Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Eğitim - Öğretim - Dersler - Genel Bilgiler > Eğitim & Öğretim > Tarih / Coğrafya

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
dağ, göçmenleri, kaymalarerozyon, korunma, oluşumu, oluşumuyer, ova, ovalarkıta, türkiye’de, yolları

Dağ Oluşumu -Ova ve Türkiye’de Ovalar-Kıta Oluşumu-yer Göçmenleri ve Kaymalar-erozyon ve Korunma Yolları

Eski 05-17-2011   #1
Şengül Şirin
Varsayılan

Dağ Oluşumu -Ova ve Türkiye’de Ovalar-Kıta Oluşumu-yer Göçmenleri ve Kaymalar-erozyon ve Korunma Yolları



Dağ Oluşumu


Enerjisini magmadan alarak yer kabuğunda değişiklik oluşturan iç kuvvetlerden biri orojenezdir Yer kabuğundaki hareketler devam ederken, karalar üzerinde akarsular, buzullar rüzgarlar ve dalgalarla aşınan ve taşınan Maddeler zaman içerisinde binlerce metre kalınlığa ulaşır Bu tortul tabakaların biriktiği büyük ve derin çukurluğa jeosenklinal veya dağ beşiği adı verilirDağ beşiğinde biriken tortullar, levhaların birbirlerine doğru ilerlemesiyle sıkışırlar



Sıkışma sonucunda kıvrılma ve yükselmeler olur ve bu hareketler kıvrımlı dağ sıralarını oluştururlar Kıvrılma ile yükselen yere Antiklinal, çukurlaşan yere de Senklinal denirYer hareketleri sırasında orojenezle kıvrılma özelliği taşımayan sert tabakalar kırılmaya uğrarlar Kırılan tabakalar yatay ve düşey doğrultuda yer değiştirir Yerde oluşan kırığa fay kırık hattı)denir Faylar boyunca blok halinde bir kütlenin çökmesi diğer kütlelerin yükselmesiyle horst-graben sistemi oluşur Çöken kütlenin oluşturduğu çukurluğa graben, yüksekte kalan bloğa horst denirDünyanın en uzun graben çukurluğu Doğu Afrika Grabeni, Mozambik sınırlarından başlar,Karadeniz ve Lut Gölü üzerinden yurdumuzda Hatay çukurluğuna kadar uzanır (5000 km)
Türkiye’de Horst ve Graben oluşumu en fazla Ege Bölgesinde görülür Ege Bölgesi'ndeki Aydın Dağları ve Bozdağlar birer horst iken, Küçük Menderes, Büyük Menderes ve Gediz ovaları birer grabendir Amik Ovası da Dünya'nın en uzun graben sisteminin kuzey ucunu oluşturmaktadırDünya üzerindeki başlıca kıvrım dağları III zamanda oluşmuş Alp-Himalaya kıvrımları ile Amerika kıtasının batısındaki Kayalık ve And dağlarıdırTürkiye’deki dağların büyük bir kısmı III zamanda Alp-Himalaya kıvrımları ile oluşmuştur Bunlar kuzeyde Kuzey Anadolu Dağları ve güneyde Toros Dağlarıdır


DAĞ OLUŞUMU ve TÜRKİYE’DE DAĞ OLUŞUMU


1)Dağ Oluşumu

Okyanus ve deniz diplerinde biriken kalın tortul tabakalar (jeosenklinal) kıtalarının levha birbirine yaklaşması sonucu yan Basınçlara maruz kalırlar
Bu yan Basınçlar sonucunda jeosenklinal eğer esnek yapıdaysa kıvrılarak yükselir ve yer yüzünün kıvrım dağlarını oluşturur (Toros dağı)
eosenklinal eğer sert yapıdaysa veya önceden yükselmiş kıvrım dağları tekrar yan basınçlara maruz kalırsa kırılma olur Yükselen bölümlere horst alçakta kalan kısımlara ise grabent denir Yüksekte kalan horstlar dağı oluştururken alçakta kalan kısımlar daha sonra akarsuların gelişmesiyle ovaları oluşturur (Ege bölgesi kıyı kesimleri Burada yer alan boz dağlar kırılma sonucu oluşan horstlardır Bu dağlar arasında bulun ve üzerinde aynı isimli akarsıların geçtiği bakırçay bmenderes ovalarında birer çöküntü (grabent) alanlarıdır)



