|
|||||||
  |
|
|
Konu Araçları |
| bozukluklarıyayın, kanallarında3, söyleyişsohbet |
 |
Söyleyiş(Sohbet) Bozuklukları-(Yayın Kanallarında)3 |
 |
06-21-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Söyleyiş(Sohbet) Bozuklukları-(Yayın Kanallarında)32  2 Uzun iken kısa söylenen heceler Başka dillerden alınma kelimelerde bulunan uzunluklar Türkçede bazen kısaltılmış, bazen uzun olarak korunmuştur Bu tür kelimelerde ölçünlü (standart) Türkçenin tasarrufu esastır Alındığı dilde uzun diye Türkçenin kısalttığı ünlüler uzun söylenemeyeceği gibi, “Türkçede uzun ünlü yoktur” gerekçesiyle de uzunluklar kısaltılamaz Ölçünlü dilde uzun olduğu hâlde bilgisizlikten, dikkatsizlikten veya ağız özelliklerinden kaynaklanan yanlış kısaltmalar aşağıda gösterilmiştir Kelimelerin “doğrusu” gösterilirken kullanılan düzeltme işaretlerinin imlâda da var olduğu sanılmamalıdır Sadece telâffuzdaki uzunluğu belirtmek üzere i ve a üzerine düzeltme işareti (^) konulmuştur Diğer uzunluklar ise çizgiyle belirtilmiştir “zalim” Kanal A, A Vitamini, 20061999doğrusu: zâlim “İptal edilmesi gerekecek ” Kanal 7, Haber, 13051999, 1830doğrusu: İptâlÈedilmesi İptal’den sonra etmek, edilmek, olunmak fiilleri gelirse hece uzatılır ve sonraki kelimeye ulanır İptal ünlüyle başlayan bir ek alırsa a yine uzun söylenir: iptâli, iptâle Kelimeden sonra ünlü gelmez ve hece kapalı kalırsa -tal hecesi kısa söylenir “hata” Kanal 7, Dünyadan Yansımalar, 01051999, 2000doğrusu: hatâ “Yanılma” anlamındaki bu kelimenin ikinci hecesi uzundur “iftira etmek” Kanal 7, Kanal 7’de Sabah, 01051999, 0800doğrusu: iftirâ “Halit Narin” FLASH, Gün İçi Haber, 13071999, 1300doğrusu: Hâlit “Halihazır” Kanal A, Yorumlar ve Yankılar, 30061999, 2215doğrusu: Hâlihazır “Çidem” FLASH, Gün Ortası Haber, 14071999, 1300doğrusu: ç mdem Yazılışı: Çiğdem “Sabah gazetesinin yüksek rakımlı tepeleri seven yazarı Yavuz Donat, yazısında DYP’nin bittiğini belirterek seçimlerde büyük oy kaybına uğrayacağını ima etmişti ” btv, Güncel, 02041999, 0054doğrusu: râkımlı “Patroitler bu sabahtan itibâren yerleştirilmeye başlandı ” Hilâl Radyo, Haber, 21011999doğrusu: mtibâren “O, Türk edebiyatına kazandırdığı eserlerle nice renkler katmıştır okuyucularına ” OLAY, Portreler, 10051999, 0922doğrusu: edebiyâtına Edebiyat kelimesinin son ünlüsü, alındığı dilde uzundur; Türkçede ise kısalmıştır Ancak bu tür kelimelerin çoğunda hece açık olduğu zaman uzunluk korunmuştur Dolayısıyla edebiyatı, edebiyata, edebiyatına gibi hecenin açık olduğu durumlarda -ya- uzun söylenmelidir “Veliler bir baskı olarak nitelendirdikleri bu uygulamaya artık bir son verilmesini istediler ” OLAY, Haber, 07051999, 2013doğrusu: vel mler “Veli” kelimesinin son ünlüsü uzun söylenmelidir Özel isim olarak kullanılışında kısa söyleyiş yerleşmiştir “Dünyanın pek çok tarihi ve turistik yerini dolaşmış ” OLAY, Portreler, 11051999, 0922doğrusu: târihî “Tarihî” kelimesinin