Vietnam Savaşı

V ietnam Savaşı denen ve 1965'de başlayıp 1973 yılı başlarına kadar sekiz yıl devam eden, Amerika'nın Kuzey Vietnam'la mücadelesi, Amerikan tarihi bakımından olduğu kadar, savaş sonrası milletlerarası münasebetlerin gelişmesi açısından son derece enteresan ve mühim bir hadise teşkil eder

Vietnam savaşı, bir süper-devlet'in, 17 milyonluk bir küçücük ülkede bataklığa nasıl saplandığının da bir hikayesidir Bu, aynı zamanda, ağır tabiat şartlarından iyi yararlanan bir gerilla taktiğinin, en mükemmel konvansiyonel silahlar karşısındaki zaferinin de bir ifadesidir

Nihayet, 1861-1865'den beri, yani son yüz yıl içerisinde ilk defa, Amerikan halkı, manasız ve amaçsız bulduğu bu savaş dolayısıyla federal hükümete karşı başkaldırmıştır Amerika'nın Vietnam'a bulaşması birdenbire olmamış, yavaş yavaş gelişen bir politikanın neticesi olarak ortaya çıkmıştır

1954 Temmuzundaki Cenevre anlaşmaları ile Laos, Kamboçya, Kuzey ve Güney Vietnam bağımsız devletler olmuşlardı Yalnız, 17'nci enlemin kuzeyinde bulunan Kuzey Vietnam'da Ho Chi Minh liderliğinde bir komünist rejim bulunuyordu Bu rejimin daha kuzeyinde ise Çin gibi bir komünist dev vardı Onun da kuzeyinde, Sovyet Rusya gibi bir komünist süper-devlet bulunmaktaydı Meseleye bu açıdan bakınca, Kuzey Vietnam Asya'daki büyük komünist blokun bir ileri ucu, bir ileri karakolu idi ve bu hali ile de bütün Hindiçini kıtası için muhtemel bir tehdit ve tehlike idi

Bu sebeple Amerika, 1954'den sonra Vietnam'da ve genel olarak Hindiçini'de Fransa'nın yerine geçti ve Asya komünist bloku ile SEATO üyelerinin meydana getirdiği anti-komünist güney-doğu Asya arasında bir tampon teşkil eden Güney Vietnam ile yakından ilgilenmeye başladı

Güney Vietnam'da 23 Ekim 1955'de yapılan bir referandumda İmparator Bao Dai düşürüldü ve Vietnam'ın başına Ngo Dinh Diem geçti Koyu bir komünist aleyhtarı olan Diem'i Amerika hemen 26 Ekimde tanıdı ve Diem de ilk günden itibaren Amerika'ya dayanma yoluna gitti Diem 8-10 Mayıs 1957'de Amerika'yı ziyaret etti ve yayınlanan ortak demeçte, Çin'in de adı zikredilerek, bölgede komünizmin yıkıcı faaliyetlerini gittikçe arttırmakta olduğuna dikkat çekildi

Diğer taraftan, 1954 Cenevre anlaşmalarına göre, Kuzey ve Güney Vietnam seçimler yoluyla birleştirilecekti Seçimler 1956 yılında yapılacaktı O zamanki genel kanaat odur ki, eğer 1956 yılında seçimler yapılmış olsaydı, Ho Chi Minh Güney Vietnam'da da seçimleri kazanabilirdi Bunu bildiği içindir ki, Güney Vietnam diktatörü, Katolik ve anti-komünist Diem bu seçimlere yanaşmadı Amerika da Diem'i destekledi Ho Chi Minh 1957 yılına kadar bekledi Diem'in seçime yanaşmadığını görünce, Diem hükümetini devirmek için, Güney Vietnam'daki Viet Cong vasıtasıyla yoğun terörist faaliyetlerine ve gerilla mücadelelerine girişti

Viet Cong'un Güney Vietnam'da yarattığı huzursuzluk o derece ciddi bir hal aldı ki, Başkan Eisenhower 4 Nisan 1959'da yaptığı bir konuşmada, 12 milyon nüfuslu Güney Vietnam'ın komünist kontrolü altına düşmesinin, 150 milyonluk bir bölgeyi tehlikeye sokacağını, Amerika için ve "hürriyet için" yıkıcı bir gelişmeyi başlatacağını, bundan dolayı Amerika'nın güvenliği ve milli menfaatleri için Güney Vietnam'a ekonomik ve askeri yardımın yapılması gerektiğini söylüyordu Amerika'nın Vietnam'a bulaşması böyle başladı

Başkan Eisenhower 1960 Kasımında görevden ayrıldığında ve Kennedy Başkanlık seçimlerini kazandığında, Amerika'nın Güney Vietnam'da 1000 "askeri danışman"ı bulunuyordu Başkan Kennedy 22 Kasım 1963 günü öldürüldüğünde ise, bu danışmanların sayısı 17000 olacaktır Bu arada 70 danışman da öldürülmüştü Amerika ilk kayıpları vermeye başlamıştı

Amerika'nın yeni Başkanı John F Kennedy 20 Ocak 1961'de görevine resmen başladığı zaman Viet Cong'un faaliyetleri ile Güney Vietnam'da durum daha da kötüleşmişti Bu sebeple Kennedy, Başkan Yardımcısı Lyndon B Johnson'ı, durumu yerinde incelemek üzere; 1961 Mayısında Güney Vietnam'a gönderdi Johnson ve Diem arasında yapılan görüşmeler sonunda, 13 Mayıs 1961'de yayınlanan ortak bildiride, Güney Vietnam'da mevcut olan gerilla savaşı ve "Komünist İmparatorluğu'nun" "Hür Vietnam"a yaptığı baskı karşısında alınması gereken tedbirler 8 madde halinde belirtiliyordu ki, bu tedbirler arasında Amerika'nın askeri yardımı ile uzman yani danışman yardımı başta geliyordu

Bu durum karşısında Kennedy iki baskı arasında kalmıştır Askerlere göre Güney Vietnam'a Amerikan askeri gönderilmeliydi Dışişleri Bakanlığı ise, bunun tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini ve Amerika'yı Vietnam'da Fransa'nın durumuna düşürebileceği görüşünü ileri sürdü Başkan Kennedy bu iki görüşün arasında yer aldı ve Güney Vietnam'daki Amerikan askeri danışmanlarının sayısını arttırdı

1963 Kasımında bir suikaste kurban gittiğinde, danışmanların sayısı 17000'i bulmuştu Fakat bu meseleye çare olmadı Öte yandan, Güney Vietnam'da Diem'in diktatörlüğü her geçen gün halk için çekilmez hale gelmeye başlamıştı Bu sebeple, siyasi reformlar yapabilecek bir idareyi işbaşına getirmek amacı ile ve Amerika'nın desteklediği bir darbe ile, Diem 1963 Aralık ayında iktidardan düşürüldü ve yerine General Duong Van Minh başkanlığında bir Askeri İhtilal Konseyi geçti

Kennedy'nin öldürülmesinden sonra, Anayasa gereği, başkanlığa, Başkan Yardımcısı Johnson geçti Johnson'la beraber Amerika'nın Vietnam politikası da yeni bir safhaya girdi Daha doğrusu Amerika Vietnam savaşına fiilen bulaştı Zira, 2 Ağustos 1964 günü Tonkin Körfezinde Amerikan donanmasına ait Maddox destroyeri Viet Minh (Kuzey Vietnam) gemilerinin saldırısına uğradı 4 Ağustos günü bu saldırılar diğer Amerikan gemilerine de yöneldi

Amerikan donanması bu saldırıları püskürtmekle ve iki Viet Minh gemisini batırmakla beraber, hukuken Viet Minh Amerika'ya saldırıda bulunmuş olmaktaydı Bu sebeple, Başkan Johnson 5 Ağustos'ta Kongre'ye gönderdiği mesajda, komünizmin saldırılarına karşı Amerika'nın kararlılığını göstermesini ve bu saldırılara karşı koymada, asker kullanma da dahil; Başkana yetki verilmesini istedi Kongre ise, 10 Ağustosta aldığı ortak kararında, Başkana, Amerikan silahlı kuvvetlerine karşı vuku bulacak her türlü saldırıyı defetmek ve Amerika'nın SEATO antlaşması çerçevesi içindeki taahhütlerini yerine getirmek için, Amerikan askerlerinin kullanılması da dahil, her türlü tedbiri alma yetkisini verdi

Karar, Senato'da 2'ye karşı 88 ve Temsilciler Meclisinde de sıfıra karşı 416 oyla kabul edilmişti Amerika'nın bu kararlılığı, Viet Minh'in cesaretini kıracağı yerde, güneydeki faaliyetlerini daha da arttırdı Bunun üzerine Başkan Johnson Kuzey Vietnam'ı müzakere masasına oturtabilmek amacı ile 1965 Şubatından itibaren Kuzey Vietnam'ı bombalatmaya başladı Maksat, Viet Minh gerillalarının gücünü kaynağında yok etmekti Bu sebeple askeri hedefler bombardıman ediliyordu

Bu bombardımanlar üç yıl sürecektir Fakat bombardımanlar istenen neticeyi vermedi Zira Ho Chi Minh, Amerika'nın havadan yaptığı baskıya, karada kendi baskısını arttırarak cevap verdi Yani, Güney Vietnam'a sızmalar ve gerilla faaliyetleri büsbütün arttı Bu ise Amerika'yı, Vietnam'ı Amerikan askeri ile savunmaya sevketti 1965 Mayısında Güney Vietnam'a 80000 asker gönderildi Bu sayı giderek artacak ve 600 bine yaklaşacaktır

Vietnam'a asker gönderilmesi Amerika'nın kendi içinde büyük çalkantıya sebep oldu Zira Amerikan askeri ölmeye başlayınca Amerikan kamu oyunda tepkiler artmaya başladı Büyük şehirlerde ve bilhassa üniversitelerde Vietnam savaşına karşı protesto gösterilerine girişti

Gençlik Vietnam savaşının ve orada ölme gereğinin sebebini anlayamıyordu Vietnam savaşı, Amerikan kamu oyu için sebebi anlaşılamayan manasız ve amaçsız bir savaş haline gelmişti O kadar ki, Amerikan Kongresi de Başkan Johnson'ın aleyhine bir tutum almaya ve Johnson'ın yanlış değerlendirme ile kendilerini yanılttığını söylemeye başladı Amerika'nın Avrupalı müttefikleri de Amerika'nın Vietnam macerasını tasvip etmediler

Batı ittifakı Vietnam'da bir prestij yarası alırken, öte yandan Amerika kendi müttefiklerine yeteri kadar danışmadan bir maceraya girmişti ki, bu maceranın sonu Batı Avrupa'yı da işin içine çekebilirdi Bu konuda en fazla tepki gösteren de Fransa oldu Halbuki Amerika'nın bu savaşı değerlendirmesindeki faktörler şöyle idi Amerika Güney-Doğu Asya ile Pasifiği kendi milli menfaatlerinin ve güvenliğinin hayati bir bölgesi olarak telakki ediyordu