2) Kıta Oluşumu

Yer kabuğunun geniş tabanlı alçalma ve yükselme hareketleridir Bu alçalma ve yükselme hareketleri çeşitli biçimlerde olabilir
Kıtaların yükselmesi sonucunda Su seviyesi geri çekilir Bu olaya denizlerin çekilmesi yani reogresyon denir Tam tersi durumuna da transregsiyon denir


3) Volkanizma

Yer kabuğu altındaki kızgın mağmanın yer kabuğunun çatlak ve kırık yerlerinden yeryüzüne çıkmasına denir Bu sırada yeryüzüne katı Gaz ve akıcı maddeler çıkarır (karbondioksit taş kaya) Lavların üst üste birikmesiyle zamanlar volkanik dağlar meydana gelir (KAğrı Tendürek Nemrut vb) Volkan küllerinin yıllık birikmesiyle tüf tabakaları oluşur



4) deprem

Yerkabuğunu oluşturan katmanların yerlerinden oynamalarıyla hissedilen sarsıntılardır Oluşumlarına göre yerel depremler ve tektonik depremler olarak ikiye ayrılır Yerel depremler kısa sürede ve dar alanda etkili olan yıkıcı etkileri az olan sarsıntılardır Tektonik depremler daha şiddetli etkili alanı daha fazla dolayısıyla tahrip gücü daha fazla olandır



Ova ve Türkiye’de Ovalar

Ova akarsuların derince yer etmediği eğik olmaya varsa da az olan çevresine göre alçakta olan düz yerlere ova denir



1)Oluşumlarına Göre Ovalar
a)Aşıntı Ovalar


Dış güçler tarafından aşırı dereceden aşındırıp düzleştirilmesi sonucu oluşur Bu ovalara Türkiye’de rastlanmaz Doğu Avrupa bu konuya en belirgin örnek olarak bilinmektedir



b) Çöküntü Ovalar

Yeryüzündeki çöküntü hendeklerin dış güçlerin taşıyıp getirdiği taklarla dolması sonucu oluşur (Iğdır ovası)



c) Birikinti Ovası

İç kesimlerdeki ya da kıyılarda ki çukur alanların dış güçlerin taşıyıp getirdiği tortulların dolması sonucu oluşur (Konya ve Malatya ovaları)


d)Karstik Ovalar

Çökebilir taşların uzandığı alanlarda Suyun taşları çözümlemesi sonucunda oluşan ovalardır Bu çanakların tabanının tortullarla dolup düzleşmesi ile karstik ovalar oluşur (Teke ve Taşeli platoları)



2) Bulunduklarına göre ovalar

Ovalar kıyıya yakın ya da uzak olma durumlarına göre kıyı ovalar ve iç ovalar diye ikiye ayrılır
Kıyı ovalar Bafra Finike vb
İç ovalar Eskişehir Muş vb



3) Yükseltilerine göre ovalar

Bazı ovalar deniz seviyesine yakın iken bazı ovalarda denizden 1000-2000 metre yüksektir Bunlar grubuna göre ikiye ayrılır
Alçak ova Çukurova Çarşamba vb
Yüksek ova Konya Malatya vb