sonundaki ünlü, nisbet î’sidir ve uzun söylenir “Evet, görevler baki değildir, dediniz ” TGRT, Başbaşa, 03101999, 1013doğrusu: bâkî “Akif’in deyişiyle şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda ” STV, Kervan, 15051999, 1645doğrusu: Âkif “Sakin bir atış, fakat başarılı değil ” STV, Spor, 15051999, 1849doğrusu: sâkin “Ne de olsa yanımda sportmen bir vali var ” TGRT, Başbaşa, 03101999, 1009doğrusu: vâli “Gönül Kervanı sizlerin arzularına amadedir ” Kanal A, Gönül Kervanı, 01071999doğrusu: âmâdedir “Leyla’dan Mecnun’dan beteriz ” STV, Klip Saati, 16051999, 0628doğrusu: Leylâ Leylâ sözünde lâ hecesi hem uzun hem de ince telâffuz edilmelidir “Annemin de selamı, sevgisi var” Kanal 6, Yarışma, 15 07 1999, 1231doğrusu: selâmı “ bir taraftan da tatilyanın ışıl ışıl dünyasıyla tanışmanın mutluluğunu yaşıyor” Kanal 6, Haber, 04 07 1999, 0009doğrusu: tâtilyanın “İslâmın etrafındaki bir yumuşak İslâm oluşturmak fikri ” Kanal 6, Strateji, 02 07 1999, 0008doğrusu: İslâmın Hece açık olduğu zaman -lâ- uzun, hece kapalı iken (-lâm-) kısadır “Fazilet Partisi Başkanı Recaî Kutan, hükümete çağrıda bulunarak” Kanal 6, Haber, 02 07 1999, 1257doğrusu: hükûmete “Hükümet emeklilik yaşını bugün yapılacak ” Kanal 6, Haber, 01 07 1999, 1653doğrusu: hükûmet “Seçimden ikinci parti olarak çıkan Özgürlükçüler Partisi hükümette yer alabileceğini belirtiyor” NTV, Dünyada Bugün, 04101999, 1837doğrusu: hükûmette “Ayrıca Japon hükümetinin, hükümetimize deprem sonrası yeniden yapılanma amacına yönelik olarak 200 milyon dolarlık bir kredi açmaya karar verdiğini duyurdu” NTV, Güne Başlarken, 05101999, 0714doğrusu: hükûmetinin, hükûmetimize “Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı, Başbakan Yardımcısı Cumhur Ersümer ” NTV, Haber, 06101999, 2309doğrusu: Tabiî “Yani bayağ sukutuhayale uğrattık uluslar arası kuruluşları” NTV, Ekodiyalog, 08101999, 2120doğrusu: sukûtuhayâle “Şimdi hukuk mensupları cüzdanları ile vicdanları arasında iyice sıkışmış durumdadırlar Yani bu sıkıntı içerisinde olan bir bürokratın bu kadar bir fedakarlık göstererek neredeyse 3 milyara varan bir masrafı cebinden yapabilmiş olmasını da doğrusu hayretle karşıladığımızı ifade etmek istiyorum” NTV, Haber, 06101999, 2330doğrusu: fedâkârlık “Sayın seyirciler, hükümet ortaklarının Cumhurbaşkanı tarafından geri gönderilen af yasası konusunda sil baştan yapıcağı belirtiliyor” NTV, Haber, 05101999, 1459doğrusu: hükûmet “Vural Savaş, kitap hâline getirerek 3000 adet bastırdığı Fazilet Partisini kapatma istemiyle açılan davanın esasına ilişkin görüşünü Anayasa Mahkemesine gönderdi” STV, Haber, 06 10 1999, 1903doğrusu: esâsına “ sanık Abdullah Öcalan’ın kimlik tespitini yaptı” TV 9, Gündem, 01061999, 2007doğrusu: tesp mtini “ hayatlarının baharında boğularak can verdiler” TV 9, Aktüel Haber, 13061999, 1509doğrusu: bahârında “ süt ürünlerinde kimyasal maddeler yüzünden” TV 