II Dünya Savaşında Japonya ile çatışmaya sürüklenmesinin sebebi de, Çin'i korumaktan ziyade, Japonya'nın güneye sarkıp Güney-Doğu Asya ve Pasifiği tehdit etmesiydi Kuzey Vietnam'a da bu sefer Çin açısından bakıyor ve Kuzey Vietnam'ı Çin'in bir uzantısı olarak görüyordu Bilhassa Çin'in 1959 da Tibet'i işgali ve 1962'de de Hindistan'a saldırması, 1964'de Çin'in kendi atom bombasını yapması ve nihayet 1965'de Savunma Bakanı Lin Piao'nun Güney-Doğu Asya'dan söz etmesi, Amerika'nın bu konudaki endişelerini arttıran gelişmeler olmuştur

Bütün bunlardan başka, Vietnam'ın yüzlerce yıl Çin hakimiyeti altında yaşamış olmasını ve ayrıca, Çin Vietnam'a hakim olduğu takdirde, bölgede yaşayan geniş Çin azınlıklarını da harekete geçirebileceğini de unutmamak gerekir Bununla beraber, Başkan Johnson, bir yandan Vietnam savaşında tırmanmaya giderken, öte yandan da, çeşitli kanallardan barış için teşebbüslerini de eksik etmedi Bu teşebbüsler 1966-1967'de yoğunlaştı Bu gelişmelerin neticesi olarak 1968 Mayısında Paris'te Kuzey Vietnam ve Amerika arasında barış görüşmeleri başladı ve görüşmeler biraz ilerleyince de, Başkan Johnson 31 Ekim 1968 tarihinden itibaren Vietnam'ın bombardımanını durdurdu

Bu arada Johnson, 31 Mart 1968'de yaptığı bir konuşmada, Vietnam savaşı karşısında Amerikalıları birlik ve bütünlüğe davet etti ve bu birlik ve bütünlüğün korunması için, kendisinin 1968 Kasımındaki başkanlık seçimlerine adaylığını koymayacağını bildirdi

1968 Kasımında yapılan Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Partiden Richard Nixon kazandı Nixon, 20 Ocak 1969'da Başbakanlık görevine başladığında Vietnam'da 540000 Amerikan askeri bulunuyordu ve 31000 Amerikan askeri de Vietnam'da ölmüştü Bu sebeple Nixon ve Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Vietnam politikasına yeni bir şekil verdiler Buna göre, Amerika bir yandan Vietnam'daki askerini yavaş yavaş geriye çekerken, bir yandan Kuzey Vietnam'ın bombalanması daha da arttırılacaktı Bunun da sebebi, Kuzey Vietnam'ı barışa zorlamaktı Nitekim, Nixon idaresi bütün bunları yaparken Paris'te devam etmekte olan barış görüşmelerini de hızlandırmaya çalıştı

Nixon, Amerika'yı Vietnam bataklığından çekip çıkarmaya kararlı idi Bundan dolayı, 1969 Haziranında 25000 Amerikan askerini Vietnam'dan çekti 1971 yılı sonlarında geri çekilen asker sayısı 200000'i bulacaktır Bu arada da, Nixon, 1969 Temmuzunda Pasifik bölgesinde yaptığı bir gezi sırasında, 25 Temmuzda Guam adasında yaptığı basın toplantısında, Guam Doktrini veya Nixon Doktrini denen görüşlerini ortaya attı

"İşbirliği yolu ile barış" (peace through partnership) prensibine dayanan bu görüşlere göre, Amerika bundan böyle dünyanın neresinde olursa olsun, Vietnam örneği savaşlara girmeyip müttefiklerine Amerikan askerini kullanarak değil, ekonomik ve askeri yardım suretiyle destek olacaktı

Nixon Doktrini, bir bakıma, 1957 Ocak tarihli Eisenhower Doktrinin tersi oluyordu Çünkü Eisenhower Doktrini Amerikan askerinin kullanılması esasına dayanmaktaydı Paris'te sürmekte olan barış görüşmeleri ancak 1973 yılı başında bir neticeye ulaşabildi Bunda, 1972 yılında Amerika'nın Çin'le münasebetlerini düzeltmesi ve ayrıca Sovyet Rusya ile Amerika arasında 1972 Mayısında SALT-İ antlaşmasının imzası büyük rol oynamıştır Çünkü, Kuzey Vietnam'ın iki destekçisi olan, hem Sovyetlerin ve hem de Çin Halk Cumhuriyeti'nin, Amerika'nın Vietnam'da sıkışık bir durumda bulunduğu bir sırada, bu ülke ile münasebetlerini yumuşatması, Kuzey Vietnam için müspet bir gelişme değildi

Ho Chi Minh, bir yalnızlık ihtimalinden endişe etti Kaldı ki, Amerikan bombardımanlarının Kuzey Vietnam'da yaptığı tahribat da öyle kolay onarılacak cinsten değildi Ülke gerçekten harap bir duruma girmişti Bu faktörler, Ho Chi Minh'i savaşı sona erdirmeye sevketti Amerika'ya 55000 Amerikan askerinin ölümüne malolan Vietnam barışı Paris'te 27 Ocak 1973'de imzalandı

Esas metni 23 maddeden ibaret olan bu barış ile, 1954 Cenevre anlaşmalarına dönülüyor, yani 17'nci enlem yine Kuzey ve Güney Vietnam arasında sınır oluyordu Amerika altmış gün içinde Vietnam'daki bütün askerini ve malzemesini geri çekecek ve mevcut üslerini de tasfiye edecekti Buna mukabil, Kuzey Vietnam da Güney Vietnam halkının kendi kaderini kendisinin tayin etmesine ve istediği siyasi rejime kendisinin karar vermesine müdahale etmeyecekti

Kuzey ve Güney Vietnam'ın birleştirilmesi, kuvvet ve zor yoluyla değil, iki tarafın aralarında yapacakları müzakereler, karşılıklı anlaşma ve barış yoluyla gerçekleştirilecekti Bundan başka, Kamboçya ve Laos'un tarafsızlığına ve bağımsızlığına taraflar tam saygı göstereceklerdi Nihayet, Kuzey Vietnam ile Amerika arasında meydana gelen bu yeni münasebet düzeni dolayısıyla, savaş yaralarının sarılmasında ve kalkınmasında Amerika, Kuzey Vietnam'a yardım edecekti

Amerika, bu barış ile nihayet yakasını Vietnam'dan kurtarmaya muvaffak olmuştu Lakin Vietnam meselesi bu barış ile kapanmadı Barış ancak 22 ay devam edebildi Bu sürenin sonunda Güney Vietnam komünistlerin eline geçti Amerika, Vietnam'dan çekildikten sonra, Güney Vietnam'ın yaklaşık 1 milyon kadar askeri, 1600 uçağı ve 600 tankı vardı Fakat, Viet Cong gerillalarının faaliyeti dolayısıyla, bu asker sabit mevkileri savunmakta idi Saldırı gücü yoktu

Diğer taraftan, Vietnam savaşının Amerikan kamu oyunda uyandırdığı tepki dolayısıyla, barıştan hemen sonra Amerikan Kongresi de Güney Vietnam'a yapılan yardımları, azaltmaya başladı Askeri yardım 1 milyar Dolardan 700 milyona ve ekonomik yardım da 750 milyon Dolardan 425 milyona indirildi Buna karşılık Güney Vietnam'daki askeri durum da iyi değildi

Saygon rejimine karşı savaşan Vietnam Halk Ordusunun güneyde 200000 askeri bulunuyordu Viet Cong gerillalarının kuvveti de 100000 civarında idi Bütün bunlara bir de Saygon hükümeti içindeki suistimalleri ilave etmek gerekiyordu Bu şartlardan yararlanan Kuzey Vietnam 1974 Aralık ayı başlarında Kamboçya'dan Mekong Nehri deltasından Güney Vietnam'a doğru saldırılara geçti Bu saldırıları Kuzeyden ve diğer yerlerden de yapılan bir çok saldırılar takip etti Bu saldırılar o kadar çabuk gelişti ki, Güney Vietnam başlıca birer birer komünistlerin eline geçmeye başladı Güney Vietnam ordusu bu saldırılar karşısında çabucak çöktü

En son 30 Nisan 1975'de başkent Saygon'un komünistlere teslim olması ile, bütün Vietnam, otuz yıllık bir mücadeleden sonra komünistlerin kontrolü altına girmiş oluyordu Bu ise Güney-Doğu Asya bölgesindeki kuvvet münasebetlerinin yapısında mühim değişiklikler meydana getirerek yeni bir dönemi açacaktır



Vietnam Savaşından Sonra

Kuzey Vietnam'ın Güneyi ele geçirmesi ve bu suretle, II Dünya Savaşı'ndan sonra bölünmüş olan bu ülkeyi kendi kontrolu altında birleştirmiş olması, bir diğer bölünmüş ülkenin kuzeyi olan Kuzey Kore'yi de harekete geçirdi Komünist Kuzey Kore'nin lideri Kim II Sung 1975 Nisanında Peking'i ziyaret ederek, Güney Kore'ye karşı girişeceği hareket için Çin'den destek istedi Halbuki şimdi Çin'in güney-doğu Asya gelişmelerine bakışı çok farklı idi ve Çin'in değerlendirmelerinde Sovyet faktörü ağır basıyordu Bu sebeple Çin, Kuzey Kore'nin girişmek istediği teşebbüsü desteklemeye yanaşmadı Kaldı ki, Kuzey Kore'nin niyetini sezinleyen Birleşik Amerika, hemen ağırlığını Güney Kore'nin yanına koydu ve Güney Kore'ye herhangi bir saldırı halinde Amerika'nın her türlü yardımı yapacağını bildirdi

Bu durum karşısında, Kim İİ Sung hevesinden vazgeçmek zorunda kaldı Kuzey Vietnam'ın Güney Vietnam'ı işgali, güney-doğu Asya'nın diğer ülkelerinde büyük bir telaş ve korkuya sebep oldu ve tarafsızlık eğilimlerini kuvvetlendirdi Bunun birinci sebebi, gerilla savaşı ve yıkıcı faaliyetlerde Kuzey Vietnam'ın gerçekten yetenekli olduğunun ortaya çıkması idi İkincisi ise, Güney Vietnam'ın teslim olması çok miktarda Amerikan silah ve askeri malzemesinin komünistlerin eline geçmiş olmasıydı

O zaman Amerikan Savunma Bakanlığının tahminlerine göre, 2 milyar Dolarlık Amerikan silahı komünistlerin eline geçmişti Gerçekte, Vietnam'ın hemen yeni bir saldırıya geçecek hali yoktu Fakat bölge ülkeleri, belirttiğimiz sebeplerden dolayı, korkuya kapıldılar

