tāg- → {taç1) + -avor -li, sahip
Bızdık: Erm

bzdig küçük, ufak, kısa < Fa

pest alçak, kısa
Örnek: Erm

Orinag [küç

] model, nümune < Orén kural, yasa, usul · Türkçede eskiden beri kullanılan bir sözcük iken, Dil Devrimi esnasında Öz Türkçe olduğu varsayımıyla türevleri yapılmıştır

Murç: Erm

murc çekiç
Zangoç: Erm

jamgoÇ kilisede çan çalan görevli § jam=kilise < goÇel=çağırmak
Çorak: Erm

Çorag kurak < Çor/Çir kuru ~ HAvr *ksero- kuru
Arak[lamak]: < Erm

arak hızlı, çabuk
Pot: Erm

PoT kat, kırma, buruşuk

Dudu : Farsça: dudu, Türkçedeki hatun, hanım kelimeleri gibi bir ünvandır

Kelime aslen Farsça olup Türkçeye geçişi Ermeniceden değil Farsçadandır

Pezevenk Türkçeye geçişi Farsça pejvend kelimesinden olabilir ancak ermeniceden geçtiği daha meydandadır: pozavak

Pej: Fahişe vend: satmak, satan, satıcı

Örnek: Örnek kelimesinin kökeni hakkında net bir karar verilebilmiş değildir

Ermenicedeki orinag kelimesinden mi yoksa Türkçe örenek (örgü numunesi, tez: anlam genişlemesi ile her tür numune, misal yerine geçmiştir zamanla) kelimesinden mi geldiği tartışmalıdır

Kaldı ki, Prof

Hıraçya Acaryan'ın Ermenice Etymologioue Lugatında (Erivan, taşbasması, 1926, C

6, S

1609 - 1613) ÖRNEK kelimesi Pehlevice (Farsça) olarak gösterilmektedir

Yani Ermenice kökenli bir kelime olmadığı yazılıdır

Bu bakımdan örnek türkçe bir kelimedir

Çorak: Çorak ve Kurak kelimeleri Türkçedir, Çor: Hastalık, illet, dert, veba anlamında olup, Çorak hasta/hastalıklı demektir, Çorak toprak ile Kurak toprak arasındaki farkı herkes bilir

Çorak toprak hastalıklıdır, ne yaparsanız yapın bitki yetişmez ancak kurak toprak sadece kurumuştur, sulanınca verim alınır

Arak[lamak]: Türkçede araklamak olarak kullanılan sözde hızlı ve çabuk anlamındaki Ermenice arak ile ilişki yoktur

Araklamak fiilinin el çabukluğu, hızlılık gibi bir anlamı yoktur

Bu deyimin "Menfaat, sevab, karşılık" anlamlarındaki arak sözünden gelmiş olması çok daha muhtemeldir

Temel söz dağarcığı örnekleri

Evet =Ayo
Hayır =Voç
Gel =Egur
Afedersiniz = Neroğutyun
Merhaba = Parev
Teşekkür ederim = şnorhagal em
Çok teşekkür ederim =şad şnorhagal em
Hoşgeldiniz = Pari egak
Allahaısmarladık = Mnak parov
Günaydın = Pariluys
İyi akşamlar =Kişerpari
İyi geceler = Luyspari
Seni seviyorum =Kezi gı sirem(gor)**
Ben de seni seviyorum =es al kezi gı sirem
nasılsın?=inç bes es
iyiyim sen nasılsın= ağeg em=(lav em), tun inç bes es
canım=hokis
benim adım levon=im anunıs Levon e
yaprak=derev
güvercin=kayçi
meryem ana=Merijem holtezelal
anlamıyorum=çem hasgınar(gor)**
bilmiyorum=çem kider(gor)
saat kaç?=jamı kani e
ismin ne?=anunıt inç e
anne=mayr,mama, mayrig(annecik)
baba=hayr, hayrig
abla=kuyr, kuyrig
anneanne/babaanne=yaya
burun=kit