9, Aktüel Haber, 10061999, 2127doğrusu: kimyâsal “ Bakanlığına itiraz edeceklerini söyledi” CNN TÜRK, Haber, 18101999, 0501doğrusu: mtiraz “ gelir Aşçı Halit’in karşısına”“ dolmuşçusu olur Aşçı Halit” CNN TÜRK, Ekonomi, 17101999, 2019doğrusu: Hâlit “dünya” TGRT, Sibel-Selami Şov, 10071999, 2200“ TGRT, Başbaşa, 15071999doğrusu: dünyâ “asla” TGRT, Sibel-Selami Şov, 10071999, 2059doğrusu: aslâ “izah” TGRT, Dr Babuna Sağlık, 03071999, 0919doğrusu: mzah “Hacettepe” TGRT, Haber, 13071999, 1213doğrusu: Hâcettepe “memur” TGRT, Başbaşa, 11071999, 0812doğrusu: mçmur “devamı” TGRT, İzzet-i İkram, 11071999, 2056doğrusu: devâmı “asayiş” TGRT, Haber, 02071999, 1909doğrusu: âsâyiş “Selanik” Kanal 6, Haber, 30051999,doğrusu: Selânik (a uzun, l ince) “adalet” Kanal 6, Haber, 29051999, 1305doğrusu: adâlet “emanetçi” Kanal 6, Haberler / Spor, 24051999, 1650doğrusu: emânetçi “bedava” Kanal 6, Haber, 28051999, 2037doğrusu: bedâva “ela göz” Arifan Radyo, Seher Vakti, 04051999, 0800- 0930 doğrusu: elâ (a uzun, l ince) “manası” Arifan Radyo, Yürek İklimi, 14051999, 1230- 1400doğrusu: mânâsı “askeri hakimin ” atv, Gün Ortası, 26051999, 1305doğrusu: askerî hâkimin “Navaz Şerif Taliban’ı çökertmek istiyordu ” NTV, Güne Bakış, 15101999, 0705doğrusu: Tâliban’ı “Hukukçular, Öcalan davasında idam kararı çıkması halinde bu tezkerelerin ne olacağını tartışıyorlar ” NTV, Güne Başlarken, 02061999, 0822doğrusu: dâvâsında, hâlinde “Nafiz Ülgen bir başka aday” Kanal 7, 22051999, 1059doğrusu: Nâfiz “ zirveyeÖzbekistan, Tacikistan ve Kıbrıs Cumhuriyetinden temsilciler katıldı” TGRT, Haber, 05101999, 1801doğrusu: Tâcikistan “Alkollü araç kullanan sürücülere verilecek cezalar da ağırlaştırılıyor ” NTV, Haber, 16101999, 1902doğrusu: cezâlar “ life style programlarıyla kültür ve sanat dünyasının gündemi, hayatın renkli yanları, yaşam kalitesi” NTV, Tanıtım Programı, 15101999, 1854doğrusu: hayâtın 2 3 İnce söylenmesi gerekirken kalın söylenen sesler Alfabemizde sadece bir k harfi bulunur Ancak söyleyişte birbirinden farklı iki k vardır Biri ağzın ön kısmında, diğeri ağzın arka kısmında oluşur Birincisine ince, ikincisine kalın k denir Türkçe kökenli kelimelerde ince k ile kalın ünlüler aynı hecede bulunamaz Kalın k ise ince ünlülerle aynı hecede olamaz Ancak alıntı kelimelerden bu kurala uymayanlar vardır Söz gelişi hikâye kelimesinde a kalın olduğu hâlde k ince söylenir Aşağıdaki örneklerde ince okunması gereken k’ler kalın okunmuştur “istihkam” HBB, Haber, 01061999, 2216doğrusu: istihkâm “Hakkari” HBB, Ankara’da Gündem, 09061999, 0940doğrusu: Hakkâri “Eşkalleri belirlenen ”doğrusu: Eşkâlleri “Daha önce eşkali belirlenen ve yakalanmasına çalışılan ” OLAY, Haber, 15051999, 1234doğrusu: eşkâli Kelime, şekil’den türemiştir; dolayısıyla k ünsüzü incedir “Bu sürede de Hüsamettin Özkan vekalet etti ” SHOW, Haber, 13071999, 1011
|
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.