1967'de kurulan ASEAN (Güney-Doğu Asya Devletleri Birliği- Association of South-East Asian Nations) üyelerinden Malaysia, Tayland ve Filipinler, hemen Çin'le diplomatik münasebetler kurdular Vietnam'a karşı Çin'de bir denge unsuru arıyorlardı Zira, biraz aşağıda açıklayacağımız üzere, Vietnam meselesi Sovyet Rusya ile Çin arasında daha 1975 Mayısından itibaren yeni bir mücadele konusu olduğu gibi, eski adı ile Kamboçya, fakat 1975'den itibaren yeni adı ile Kampuchea'nın Vietnam ile arası bozulacak ve Vietnam Sovyet Rusya'ya dayanma yoluna giderken, Kampuchea da güvenliğini Çin'in kanadının altında bulacaktır

Diğer taraftan, Vietnam'ın tepkisini çekmemek için, Malaysia Güney-Doğu Asya'nın bir "tarafsızlık bölgesi" olmasını teklif ederken, Tayland ve Filipinler, ülkelerindeki Amerikan askerlerinin çekilmesini istediler Bunun neticesi olarak, 24 Eylül 1975'de SEATO dağıtıldı Bu ülkelerin içinde en fazla korkuya kapılanı, Laos ve Kamboçya'ya karadan ve Vietnam'a da denizden komşu olan Tayland idi Hatta Tayland güney-doğu Asya'da kurulacak yeni bir gruplaşmaya Kamboçya, Laos ve Vietnam'ı da katmak gibi bazı tasarıların peşinde oldu ise de bu sırada Hanoi'nin meseleleri ve tasarıları bambaşka idi

Mamafih 1975 yılı sonlarına doğru ortalık sakinleşmeye başlayınca güney-doğu Asya bölgesinin heyecanı da geçmeye başladı ve bu bölge ülkeleri yine güvenliklerini, Amerika'nın bölgeye olan alakasına bağlamaya başladılar Çin yine bu ülkeler için bir dayanak unsuru olmaya devam etti Zira, Vietnam'ın 1978 Aralık ayı sonundan itibaren Kampuchea'yı işgale başlaması, Çin ile bölge ülkeleri arasında dolaylı bir menfaat ortaklığı ortaya çıkardı



Vietnam'ın Kampuchea'yı İşgali

Eski adı ile Kamboçya, yeni adı ile Kampuchea, 1954 Cenevre anlaşmaları ile bağımsız olmakla beraber, 1941-1970 arasında Prens Sihanouk'un idaresinde kalmış ve 1970 yılında da Mareşal Lon Nol'un yaptığı bir darbe ile Sihanouk iktidardan düşürülmüştür Fakat Lon Nol'un diktatörlüğüne karşı, ordunun içinden de olmak üzere çeşitli çevrelerden muhalefet ortaya çıkmakla beraber, Kızıl Khmer'ler (Khmer Rouge) denen Komboçya komünistlerinin mücadelesi daha müessir olmuştur Çünkü Kızıl Khmer'leri Kuzey Vietnam desteklemekteydi

Yani, Kuzey Vietnam, Güney Vietnam'a karşı mücadele ederken Kamboçya'da da Kızıl Khmer'ler Lon Nol'rejimine karşı mücadele etmekte idiler Fakat Kızıl Khmerlerin en büyük destekçisi Çin Halk Cumhuriyeti idi Çin Kızıl Khmer'lere silah ve malzeme yardımı yaparken, Kuzey Vietnam da Vietnam Halk Ordusundan 30000 kişilik bir kuvvetle Kızıl Khmer'lere yardım etmekteydi

1973 Ocak ayında Kuzey Vietnam'ın Amerika ile barış yapması Kızıl Khmer'lerin hoşuna gitmese ise de; mücadelelerine devam ettiler ve 17 Nisan 1975'de başkent Phnom Penh'in Kızıl Khmerlerin eline geçmesi ile Kamboçya da komünistlerin kontrolü altına giriyor ve ülkenin yeni adı Kampuchea oluyordu Çünkü Kamboçya Komünist Partisi 1973'de Kampuchen Komünist Partisi adını almıştı

Kampuchea komünistlerinin 1975'te ülkeye hakim olmasından sonra, Kampuchea ile Vietnam'ın münasebetleri gittikçe bozularak 1977'den itibaren çatışmalara dönüşmeye başladı Bu gelişmede iki sebep mühim rol oynamıştır Birincisi, daha 1950'lerden itibaren Vietnam komünistlerinin Kamboçya komünist partisi üzerinde kurduğu hakimiyettir Bu ise, Kamboçya komünistlerini, Kamboçyo'nın menfaatlerini bir tarafa bırakarak Vietnam Komünist Partisi'nin kendi çıkarlarına göre çizdiği çizgiye uyma zorunluluğunda bırakmıştır Yani, bu işbirliği Kamboçya'nın değil, Kuzey Vietnam'ın menfaatlerine göre şekillenmiştir Bu ise Kamboçya komünistlerini memnun etmemiştir Burada ikinci faktör ortaya çıkmaktadır

Vietnam'ın menfaatlerinin Kamboçya'nın menfaatlerinin üstünde tutulması Kamboçya komünistlerini memnun etmemiştir; çünkü, 17'inci yüzyıldan 19'uncu yüzyıla kadar, Kamboçya'daki Khmer Krallığı ile Vietnam Krallığı arasında daima rekabet ve mücadeleler olmuş ve bu sebepten de Khmer'lerin Vietnamlılara karşı bir sempatisi mevcut olmamıştır

Khmerlerin Vietnamlılara karşı bu tarihi düşmanlığı iki ülke komünist partileri arasındaki münasebetleri de tesir altına almaktan geri kalmamıştır Ayrıca Kuzey Vietnam, Güney Vietnam'a karşı yürüttüğü mücadele sırasında Kamboçya topraklarını da kullanmış, daha önce de belirttiğimiz gibi, buraya asker sokmuş ve 1975'den sonra da bu askerlerini Kamboçya topraklarından çekmediği için, bu sınır topraklarında Kampuchea ile Vietnam kuvvetleri arasında üç yıl sürecek bir çatışmalar dönemi başlamıştır

Çatışmaların şiddetlenmesi 1977 Aralık ayının son günlerinde olmuştur Vietnam bu çatışmalarda Kampuchea kuvvetlerine 8 bin kişilik bir kayıp verdirmiştir Bu sebeple Vietnam 1978 Şubatında Kampuchea'ya çatışmaları durdurmayı, sınırın her iki tarafında 5 Km genişliğinde askerden arınmış bölge tesisini ve birbirlerinin içişlerine karışmamayı öngören bir antlaşma yapmayı teklif etmiş ise de, bu tekiif Kampuchea tarafından reddedildiği gibi, Vietnam topraklarına Kampuchea saldırıları devam etti

Bu sırada Çin'in sahneye girdiğini görmekteyiz Çünkü Vietnam'ın Sovyet Rusya'ya kaymaya başlaması üzerine, Kampuchea da Çin'e yanaşmaya başladı Çin başlangıçta Kampuchea'yı yatıştırarak bölgede yeni bir çatışmanın çıkmasını önlemek istedi Çin'in baskısı üzerine Kampuchea 1978 Mayısında, Vietnam'a, çatışmaların durdurulmasını ve Vietnam'ın, Kampuchea'nın toprak bütünlüğü ile bağımsızlığına saygı göstermeyi taahhüt etmesini öngören bir anlaşma teklif etti Bunu da Vietnam reddetti Reddettiği gibi, Kampuchea'dan kaçan halkı eğiterek, Aralık 1978 başında Kamboçun Milli Selameti İçin Birleşik Cephe adı ile bir teşkilat kurdu

Ayrıca Vietnam, Kampuchea sınırlarına 12 tümenlik yani 200000 kişilik bir kuvvet yığmış bulunuyordu Kampuchea ile Vietnam'ın münasebetleri bu şekilde kötüleşirken Çin-Vietnam münasebetleri de giderek bozulmakta idi Vietnam Kampuchea sınırına asker yığarken Çin de Vietnam sınırına asker yığmaya başladı Bu durum Vietnam'ı Sovyetler Birliğine daha çok yaklaştırdı ve 3 Kasım 1978'de Vietnam ile Sovyetler Birliği arasında bir Barış, Dostluk ve İşbirliği Antlaşması imzalandı

Bu antlaşmanın 6'ncı maddesi ittifaka yakın bir hüküm taşımaktaydı Çünkü bu maddeye göre, taraflardan biri saldırı veya saldırı tehdidi ile karşılaşırsa, taraflar gerekli tedbirleri almak amacı ile, derhal birbirlerine danışacaklardı Bu suretle Vietnam, Çin'in karşısına Sovyetleri çıkarmak suretiyle dengeyi sağlıyor ve arkasından emin bir duruma geliyordu

Vietnam, 27 Aralık 1978 günü, tanklarla ve zırhlı araçlarla desteklenen 120000 kişilik bir kuvvetle Kampuchea'ya karşı saldırıya geçti 1975'ten beri ülkeyi, diktatörlüğün ötesinde, tam bir zulüm ve işkence ile idare eden Pol Pot rejimi Vietnam'ın saldırısına fazla dayanamadı

7 Ocak 1979 günü başkent Phnom Penh Vietnam kuvvetleri tarafından işgal edildi ve Pol Pot da yanına aldığı bir kısım kuvvetle Tayland sınırı yakınlarındaki dağlık ve ormanlık bölgelere kaçtı Pol Pot'un komutasındaki 30 bin kadar Khmer Rouge (Kızıl Khmer) kuvveti, bundan sonra gerilla muharebelerine başlayacaktır ki, Tayland ve Çin Pol Pot'u destekleyeceklerdir Başkent Phnom Penh'in düştüğünün ertesi günü, 8 Ocak 1979 da, Pol Pot'un muhaliflerinden Heng Samrin, kendi başkanlığında bir Kampuchea Halk İhtilal Konseyi kurdu ve Kampuchea Halk Cumhuriyeti'nin de kuruluşunu ilan etti Bununla beraber, Vietnam'ın Kampuchea'yı istila ve işgali dünyada o kadar tepki uyandırdı ki, Sovyetlerin bütün çabalarına rağmen, Kampuchea'yı Birleşmiş Milletlerde Heng Samrin değil, Pol Pot rejimi temsil etmeye devam etti



Çin'in Vietnam'a Saldırısı

Vietnam'ın Kampuchea'yı işgali, Çin-Vietnam münasebetlerinde bardağı taşıran damla oldu Vietnam'ın 1978 Kasımında Sovyetlerle ittifaka yakın bir antlaşma imzalaması ve arkasından da Kampuchea'yı işgali, Çin'i son derece sinirlendirdi Çünkü Vietnam şimdi bütün güney-doğu Asya'ya hakim olma yolundaydı Şu halde, Çin'e göre, meydanın boş olmadığını ve Sovyetlere dayanmanın da pek işe yaramayacağını Vietnam'a göstermek gerekliydi Yani Vietnam'a bir "ders" verilmeliydi