06-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ermeni Alfabesi Ermeni Alfabesi İsim küçük harf büyük harf Latin karşılığı sayısal değeri 1 Ayb ա Ա a 1 2 Ben բ Բ b 2 3 Gim գ Գ g 3 4 Da դ Դ d 4 5 Yech` ե Ե e 5 6 Za զ Զ z 6 7 Eh է Է ē 7 8 Ët` ը Ը ə 8 9 T`o թ Թ t῾ 9 10 Zhe ժ Ժ ž 10 11 Ini ի Ի i 20 12 Liun լ Լ l 30 13 Xeh խ Խ x 40 14 C'a ծ Ծ c 50 15 Ken կ Կ k 60 16 Ho հ Հ h 70 17 Dz'a ձ Ձ j 80 18 Ghat ղ Ղ ł 90 19 Cheh ճ Ճ č 100 20 Men մ Մ m 200 21 Yi յ Յ y 300 22 Nu ն Ն n 400 23 Sha շ Շ š 500 24 Vo ո Ո o 600 25 Ch`a չ Չ č῾ 700 26 Peh պ Պ p 800 27 Jheh ջ Ջ ǰ 900 28 Rra ռ Ռ ṙ 1000 29 Seh ս Ս s 2000 30 Vew վ Վ v 3000 31 Tiun տ Տ t 4000 32 Reh ր Ր r 5000 33 C`o ց Ց č 6000 34 Hiun ւ Ւ w 7000 35 P`iur փ Փ p῾ 8000 36 K`eh ք Ք k῾ 9000 37 Oh օ Օ ō 10000 38 Feh ֆ Ֆ f 20000 Alfabesi, MS 405 yılında Aziz Mesrop Maştots tarafından bulunmuştur 19 yüzyılda Ermeni edebiyat dilinin de gelişmesiyle, Doğu Ermenicesi (Erivan) ve Batı Ermenicesi (İstanbul) lehçeleri arasındaki ayrım iyice ortaya çıkmış, o dönemler Farsça’nın bir diyalekti sanılan bu dilin özgün bir Hint-Avrupa dili olduğu da anlaşılmıştır Türkiye'de Ermenice Türkiye'de Ermenice, Ermeniler bir kısmı tarafından konuşulur Boğaziçi Üniversitesi, 2008 Şubat ayında aldığı bir kararla, Ermenice'yi seçmeli dil yapmıştır[1] Ermenice'den Türkçe'ye geçen sözcükler Abur Cubur: Erm abur yemek, özellikle sulu yemek, çorba < abril beslenmek Cubur kelimesi, anlam kuvvetlendirme amacıyla eklenmiştir Dudu : Erm dudu yaşlı kadın, dadı ~ Fa dādū → dadı Hanut : Erm xanuT dükkân Haç : Fa xaç, Erm xaÇ 1 direk, kazık, düz ve uzun dal, 2 çarmıh Pezevenk :Erm pozavak fahişe çalıştıran, § poz fahişe (= Gürc pozi fahişe) + avak bey, sahip, baş Tekfur : Ar tekfūr Rum veya Ermeni beyi ~ Erm Takavor hükümdar § Tak taç (~ OFa tāg- → {taç1) + -avor -li, sahip Bızdık: Erm bzdig küçük, ufak, kısa < Fa pest alçak, kısa Örnek: Erm Orinag [küç] model, nümune < Orén kural, yasa, usul · Türkçede eskiden beri kullanılan bir sözcük iken, Dil Devrimi esnasında Öz Türkçe olduğu varsayımıyla türevleri yapılmıştır Murç: Erm murc çekiç Zangoç: Erm jamgoÇ kilisede çan çalan görevli § jam=kilise < goÇel=çağırmak Çorak: Erm Çorag kurak < Çor/Çir kuru ~ HAvr ksero- kuru Arak[lamak]: < Erm arak hızlı, çabuk Pot: Erm PoT kat, kırma, buruşuk Dudu : Farsça: dudu, Türkçedeki hatun, hanım kelimeleri gibi bir ünvandır Kelime aslen Farsça olup Türkçeye geçişi Ermeniceden değil Farsçadandır Pezevenk Türkçeye geçişi Farsça pejvend kelimesinden olabilir ancak ermeniceden geçtiği daha meydandadır: pozavak Pej: Fahişe vend: satmak, satan, satıcı Örnek: Örnek kelimesinin kökeni hakkında net bir karar verilebilmiş değildir Ermenicedeki orinag kelimesinden mi yoksa Türkçe örenek (örgü numunesi, tez: anlam genişlemesi ile her tür numune, misal yerine geçmiştir zamanla) kelimesinden mi geldiği tartışmalıdır Kaldı ki, Prof Hıraçya Acaryan'ın Ermenice Etymologioue Lugatında (Erivan, taşbasması, 1926, C6, S 1609 - 1613) ÖRNEK kelimesi Pehlevice (Farsça) olarak gösterilmektedir Yani Ermenice kökenli bir kelime olmadığı yazılıdır Bu bakımdan örnek türkçe bir kelimedir Çorak: Çorak ve Kurak kelimeleri Türkçedir, Çor: Hastalık, illet, dert, veba anlamında olup, Çorak hasta/hastalıklı demektir, Çorak toprak ile Kurak toprak arasındaki farkı herkes bilir Çorak toprak hastalıklıdır, ne yaparsanız yapın bitki yetişmez ancak kurak toprak sadece kurumuştur, sulanınca verim alınır Arak[lamak]: Türkçede araklamak olarak kullanılan sözde hızlı ve çabuk anlamındaki Ermenice arak ile ilişki yoktur Araklamak fiilinin el çabukluğu, hızlılık gibi bir anlamı yoktur Bu deyimin "Menfaat, sevab, karşılık" anlamlarındaki arak sözünden gelmiş olması çok daha muhtemeldir Temel söz dağarcığı örnekleri* Evet =Ayo Hayır =Voç Gel =Egur Afedersiniz = Neroğutyun Merhaba = Parev Teşekkür ederim = şnorhagal em Çok teşekkür ederim =şad şnorhagal em Hoşgeldiniz = Pari egak Allahaısmarladık = Mnak parov Günaydın = Pariluys İyi akşamlar =Kişerpari İyi geceler = Luyspari Seni seviyorum =Kezi gı sirem(gor) Ben de seni seviyorum =es al kezi gı sirem nasılsın?=inç bes es iyiyim sen nasılsın= ağeg em=(lav em), tun inç bes es canım=hokis benim adım levon=im anunıs Levon e yaprak=derev güvercin=kayçi meryem ana=Merijem holtezelal anlamıyorum=çem hasgınar(gor) bilmiyorum=çem kider(gor) saat kaç?=jamı kani e ismin ne?=anunıt inç e anne=mayr,mama, mayrig(annecik) baba=hayr, hayrig abla=kuyr, kuyrig anneanne/babaanne=yaya burun=kit