PLATOLAR

a) Aşıntı Platoları
Dış güçler tarafından yüzeyi aşındırılmış akarsuların derin vadiler kazdığı düzlüklerdir


b) Kırılma (Tektonik) Platolar

Dikey yönlü Basınçların etkili olduğu alanlarda eski kütlelerin kırılması ile oluşur (İç Batı Anadolu platoları)



c) Volkanik Platolar

Geniş alanlara yayılan tüf ve akışkan lavların düzleştirdiği alanların akarsularla yarılması sonucu oluşur



d) Karstik Ovalar

Kireç taşı gibi çözünebilen taşların bulunduğu alanlarda oluşmuş platolardır (Obruk Taşeli platoları)



YERYÜZÜNÜN BİÇİMLENMESİ (DIŞ KUVVETLER)


1) Mekanik (Fiziksel) Çözünme
Günlük Sıcaklık farkının fazla olduğu yerlerde görülür
Günlük sıcaklığa bağlı olarak taşların ısınıp sonra soğuması sonucu oluşur (Çöllerde görülebilir)



2) Kimyasal Çözünme

Suyun taşları eritmesi aşındırması ve çürütmesi sonucu oluşur
Sıcaklığın etkisiyle bu çözünme daha da artar
Nemli bölgelerde daha da yaygındır



3) Biyolojik Çözünme

Bitki köklerinin kayalarının çatlaklarına girerek zamanla büyümesi ve bunun sonucu genişleyerek kayaların çatlamasına denir



TOPRAK OLUŞUMU ve Toprak TÜRLERİ

Toprağın oluşması için önce kayaların çözünmesi gerekir
Canlı kalıntılarıyla oluşabilir
Toprağın oluşumuna etki eden faktörler; iklim Bitki örtüsü yer şekilleri taşların özelliğidir



a) Taşınmış Topraklar

Dış kuvvetlerin taşıyıp getirdiği malzemelerin birikmesiyle oluşur
Üç çeşittir



Alüvyonlar

Kum ve çakıl gibi maddelerin oluşumuyla oluşan topraklardır



Morenler (Buzul Taşlar)

Buzulların taşıyıp biriktirdikleri üzerleri çoğu kez parıltılı yada çizikli taşlardan oluşur


Lösler



Rüzgarların kurak bölgelerden az çok yağışlı bölgelere taşıyıp yığdıkları katmanlaşmış ince ögelerden oluşan toprak


b) Yerli Topraklar

Bu Topraklar kayaların çözüldüğü yerde oluşan topraklardır
İki gruba ayrılır


Nemli Bölge Toprakları

Bu topraklar nemin gür olduğu yerlerde gür bitki örtüsüyle kaplıdır
Kurak ve yarı kurak bölge toprakları : Kestane ve kahverengi bozkır topraklarıdır yani çöl toprakları


YER GÖÇMELERİ ve KAYMALAR

Yer göçmeleri ve yer kaymalarını oluşturan etmenler


Yer göçmesi

Kayaların taş parçalarının toprağın büyük kütleli tabakaların birbirine kayarak yer değiştirme olayıdır



Yer Kayması
Üstteki geçirimli tabakaların alttaki geçirimsiz ve kaygan tabakalar üzerinde eğim doğrultusunda kaynamasıdır Yer kaymasının yaygın adı heyelandır Yer göçmeleri eğimin çokluğu şiddetli yağış sebeplerinden olur heyelan oluşumunu etkileyen unsurlardan biride; Toprakların yapısal özelliğidir Heyelan olaylarının en çok görüldüğü mevsim; ilkbahar sonrası Kar erime zamanıdır



EROZYON ve KORUNMA YOLLARI

Toprak Erozyonu
Toprak Erozyonun oluşturan etmenler;
Toprağın Sular tarafından aşındırılması
Rüzgarlar
Bitki örtüsü
Buzullar
Sel
Eğim
Yangın



Korunma yolları

Ağaçlandırma Bitki örtüsü Baraj Gölleri yapma
Tarlalar eğime yatay sürülmeli
Ağaç kesimlerine karşı tedbirler

__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.