Çin 17 Şubat 1979 günü 100 bin kişilik bir kuvvetle Vietnam sınırlarından içeri girmeye başladı Kuzey Vietnam'da bir kısım toprakları işgal ettikten sonra, bu askeri harekatla tasarlanan amacın gerçekleşmiş olduğunu bildirerek 16 Martta kuvvetlerini geri çekti Çin'in Vietnam'a yaptığı saldırının Vietnam üzerinde çok fazla müessir olduğu söylenemez Belki Vietnam'a bir Çin faktörünün varlığını gösterdi, lakin Vietnam'ın politikasında mühim değişiklik meydana getirmedi Aksine, Vietnam'ın dış politikası, Çin'e rağmen iki istikamette gelişme gösterdi Bunlardan biri, Vietnam ile Sovyetler Birliği arasındaki münasebetlerin daha da sıkılaşmasıdır

Çin-Vietnam savaşı sırasında, bir tanesi füze taşıyıcısı olmak üzere, 14 Sovyet savaş gemisi Vietnam'ın Cam Ranh körfezine geldi 1979 Mayısında da bir Sovyet denizaltısı yine aynı körfeze geldi ki, ilk defa bu sularda bir Sovyet denizaltısı görünmekteydi

Vietnam, Sovyetlere bu kıyılarda resmen herhangi bir deniz üssü vermemekle beraber, Sovyet savaş gemileri bilhassa Danang deniz üssünün kolaylıklarından yararlanmaya başlamışlardı Vietnam-Sovyet münasebetlerinin gelişmesi bu kadarla da kalmadı Vietnam ekonomik bakımdan da her geçen gün Sovyetlere dayanmak zorunda kaldı Daha önce de belirttiğimiz gibi; Vietnam savaşı 1975'de sona erdiği zaman, bilhassa Kuzey Vietnam bir harabe halinde idi

Savaşın yıkıntılarını tamir etmek ve ülkenin kalkınmasını hızlandırabilmek için Sovyetlerden yardım aldı Kampuchea'nın işgali ise, Vietnam'a yeni ekonomik dertler çıkardı Çünkü üç yıldır iktidarı elinde tutan Pol Pot ve rejimi, ülkede tam bir zulüm idaresi tatbik etti Bu zulüm bilhassa aydınlara yönelmişti Bir çok aydın öldürüldüğü gibi, bir çoğu da kırsal alanlarda çok güç şartlarda çalışmaya zorlanmıştı Daktilo, televizyon, otomobil gibi medeni vasıtalar, yozlaşmış bir hayatın unsurları olarak yasaklanmıştı

Kısacası, Vietnam'ın Kampuchea'ya saldırısı ne kadar gayri insani ve medeniyetten uzak bir hareket olmuş ise, Pol Pot rejimi de o kadar gayri insani ve gayri medeni idi dolayısıyla, Vietnam Kampuchea'yı tam bir perişanlık içinde buldu Yeni lider, Vietnam'ın kuklası Heng Samrin ve Vietnam, Kampuchea'nın ekonomik problemlerinin çözümü için de sırtını Sovyet Rusya'ya dayamak zorunda kaldı

Bütün bu sıkıntılara rağmen, Vietnam Hindiçini bölgesindeki yayılma ve genişlemesini arttırmaktan da geri kalmadı Dış politikasındaki ikinci mühim gelişme buydu Bu gelişme de iki istikamette oldu Laos'ta da bir komünist rejim olmakla ve bu rejim de Sovyet Rusya'ya dayanmakla beraber, Laos'un içinde de mevcut rejime karşı bir hareket başlamıştı Bu sebeple Vietnam, 1979 yılında Laos'a 50000 kişilik bir kuvvet sevketmiş bulunuyordu Yani Laos da Vietnam'ın kontrolü altına girmişti

Mamafih, 1980 Eylülünde Laos'un Champassak eyaletinde Laos Halkının Milli Kurtuluş Birleşik Cephesi kurulmuş ise de, bu kuruluş kuvvetli ve müessir bir organizasyon olamamıştır Diğer taraftan Vietnam Pol Pot'un Tayland'dan ve Tayland vasıtasıyla Çin'den devamlı yardım alması sebebiyle, 1979 yılından itibaren Tayland üzerindeki baskısını arttırdı Zira, Tayland, 1975 Vietnam şokunu atlattıktan ve bilhassa Vietnam'ın Kampuchea'yı işgalinden sonra, üç istikamette faaliyette bulundu Birincisi, Pol Pot'un Kızıl Khmerlerine yardım ettiği gibi, Çin'den gelen yardımları da Kızıl Khmer'lere geçirdi İkincisi, Çin'le olan münasebetlerini geliştirdi Üçüncüsü ASEAN ülkeleri Tayland'ı destekledikleri gibi, aynı zamanda Amerika ile de tekrar eski münasebetlere dönme zaruretini hissettiler

Bilhassa Amerika Tayland'a askeri yardımını arttırdı Zira Tayland'ın Kızıl Khmer'lere yardım etmesi Vietnam'ı büsbütün sinirlendirdi Bu sebeple, Vietnam Tayland sınırlarına asker yığdığı gibi, bilhassa 1980 yılında Tayland sınırlarından içeri girmeye başlamıştı

Vietnam'ın amacı, Kızıl Khmer'leri Kampuchea topraklarından tamamen sürmek ve aynı zamanda da Tayland'daki rejimi devirmekti Kampuchea'daki Heng Samrin rejimi, ülkeye Vietnam tarafından yani dışardan zorla kabul ettirilmiş bir rejim olduğu için Birleşmiş Milletler tarafından tanınmadığı gibi, gerek Batılılar ve gerek ASEAN ülkeleri, Heng Samrin rejimine karşı mücadele eden grupları ve kuruluşları biraraya getirip birleştirmek suretiyle güçlü bir mücadele yaratmaya çalışmışlardır

Bunlar, Pol Pot'un liderliğindeki Kızıl Khmer'ler, Son Sann liderliğindeki Khmer Halkının Milli Kurtuluş Cephesi ve Prens Sihanouk taraftarlarıdır Lakin bugüne kadar Heng Samrin rejimine ve Vietnam'a meydan okuyacak kadar güçlü bir kuvvetin ortaya çıktığı söylenemez

Vietnam, (Vietnamca:Việt Nam) Güneydoğu Asya'da, Çinhindi Yarımadası'nın doğusunu kaplayan bir ülkedir Uzun dar bir kara parçası üzerinde yer alan Vietnam'ı, kuzeyde bırakan Çin, batıda Kamboçya ile Laos, güneyde ve doğuda Güney Çin önce Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam olarak iki ayrı cumhuriyete bölünmüş olan ülke, 1976'da Vietnam sosyalist Cumhuriyeti olarak birleşmiştir Vietnam dağlık bir ülkedir Song-Koi ve Mekong deltaları önemli alçak düzlüktedir Kıyı ovaları doğruda yer alır Ormanlık, dağlık bölge geri kalan toprakların büyük bir bölümünü kaplar Başlıca ürünleri; pirinç, manyok, kocadarı, mısır, kahve, çay, kauçuk, el işleridir Önemli kentleri; Ho Şi Mingh, Hanoi, Haifong'dur Eğitim; 12 yaşına kadar parasız ve zorunludur Kuzey Vietnam ile Güney Vietnam 1976'da tek ülke olarak birleşti, ama yıllarca süren savaş ve bombardıman sonucu büyük bir yıkıma uğramıştır

Tarih:

Vietnam'ın arkeolojik tarihi, 2500 yıl öncesine dayanmaktadır Ancak tüm tarihi değerleri ve yaşamsal bulgularıyla, Vietnam tarihi 4000 yıllık büyük bir tarihtir Vietnam, MÖ 1 yüzyıl'dan 10 yüzyıl'a kadar Çin Uygarlığı'nın egemenliği altında kalmıştır 939 yılında bir grup Vietnam zümresi tarafından ülke, Çin'e karşı bağımsızlığını kazanmıştır 968 yılında ise Vietnam, resmi olarak kendi resmi benliğini ilan etmiştir

Vietnam Savaşı :

Vietnam 19 yüzyılda Çinhindi olarak (Kamboçya-Laos-Vietnam) Fransa tarafından sömürgeleştirildi Yoğunlukla köylü olan halk topraklarından olduğu için Fransız hükümetine karşı tepkiliydi Arada milliyetçi ayaklanmalar olduysa da bir başarı elde edilemedi Japonya'nın Vietnam'ı işgaliyle zayıflayan otoriteye karşı bağımsızlık hareketi ligi Vietminh 2 Eylül 1945'te cumhuriyeti ilan etti Bu Fransa ile Vietnamlı komünist lider Ho chi Mingh'i karşı karşıya getirdi Moskova'da bağlantıları olan, Çin'den silah desteği alan ve Mao Zedong'un Kuomingtang'a karşı başarıyla yürüttüğü gerilla hareketi taktiklerini bilen Ho Şi Mingh karşısında duramayan Fransa 1954'ün Mayıs ayında teslim oldu 1956'da seçim yapılarak tekrar birleştirilmek üzere Vietnam ikiye bölündü Kuzeyde Ho Şi Mingh'in komünist hükümeti ve güneyde Fransa'nın desteklediği Ngo Dinh Diem hükümeti kuruldu, fakat söz konusu seçim gerçekleşmedi Saygon'daki hükümet ABD destekli otoriter bir politika izlemekteydi Bu güneyde tepkilerin artmasına neden oldu ve kuzeyden silah desteği alan Vietkong cephesi kurularak ABD'nin de dahil olduğu iç savaş başladı Amerikalı askerler teknik açıdan üstün olsalar da coğrafyasını bilmedikleri bir yerde, alışkın olmadıkları gerilla taktikleri karşısında çok şansları olmuyordu 1968'de Vietkong "Tet" saldırısını başlattı, 1973'te ateşkes ilan edilse de kısa süre sonra savaş yeniden başladı Sonunda 30 Nisan 1975'te Vietcong'un Saygon'u ele geçirmesiyle son buldu[1]

Yönetim [değiştir]Vietnam Sosyalist Cumhuriyetinde tek yasal parti iktidardaki Vietnam Komünist Partisidir 1975'deki anayasanın değiştirilmesiyle 1992'nin Nisan ayında yeni anayasa kabul edildi Komünist partinin idari anlayışı yönetimin, politikanın bütün birimlerinde tekrar uygulandı Seçimlere muhalefet etme yetkisi sadece Komünist Parti ve onun organizasyonlarına verildi Bunlar Vietnam Anayurt Cephesi çalışanlarını ve esnaf ticaret birliklerini kapsar Her ne kadar eyalet kamusal yönetimi sosyalist olsa bile, onun uygulanması, 1990'lardan beri azalarak devam eden ideolojik etkisi altındadır Vietnam Cumhurbaşkanı görünürde eyalet başkanı olsa bile normalde Vietnam ordusunun başkomutanıdır Ayrıca Ulusal Savunma ve Güvenlik makamındadır Vietnam Başbakanı Nguyan Tan Dung hükümetin başıdır Ayrıca 3 yardımcı bakandan oluşan Bakanlar kurulunun ve 26 bakanın başkanıdır

Vietnam Savaşı 1965-1973

Vietnam Savaşı, komünist dünya, (Sovyetler Birliği ve Çin) ile ittifaka girmiş olan Vietnam Demokratik Cumhuriyeti (Kuzey Vietnam) ile Vietnam Cumhuriyeti (Güney Vietnam) ve başta ABD olmak üzere kapitalist müttefikleri arasında yaşanan savaştır ABD birlikleri 1965 yılından 1973 yılına kadar savaşa dahil olmuştur ve 53,200 askerini kaybetmiştir

İkinci Dünya Savaşı bittiğinde Çinhindi; İngiliz ve Fransız sömürgesiydi III Napolyon döneminde Fransızlar Annam, Kamboç, Koşen ve öteki bazı bölgeleri ellerine geçirmişler bu arada Hindistan ve Birmanya yoluyla Çinhindi'ne giren İngilizlerle Mekong'da çatışmışlar ve sonunda bu akarsuyu sınır yapmışlardır

İkinci Dünya Savaşı'nda Çinhindi, Japonya'nın eline geçti Bu devlet, 1945 yılında yenileceğini anlayınca buradaki milliyetçi duyguları körüklemiş ve bölge halkını silahlandırmıştır Çinhindi 'nde üç bağımsız devletin (Vietnam, Laos ve Kamboçya) kurulduğunu ilan ederek Vietnam'ı İmparator Bao Dai'nin yönetimine bırakmıştır

1945 yılında Fransız Çinhindi'ne gelen ilk birlikler İngiltere'ninkilerdi Bunlar Saygon'a geldiklerinde durumu karışık buldular Çünkü, milliyetçi gruplar savaş sonu düzensizliğinden yararlanarak denetim kurmak için çaba gösterirken, "Hür Fransa"ya bağlı birlikler de bölgedeki Fransızların hayatını korumak için mücadeleye başlamışlardı 1946 yılının sonuna gelindiğinde

Truman ve Vietnam'da Truman doktrine diye adı geçen bir bölümde komünizmin domino teorisine dayanarak "Eğer Vietnam'a göz yumarsak yayılacak hiçbir komünist devlete göz yummamalı ve elimizden geleni yapmalıyız" demiştir Ancak Truman zamanında Fransızlar Vietnam'da hakim durumdaydı ve Ho Chi Minh liderliğindeki komünistlere karşı savaş vermekteydi ABD de her şekilde para silah cephane yardımını Fransa'ya yapıyordu

Dwight Eisenhower döneminde Fransızlar Vietnam'dan çekilmişti ve Vietnam'da Komünistler ve kapitalistler arasında iç savaş vardı ABD'de Fransa Vietnam'dan çekilince, Birleşmiş Milletler'le beraber, 17 paraleller sınır olmak üzere Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrılmasını sağlamıştır O dönemde Eisenhower'ın politikası barışçıl yollarla çözümdü Eisenhower, başkanlığında her zaman barışçıl bir politika yürütmüştür; öte yandan Vietkong (komünist gerillalar) Güneye saldırınca bölgeye asker göndermiş ancak bu askerler sadece Güney askerlerine eğitim amacıyla orada bulunmuş herhangi bir mücadeleye girmemiştir John F Kennedy döneminde asker sayısı 16 bini aşmış ancak yine mücadaleye girmemişlerdir Başkan Lyndon Baines Johnson ve Richard Milhous Nixon döneminde mücadeleye girmiştir

Dünyadaki birçok yerde,IIDünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan alt-bölgesel örgütlerin büyük bir çoğunluğu ise, sıkı iki kutuplu sistemde batı blok lideri ABD’nin, doğu blok lideri SSCB’yi çevreleme politikası doğrultusunda oluşturulmuşlardır1949 NATO, 1954 Balkan İttifakı, 1955 Bağdat Paktı örgütleri ile müttefiklerden bir hat oluşturma yolundaki stratejinin Uzakdoğu ayağını da, 1954 yılında kurulan Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı (SEATO) oluşturmuştur

Vietnam'ın 20 yüzyıl tarihinin otuz senesinde savaş hüküm sürdü Komünistlerin Fransız koloni kuvvetlerine karşı 1940'lı yıllarda başlattıkları mücadele, Saygon ve ülkenin tamamının kontrolünün 1975'te ellerine geçmesine dek sona ermedi Kuzeyde mevzilenmiş komünist güçler, komünist lider Ho Şi Min liderliğinde 1954 yılında Fransızları bozguna uğrattılar Ülke, yapılan anlaşmalarla komünist kuzey ve Amerikan yanlısı güney olmak üzere ikiye bölündü, arada askerden arındırılmış bir bölge vardı Kalıcı bir çözüm için ülke çapında seçim sözü verildi ama bu asla gerçekleşmedi Beş yıl içinde komünistler, güneyde gerilla savaşı başlattılar

1964 yılında Kuzey Vietnam devriye botları, T







onkin Körfezi'nde seyretmekte olan Amerikan savaş gemisi 'Maddox'a ateş açtılar Amerika da bu gerekçeyle Kuzey'i bombalamaya başladı Sonradan devriye botlarının ateş açma hikayesinin düzmece olduğu anlaşıldı[kaynak belirtilmeli] Bu saldırı hikayesi sadece Kuzey'i bombalamak gibi bir avantaj sağlamakla kalmadı, ABD Kongresi'nin, Başkan'a yeni yetkiler veren 'Tonkin Körfezi Kararnamesi'ni onaylamasını da sağladı Buna göre, Amerikan Başkanı, saldırganları püskürtecek ve yayılmasını engelleyecek her türlü yetkiyle donatılmış bulunuyordu Amerika'nın Vietnam Savaşı'ndaki komploları bundan ibaret değildi 1963 Kasım ayında Güney Vietnam Devlet Başkanı Diem askeri bir darbe sırasında öldürüldü Bu cinayetin ABD istihbarat örgütü CIA tarafından işlendiği sonra kanıtlandı

Komünistlerle savaşmak üzere bölgeye yüz binlerce Amerikan askeri gönderildi Bu, nihayetinde pahalı ve başarısız olacak; sivil huzursuzluğa ve uluslararası şaşkınlığa yol açacak bir süreçti Amerika Birleşik Devletleri bilhassa domino teorisine dayanarak komünizmin yayılacağı yönündeki Soğuk Savaş kaygısıyla hareket etmişti

Vietnam savaşı çok çetin geçtiği kadar iki tarafında birbirine acımadığı bir savaş olarak akıllara kazınmıştır Vietkong’lar akla gelebilecek her türlü işkenceyi ele geçirdikleri Amerikan askerlerine yapmaktan geri kalmamış, keza Amerikan askerleri de yakaladıkları Vietkongları diri diri helikopterle alçaktan (ölümleri gerc ve can cekişerek olsun diye) atmışlardır Toplu halde yapılan işkenceler, insanları canlı canlı yakmalar, biyolojik saldırılar, napalm bombaları, bir köyü basıp çoluk çocuk kim varsa talan etmeler sıradan hale gelmiştir

ABD’den 19 bin km uzakta cereyan eden savaş, televizyon sayesinde Amerikalıların oturma odalarına taşınmıştır Savaş görüntüleri olarak ölen, yaralanan, acı çeken asker görüntüleri, savaş sırasında mağdur olan sivil halkın durumu, özetle kan ve gözyaşı, insanları savaştan soğutmuş ve böylece ABD kamuoyunun savaşa olan desteği her geçen gün azalmıştır Zaten, 1960’lardan itibaren Vietnam Savaşı yaygın halk muhalefetini ortaya çıkartmış ve Amerikalı gençler arasında haksız bir savaşa karşı bir duruş ortaya çıkmıştı 1970’lere gelindiğinde ise nüfusun %60'ı savaş karşıtı olmuştu

Ülkenin dağlık orta bölgelerinde bir kasaba olan Buon Ma Thuot'nın ele geçirilişiyle savaşın kaderi değişmiş ve Kuzey Vietnam güçleri iyice güçlenmiş ve moral kazanmış; ve nihayet iki ay sonra, 30 Nisan 1975 tarihinde Güney'in başkenti olan o zamanki adıyla Saygon'a girmiştir

'Vietnam Savaşı' uzun ve kanlı bir savaş oldu Hanoi hükümeti, 21 yıl süren çatışmalarda kuzey ve güneyde toplam dört milyon sivil ile bir milyondan fazla komünist savaşçının hayatını kaybettiğini söylüyor ABD'nin verilerine göre ise , 200 ile 250 bin Vietnamlı asker ile 53 bin 200 Amerikan öldü ya da kayboldu

Saygon artık bugünün Vietnam'ının kurucusu ve o savaşın kahramanı ve lideri Ho Şi Min'in adını taşıyor

Bu savaşı Komünist SSCB, Çin, Kuzey Kore, KVietnam kazandı Vietnam Savaşı'nın başlangıcında Çin-Sovyet ilişkilerinin düzelmesini sağlayacağı varsayılıyordu, fakat algı farklılıkları ilişkilerin daha da bozulmasına sebep olmuştur Sovyet-Çin farklılıklarının derinleşmesi, çokkutupluluğu güçlendirerek Yumuşama(detente) sürecinin hızlanmasına sebep olmuştur Böylece, ABD'nin Vietnam'ı bölme planı suya düşerken, Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam 1975 yılında birleştiler

1946da Fransız Çinhin-di'nde başlayan Vietnam Savaşı iki ayrı evrede 1975'e kadar sürdü Başlangıçta Vietnam-lılar'ın Fransızlar'ın yönetimine karşı bağımsızlık mücadelesi olan bu savaş, ikinci evrede ABD'nin savaşan taraflardan biri olmasıyla uluslararası bir çatışmaya dönüştü Savaş, Vietnam'ın sosyalistlerin denetiminde tek ülke olarak birleşmesiyle 1975'te sona erdi {bak VİETNAM)

Vietnam Savaşı ülke içinde büyük bir yıkıma yol açmasının yanı sıra, Laos gibi komşu ülkeleri de etkiledi ABD' nin oldukça pahalıya mal olan ve çok uzun süren bu savaşa doğrudan katılmasının halk üzerinde çarpıcı bir etkisi oldu Bu savaşın sonuçları, bugün de ABD'de yaşayanların yabancı savaşlara karşı tutumunu etkilemektedir
Savaşın Başlangıcı II Dünya Savaşı boyunca Fransız Çinhindi Japonlar'ın işgalinde kaldı Ama 1945'e kadar yerel Fransız yöneticilerin, polis gücünün ve askerlerin görevlerinde kalmasına izin verildi Bu tarihte Japonlar Vietnam'ın başına Bao Dai adında kukla bir imparator getirerek, ülkenin sözde bağımsızlığını ilan ettiler Savaş sona erince Müttefikler Vietnam'ı aldı Ülke 17° kuzey enleminden ikiye ayrılarak güneyi İngilizler'in, kuzeyi de Çin'in yönetimine bırakıldı

Güneyde İngiltere Fransızlar'ın yeniden güçlenmesine yardımcı oldu Kuzeyde, Vietnamlı milliyetçiler 1941'de, Çinhindi Komünist Partisi'nin kurucusu Ho Şi Minh'in önderliğinde birleşerek, Vietnam'ın Bağımsızlığı İçin Birlik ya da kısaca Viet Minh adı verilen geniş bir cephe kurmuştu Viet Minh 1945'te Kuzey Vietnam'da, Ho Şi Minh'in başında olduğu bir hükümet oluşturdu ve Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin (VDC) bağımsızlığını ilan etti Savaş sona erdiğinde kuzeyi artık Viet Minh yönetiyordu Fransa ile VDC arasında, Vietnam'ın geleceğine, özellikle de en güney bölgesi olan Cochinchine'ye ilişkin önemli görüş ayrılıkları belirdi

Bu ayrılıklar Viet Minh ile Fransız birliklerinin arasında çatışmalara yol açtı Fransa Kasım 1946'da Haifong'a saldırınca, Viet Minh de Hanoi'deki Fransızlar'a karşı misilleme yaptı ve böylece Vietnam Savaşı başladı Fransa'nın Yenilgisi Vietnam Savaşı başladığında Fransa askeri açıdan daha üstündü, ama kırsal alanlar Viet Minh gerillalarının denetimindeydi Ayrıca, Viet Minh halkın desteğine sahipken, emperyalist bir güç olan Fransızlar sevilmiyordu 1949'da Fransa güneyde İmparator Bao Dai' yi başa geçirdi, ama ülkenin yönetimini bırakmadı VDC, Çin'in yeni yönetiminden yardım görüyordu ABD de Fransızlar'ı ve Bao Dai hükümetini destekledi; savaş giderlerinin önemli bir bölümünü üstlendi Ama savaş Fransa'nın aleyhine gelişti ve Laos'a da sıçradı

Sonunda, 1954'te Viet Minh güçleri Fransızlar'ın kalesi sayılan Dien Bien Phu'yıı alınca barış görüşmeleri başladı 1954'te İsviçre'nin Cenevre kentinde toplanan konferansta Vietnam'ın yeniden ikiye bölünmesine karar verildi Ama bu bölünmenin geçici olacağı düşünülüyordu Vietnam'ın birleşmesi ya da iki ayrı devlet olarak kalmasına ilişkin halkoylaması yapılması da öngörülmüştü Güney Vietnam'daki Gelişmeler 1955'te Güney Vietnam'da cumhuriyet ilan edildi ve İmparator Bao Dai'nin yerini devlet başkanı olarak Ngo Dinh Diem aldı Diem hükümetinin uyguladığı baskıcı yöntemler birçok Vietnamlı'nın yönetime karşı olmasına yol açtı

1956'da hükümet, Cenevre'de alınmış kararlardan olmasına karşın, Vietnam'ın birleşmesine ilişkin halkoylamasını yapmayacağını açıkladı Diem otorite sağlayabilmek için zor kullanmayı, seçmişti
Hükümete karşı güçlerin Diem yönetimini devirmek için başlattığı mücadele iç savaşa dönüştü Yönetim karşıtlarının kurduğu Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi'nde (VUKC) eski Viet Minh yandaşları da bulunuyordu Ulusal Kurtuluş Cephesi ülkedeki yabancı askerlerin çekilmesini ve Vietnam'ın tek bayrak altında birleştirilmesini amaçlıyordu 1961'de Kuzey Vietnam'ın sosyalist yönetimi askeri eğitim ve malzeme yardımı yaparak Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni desteklemeye başladı

Saygon hükümeti, aslında komünist bir örgütlenme olmamasına karşın Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni, komünist Vietnamlılar anlamında Vietkong olarak adlandırmıştı 1960'ların başında Güney Vietnam'ın önemli bir bölümü Vietkong'un denetimine girmişti Ülkede Diem yönetimine karşı duyulan hoşnutsuzluk giderek büyüdü Yönetimi devirmek için çeşitli girişimlerde bulunuldu Budacı rahiplerin ve öğrencilerin yönlendirdiği protesto hareketleri yaygınlaştı 1963'te askeri bir darbe ile Diem devrildi, ama yeni yönetim de iç savaşı sonuçlarıdırmada başarılı olamadı

ABD Güney Vietnam'daki olaylarla yakından ilgiliydi Yönetime askeri ve ekonomik yardım sağlıyor, askeri danışmanlar gönderiyordu 1962 sonunda Vietnam'daki ABD askeri danışmanlarının sayısı 11 bini bulmuştu Ağustos 1964'te, Tonkin Körfezi'nde Kuzey Vietnam devriye gemilerinden iki destroyerine ateş açıldığı gerekçesiyle ABD Kuzey Vietnam'a hava saldırısı başlattı Bu, ABD' nin Kuzey Vietnam topraklarına yönelttiği ilk saldırıydı 1965'e gelindiğinde ABD artık savaşan taraflardan biriydi ABD'nin Savaşa Katılması 1960'ların ortasında Vietnam Savaşı uluslararası bir çatışmaya dönüştü ABD, Kore, Avustralya, Yeni Zelanda, Taylarıd ve Filipin birlikleri Güney Vietnam güçlerinin yanında savaşıyordu Vietkong ise SSCB'den ve Çin' den malzeme yardımı alıyordu 1965-67 arasında ABD'nin Vietnam'daki askerleri 500 bine ulaştı Savaşta ABD uçakları sürekli olarak Vietnam'daki hedefleri bombaladı ve Vietnam birliklerinin hareketlerini engellemeye çalıştı

Ama önemli bir zafer kazanamadı 1968'de Kuzey Vietnam ve Vietkong güçleri güneye büyük bir saldırı başlattı Şiddetli çarpışmaların olduğu bu savaşta, Vietkong geri çekilmek zorunda kaldıysa da, aynı dönemde dünya ve ABD kamuoyunda Vietnam Savaşı'na karşı duyulan hoşnutsuzluk bir dizi protesto hareketine yol açmaya başlamıştı (bak Bariş Hareketleri) ABD Kongresi'nde de savaşı sorgulayan bazı kişiler ortaya çıktı Basın, televizyon gibi kitle iletişim araçlarında savaşa ilişkin yazılar, fotoğraflar, filmler ve katliam haberleri yaygınlaştıkça, kamuoyunun tepkisi de arttı Mart 1968'de ABD Başkanı Lyndon B Johnson, barış görüşmelerine başlamak için bombardımanın kısmen durdurulacağını açıkladı Mayısta Paris'te başlayan barış görüşmelerinin ardından, ekimde Kuzey Vietnam'ın bombalanması durduruldu 1969'da yeni ABD Başkanı Richard M Nixon yönetimi Vietnam'daki askeri gücün azaltılacağını bildirdi Nixon'un "Vietnamlı-laştırma" siyaseti, ABD askerlerinin yavaş yavaş geri çekilerek yerlerini Güney Vietnam birliklerinin almasını Öngörüyordu Paris'te yürütülen görüşmelerde pek gelişme sağlanamadı

1972'de Kuzey Vietnam'ın güneye başlattığı saldırıya hava akınlarıyla karşılık veren ABD güçleri ilk kez Haifong limanını bombaladı Nixon Kuzey Vietnam'a abluka uygulanmasını istedi Bu, limanların mayınlanması ve demiryollarının bombalanması demekti ABD Kuzey Vietnam'a karşı savaşın en ağır bombardımanını başlattı Barış Sağlanıyor Ocak 1973'te Paris'te başlayan görüşmelerde ABD, Güney ve Kuzey Vietnam ile Vietkong arasında ateşkes anlaşmasına varıldı Nisana kadar ABD tüm birliklerini Vietnam'dan çekti Ağustosta kongre, ABD'nin Çinhindi'nde yeni askeri etkinliklere girmesini yasakladı

1975 kışında, Kuzey Vietnam birlikleri güneyde bir saldın başlattı Üç hafta içinde Güney Vietnam, topraklarının üçte ikisini yitirmişti Bazı eyaletler hiç karşı koymaksızın teslim oldu Kuzeyli güçler Saygon'a yaklaştığında, başkan Thieu istifa ederek Tayvan'a sığındı

Nisan 1975'te hükümet teslim oldu ve Vietkong güçleri Saygon'u aldı Böylece yaklaşık 30 yıl süren, büyük acılara ve yıkıma yol açan Vietnam Savaşı sona erdi 1976'da Kuzey ve Güney Vietnam, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti adıyla birleşti Saygon kentinin adı da Ho Şi Minh olarak değiştirildi

Vietnam Savaşı adı verilen ve 1965′de başlayıp 1973 yılı başlarına kadar sekiz yıl devam eden, Amerika’nın Kuzey Vietnam’la olan savaşı, Amerikan tarihi bakımından olduğu kadar, savaş sonrası milletlerarası münasebetlerin gelişmesi açısından son derece enteresan ve mühim bir hadise teşkil ederAyrıca birkez daha göstermiştirki dünyadaki savaşların birçoğu Amerika ve israil yüzünden çıkmaktadır


Vietnam savaşı, bir süper-devletin, 17 milyonluk bir küçücük ülkede bataklığa nasıl saplandığının da bir hikayesidir Bu, aynı zamanda, ağır tabiat şartlarından iyi yararlanan bir gerilla taktiğinin, en mükemmel konvansiyonel silahlar karşısındaki zaferinin de bir ifadesidir


Nihayet, 1861-1865′den beri, yani son yüz yıl içerisinde ilk defa, Amerikan halkı, manasız ve amaçsız bulduğu bu savaş dolayısıyla federal hükümete karşı başkaldırmıştır Amerika’nın Vietnam’a bulaşması birdenbire olmamış, yavaş yavaş gelişen bir politikanın neticesi olarak ortaya çıkmıştır

1954 Temmuzundaki Cenevre anlaşmaları ile Laos, Kamboçya, Kuzey ve Güney Vietnam bağımsız devletler olmuşlardı Yalnız, 17′nci enlemin kuzeyinde bulunan Kuzey Vietnam’da Ho Chi Minh liderliğinde bir komünist rejim bulunuyordu Bu rejimin daha kuzeyinde ise Çin gibi bir komünist dev vardı Onun da kuzeyinde, Sovyet Rusya gibi bir komünist süper-devlet bulunmaktaydı Meseleye bu açıdan bakınca, Kuzey Vietnam Asya’daki büyük komünist blokun bir ileri ucu, bir ileri karakolu idi ve bu hali ile de bütün Hindiçini kıtası için muhtemel bir tehdit ve tehlike idi

Bu sebeple Amerika, 1954′den sonra Vietnam’da ve genel olarak Hindiçini’de Fransa’nın yerine geçti ve Asya komünist bloku ile SEATO üyelerinin meydana getirdiği anti-komünist güney-doğu Asya arasında bir tampon teşkil eden Güney Vietnam ile yakından ilgilenmeye başladı


Güney Vietnam’da 23 Ekim 1955′de yapılan bir referandumda İmparator Bao Dai düşürüldü ve Vietnam’ın başına Ngo Dinh Diem geçti Koyu bir komünist aleyhtarı olan Diem’i Amerika hemen 26 Ekimde tanıdı ve Diem de ilk günden itibaren Amerika’ya dayanma yoluna gitti Diem 8-10 Mayıs 1957′de Amerika’yı ziyaret etti ve yayınlanan ortak demeçte, Çin’in de adı zikredilerek, bölgede komünizmin yıkıcı faaliyetlerini gittikçe arttırmakta olduğuna dikkat çekildi


Diğer taraftan, 1954 Cenevre anlaşmalarına göre, Kuzey ve Güney Vietnam seçimler yoluyla birleştirilecekti Seçimler 1956 yılında yapılacaktı O zamanki genel kanaat odur ki, eğer 1956 yılında seçimler yapılmış olsaydı, Ho Chi Minh Güney Vietnam’da da seçimleri kazanabilirdi Bunu bildiği içindir ki, Güney Vietnam diktatörü, Katolik ve anti-komünist Diem bu seçimlere yanaşmadı Amerika da Diem’i destekledi Ho Chi Minh 1957 yılına kadar bekledi Diem’in seçime yanaşmadığını görünce, Diem hükümetini devirmek için, Güney Vietnam’daki Viet Cong vasıtasıyla yoğun terörist faaliyetlerine ve gerilla mücadelelerine girişti


Viet Cong’un Güney Vietnam’da yarattığı huzursuzluk o derece ciddi bir hal aldı ki, Başkan Eisenhower 4 Nisan 1959′da yaptığı bir konuşmada, 12 milyon nüfuslu Güney Vietnam’ın komünist kontrolü altına düşmesinin, 150 milyonluk bir bölgeyi tehlikeye sokacağını, Amerika için ve “hürriyet için” yıkıcı bir gelişmeyi başlatacağını, bundan dolayı Amerika’nın güvenliği ve milli menfaatleri için Güney Vietnam’a ekonomik ve askeri yardımın yapılması gerektiğini söylüyordu Amerika’nın Vietnam’a bulaşması böyle başladı
Başkan Eisenhower 1960 Kasımında görevden ayrıldığında ve Kennedy Başkanlık seçimlerini kazandığında, Amerika’nın Güney Vietnam’da 1000 “askeri danışman”ı bulunuyordu Başkan Kennedy 22 Kasım 1963 günü öldürüldüğünde ise, bu danışmanların sayısı 17000 olacaktır Bu arada 70 danışman da öldürülmüştü Amerika ilk kayıpları vermeye başlamıştı


Amerika’nın yeni Başkanı John F Kennedy 20 Ocak 1961′de görevine resmen başladığı zaman Viet Cong’un faaliyetleri ile Güney Vietnam’da durum daha da kötüleşmişti Bu sebeple Kennedy, Başkan Yardımcısı Lyndon B Johnson’ı, durumu yerinde incelemek üzere; 1961 Mayısında Güney Vietnam’a gönderdi Johnson ve Diem arasında yapılan görüşmeler sonunda, 13 Mayıs 1961′de yayınlanan ortak bildiride, Güney Vietnam’da mevcut olan gerilla savaşı ve “Komünist İmparatorluğu’nun” “Hür Vietnam”a yaptığı baskı karşısında alınması gereken tedbirler 8 madde halinde belirtiliyordu ki, bu tedbirler arasında Amerika’nın askeri yardımı ile uzman yani danışman yardımı başta geliyordu
Bu durum karşısında Kennedy iki baskı arasında kalmıştır Askerlere göre Güney Vietnam’a Amerikan askeri gönderilmeliydi Dışişleri Bakanlığı ise, bunun tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini ve Amerika’yı Vietnam’da Fransa’nın durumuna düşürebileceği görüşünü ileri sürdü Başkan Kennedy bu iki görüşün arasında yer aldı ve Güney Vietnam’daki Amerikan askeri danışmanlarının sayısını arttırdı


1963 Kasımında bir suikaste kurban gittiğinde, danışmanların sayısı 17000′i bulmuştu Fakat bu meseleye çare olmadı Öte yandan, Güney Vietnam’da Diem’in diktatörlüğü her geçen gün halk için çekilmez hale gelmeye başlamıştı Bu sebeple, siyasi reformlar yapabilecek bir idareyi işbaşına getirmek amacı ile ve Amerika’nın desteklediği bir darbe ile, Diem 1963 Aralık ayında iktidardan düşürüldü ve yerine General Duong Van Minh başkanlığında bir Askeri İhtilal Konseyi geçti


Kennedy’nin öldürülmesinden sonra, Anayasa gereği, başkanlığa, Başkan Yardımcısı Johnson geçti Johnson’la beraber Amerika’nın Vietnam politikası da yeni bir safhaya girdi Daha doğrusu Amerika Vietnam savaşına fiilen bulaştı Zira, 2 Ağustos 1964 günü Tonkin Körfezinde Amerikan donanmasına ait Maddox destroyeri Viet Minh (Kuzey Vietnam) gemilerinin saldırısına uğradı 4 Ağustos günü bu saldırılar diğer Amerikan gemilerine de yöneldi


Amerikan donanması bu saldırıları püskürtmekle ve iki Viet Minh gemisini batırmakla beraber, hukuken Viet Minh Amerika’ya saldırıda bulunmuş olmaktaydı Bu sebeple, Başkan Johnson 5 Ağustos’ta Kongre’ye gönderdiği mesajda, komünizmin saldırılarına karşı Amerika’nın kararlılığını göstermesini ve bu saldırılara karşı koymada, asker kullanma da dahil; Başkana yetki verilmesini istedi Kongre ise, 10 Ağustosta aldığı ortak kararında, Başkana, Amerikan silahlı kuvvetlerine karşı vuku bulacak her türlü saldırıyı defetmek ve Amerika’nın SEATO antlaşması çerçevesi içindeki taahhütlerini yerine getirmek için, Amerikan askerlerinin kullanılması da dahil, her türlü tedbiri alma yetkisini verdi
Karar, Senato’da 2′ye karşı 88 ve Temsilciler Meclisinde de sıfıra karşı 416 oyla kabul edilmişti Amerika’nın bu kararlılığı, Viet Minh’in cesaretini kıracağı yerde, güneydeki faaliyetlerini daha da arttırdı Bunun üzerine Başkan Johnson Kuzey Vietnam’ı müzakere masasına oturtabilmek amacı ile 1965 Şubatından itibaren Kuzey Vietnam’ı bombalatmaya başladı Maksat, Viet Minh gerillalarının gücünü kaynağında yok etmekti Bu sebeple askeri hedefler bombardıman ediliyordu


Bu bombardımanlar üç yıl sürecektir Fakat bombardımanlar istenen neticeyi vermedi Zira Ho Chi Minh, Amerika’nın havadan yaptığı baskıya, karada kendi baskısını arttırarak cevap verdi Yani, Güney Vietnam’a sızmalar ve gerilla faaliyetleri büsbütün arttı Bu ise Amerika’yı, Vietnam’ı Amerikan askeri ile savunmaya sevketti 1965 Mayısında Güney Vietnam’a 80000 asker gönderildi Bu sayı giderek artacak ve 600 bine yaklaşacaktır
Vietnam’a asker gönderilmesi Amerika’nın kendi içinde büyük çalkantıya sebep oldu Zira Amerikan askeri ölmeye başlayınca Amerikan kamu oyunda tepkiler artmaya başladı Büyük şehirlerde ve bilhassa üniversitelerde Vietnam savaşına karşı protesto gösterilerine girişti


Gençlik Vietnam savaşının ve orada ölme gereğinin sebebini anlayamıyordu Vietnam savaşı, Amerikan kamu oyu için sebebi anlaşılamayan manasız ve amaçsız bir savaş haline gelmişti O kadar ki, Amerikan Kongresi de Başkan Johnson’ın aleyhine bir tutum almaya ve Johnson’ın yanlış değerlendirme ile kendilerini yanılttığını söylemeye başladı Amerika’nın Avrupalı müttefikleri de Amerika’nın Vietnam macerasını tasvip etmediler
Batı ittifakı Vietnam’da bir prestij yarası alırken, öte yandan Amerika kendi müttefiklerine yeteri kadar danışmadan bir maceraya girmişti ki, bu maceranın sonu Batı Avrupa’yı da işin içine çekebilirdi Bu konuda en fazla tepki gösteren de Fransa oldu Halbuki Amerika’nın bu savaşı değerlendirmesindeki faktörler şöyle idi Amerika Güney-Doğu Asya ile Pasifiği kendi milli menfaatlerinin ve güvenliğinin hayati bir bölgesi olarak telakki ediyordu


II Dünya Savaşında Japonya ile çatışmaya sürüklenmesinin sebebi de, Çin’i korumaktan ziyade, Japonya’nın güneye sarkıp Güney-Doğu Asya ve Pasifiği tehdit etmesiydi Kuzey Vietnam’a da bu sefer Çin açısından bakıyor ve Kuzey Vietnam’ı Çin’in bir uzantısı olarak görüyordu Bilhassa Çin’in 1959 da Tibet’i işgali ve 1962′de de Hindistan’a saldırması, 1964′de Çin’in kendi atom bombasını yapması ve nihayet 1965′de Savunma Bakanı Lin Piao’nun Güney-Doğu Asya’dan söz etmesi, Amerika’nın bu konudaki endişelerini arttıran gelişmeler olmuştur


Bütün bunlardan başka, Vietnam’ın yüzlerce yıl Çin hakimiyeti altında yaşamış olmasını ve ayrıca, Çin Vietnam’a hakim olduğu takdirde, bölgede yaşayan geniş Çin azınlıklarını da harekete geçirebileceğini de unutmamak gerekir Bununla beraber, Başkan Johnson, bir yandan Vietnam savaşında tırmanmaya giderken, öte yandan da, çeşitli kanallardan barış için teşebbüslerini de eksik etmedi Bu teşebbüsler 1966-1967′de yoğunlaştı Bu gelişmelerin neticesi olarak 1968 Mayısında Paris’te Kuzey Vietnam ve Amerika arasında barış görüşmeleri başladı ve görüşmeler biraz ilerleyince de, Başkan Johnson 31 Ekim 1968 tarihinden itibaren Vietnam’ın bombardımanını durdurdu


Bu arada Johnson, 31 Mart 1968′de yaptığı bir konuşmada, Vietnam savaşı karşısında Amerikalıları birlik ve bütünlüğe davet etti ve bu birlik ve bütünlüğün korunması için, kendisinin 1968 Kasımındaki başkanlık seçimlerine adaylığını koymayacağını bildirdi
1968 Kasımında yapılan Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Partiden Richard Nixon kazandı Nixon, 20 Ocak 1969′da Başbakanlık görevine başladığında Vietnam’da 540000 Amerikan askeri bulunuyordu ve 31000 Amerikan askeri de Vietnam’da ölmüştü Bu sebeple Nixon ve Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Vietnam politikasına yeni bir şekil verdiler Buna göre, Amerika bir yandan Vietnam’daki askerini yavaş yavaş geriye çekerken, bir yandan Kuzey Vietnam’ın bombalanması daha da arttırılacaktı Bunun da sebebi, Kuzey Vietnam’ı barışa zorlamaktı Nitekim, Nixon idaresi bütün bunları yaparken Paris’te devam etmekte olan barış görüşmelerini de hızlandırmaya çalıştı
Nixon, Amerika’yı Vietnam bataklığından çekip çıkarmaya kararlı idi Bundan dolayı, 1969 Haziranında 25000 Amerikan askerini Vietnam’dan çekti 1971 yılı sonlarında geri çekilen asker sayısı 200000′i bulacaktır Bu arada da, Nixon, 1969 Temmuzunda Pasifik bölgesinde yaptığı bir gezi sırasında, 25 Temmuzda Guam adasında yaptığı basın toplantısında, Guam Doktrini veya Nixon Doktrini denen görüşlerini ortaya attı
“İşbirliği yolu ile barış” (peace through partnership) prensibine dayanan bu görüşlere göre, Amerika bundan böyle dünyanın neresinde olursa olsun, Vietnam örneği savaşlara girmeyip müttefiklerine Amerikan askerini kullanarak değil, ekonomik ve askeri yardım suretiyle destek olacaktı


Nixon Doktrini, bir bakıma, 1957 Ocak tarihli Eisenhower Doktrinin tersi oluyordu Çünkü Eisenhower Doktrini Amerikan askerinin kullanılması esasına dayanmaktaydı Paris’te sürmekte olan barış görüşmeleri ancak 1973 yılı başında bir neticeye ulaşabildi Bunda, 1972 yılında Amerika’nın Çin’le münasebetlerini düzeltmesi ve ayrıca Sovyet Rusya ile Amerika arasında 1972 Mayısında SALT-İ antlaşmasının imzası büyük rol oynamıştır Çünkü, Kuzey Vietnam’ın iki destekçisi olan, hem Sovyetlerin ve hem de Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Amerika’nın Vietnam’da sıkışık bir durumda bulunduğu bir sırada, bu ülke ile münasebetlerini yumuşatması, Kuzey Vietnam için müspet bir gelişme değildi
Ho Chi Minh, bir yalnızlık ihtimalinden endişe etti Kaldı ki, Amerikan bombardımanlarının Kuzey Vietnam’da yaptığı tahribat da öyle kolay onarılacak cinsten değildi Ülke gerçekten harap bir duruma girmişti Bu faktörler, Ho Chi Minh’i savaşı sona erdirmeye sevketti Amerika’ya 55000 Amerikan askerinin ölümüne malolan Vietnam barışı Paris’te 27 Ocak 1973′de imzalandı


Esas metni 23 maddeden ibaret olan bu barış ile, 1954 Cenevre anlaşmalarına dönülüyor, yani 17′nci enlem yine Kuzey ve Güney Vietnam arasında sınır oluyordu Amerika altmış gün içinde Vietnam’daki bütün askerini ve malzemesini geri çekecek ve mevcut üslerini de tasfiye edecekti Buna mukabil, Kuzey Vietnam da Güney Vietnam halkının kendi kaderini kendisinin tayin etmesine ve istediği siyasi rejime kendisinin karar vermesine müdahale etmeyecekti


Kuzey ve Güney Vietnam’ın birleştirilmesi, kuvvet ve zor yoluyla değil, iki tarafın aralarında yapacakları müzakereler, karşılıklı anlaşma ve barış yoluyla gerçekleştirilecekti Bundan başka, Kamboçya ve Laos’un tarafsızlığına ve bağımsızlığına taraflar tam saygı göstereceklerdi Nihayet, Kuzey Vietnam ile Amerika arasında meydana gelen bu yeni münasebet düzeni dolayısıyla, savaş yaralarının sarılmasında ve kalkınmasında Amerika, Kuzey Vietnam’a yardım edecekti

Amerika, bu barış ile nihayet yakasını Vietnam’dan kurtarmaya muvaffak olmuştu Lakin Vietnam meselesi bu barış ile kapanmadı Barış ancak 22 ay devam edebildi Bu sürenin sonunda Güney Vietnam komünistlerin eline geçti Amerika, Vietnam’dan çekildikten sonra, Güney Vietnam’ın yaklaşık 1 milyon kadar askeri, 1600 uçağı ve 600 tankı vardı Fakat, Viet Cong gerillalarının faaliyeti dolayısıyla, bu asker sabit mevkileri savunmakta idi Saldırı gücü yoktu

Diğer taraftan, Vietnam savaşının Amerikan kamu oyunda uyandırdığı tepki dolayısıyla, barıştan hemen sonra Amerikan Kongresi de Güney Vietnam’a yapılan yardımları, azaltmaya başladı Askeri yardım 1 milyar Dolardan 700 milyona ve ekonomik yardım da 750 milyon Dolardan 425 milyona indirildi Buna karşılık Güney Vietnam’daki askeri durum da iyi değildi


Saygon rejimine karşı savaşan Vietnam Halk Ordusunun güneyde 200000 askeri bulunuyordu Viet Cong gerillalarının kuvveti de 100000 civarında idi Bütün bunlara bir de Saygon hükümeti içindeki suistimalleri ilave etmek gerekiyordu Bu şartlardan yararlanan Kuzey Vietnam 1974 Aralık ayı başlarında Kamboçya’dan Mekong Nehri deltasından Güney Vietnam’a doğru saldırılara geçti Bu saldırıları Kuzeyden ve diğer yerlerden de yapılan bir çok saldırılar takip etti Bu saldırılar o kadar çabuk gelişti ki, Güney Vietnam başlıca birer birer komünistlerin eline geçmeye başladı Güney Vietnam ordusu bu saldırılar karşısında çabucak çöktü


En son 30 Nisan 1975′de başkent Saygon’un komünistlere teslim olması ile, bütün Vietnam, otuz yıllık bir mücadeleden sonra komünistlerin kontrolü altına girmiş oluyordu Bu ise Güney-Doğu Asya bölgesindeki kuvvet münasebetlerinin yapısında mühim değişiklikler meydana getirerek yeni bir dönemi açacaktır

Vietnam Savaşından Sonra

Kuzey Vietnam’ın Güneyi ele geçirmesi ve bu suretle, II Dünya Savaşı’ndan sonra bölünmüş olan bu ülkeyi kendi kontrolu altında birleştirmiş olması, bir diğer bölünmüş ülkenin kuzeyi olan Kuzey Kore’yi de harekete geçirdi Komünist Kuzey Kore’nin lideri Kim II Sung 1975 Nisanında Peking’i ziyaret ederek, Güney Kore’ye karşı girişeceği hareket için Çin’den destek istedi Halbuki şimdi Çin’in güney-doğu Asya gelişmelerine bakışı çok farklı idi ve Çin’in değerlendirmelerinde Sovyet faktörü ağır basıyordu Bu sebeple Çin, Kuzey Kore’nin girişmek istediği teşebbüsü desteklemeye yanaşmadı Kaldı ki, Kuzey Kore’nin niyetini sezinleyen Birleşik Amerika, hemen ağırlığını Güney Kore’nin yanına koydu ve Güney Kore’ye herhangi bir saldırı halinde Amerika’nın her türlü yardımı yapacağını bildirdi


Bu durum karşısında, Kim İİ Sung hevesinden vazgeçmek zorunda kaldı Kuzey Vietnam’ın Güney Vietnam’ı işgali, güney-doğu Asya’nın diğer ülkelerinde büyük bir telaş ve korkuya sebep oldu ve tarafsızlık eğilimlerini kuvvetlendirdi Bunun birinci sebebi, gerilla savaşı ve yıkıcı faaliyetlerde Kuzey Vietnam’ın gerçekten yetenekli olduğunun ortaya çıkması idi İkincisi ise, Güney Vietnam’ın teslim olması çok miktarda Amerikan silah ve askeri malzemesinin komünistlerin eline geçmiş olmasıydı


O zaman Amerikan Savunma Bakanlığının tahminlerine göre, 2 milyar Dolarlık Amerikan silahı komünistlerin eline geçmişti Gerçekte, Vietnam’ın hemen yeni bir saldırıya geçecek hali yoktu Fakat bölge ülkeleri, belirttiğimiz sebeplerden dolayı, korkuya kapıldılar
1967′de kurulan ASEAN (Güney-Doğu Asya Devletleri Birliği- Association of South-East Asian Nations) üyelerinden Malaysia, Tayland ve Filipinler, hemen Çin’le diplomatik münasebetler kurdular Vietnam’a karşı Çin’de bir denge unsuru arıyorlardı Zira, biraz aşağıda açıklayacağımız üzere, Vietnam meselesi Sovyet Rusya ile Çin arasında daha 1975 Mayısından itibaren yeni bir mücadele konusu olduğu gibi, eski adı ile Kamboçya, fakat 1975′den itibaren yeni adı ile Kampuchea’nın Vietnam ile arası bozulacak ve Vietnam Sovyet Rusya’ya dayanma yoluna giderken, Kampuchea da güvenliğini Çin’in kanadının altında bulacaktır


Diğer taraftan, Vietnam’ın tepkisini çekmemek için, Malaysia Güney-Doğu Asya’nın bir “tarafsızlık bölgesi” olmasını teklif ederken, Tayland ve Filipinler, ülkelerindeki Amerikan askerlerinin çekilmesini istediler Bunun neticesi olarak, 24 Eylül 1975′de SEATO dağıtıldı Bu ülkelerin içinde en fazla korkuya kapılanı, Laos ve Kamboçya’ya karadan ve Vietnam’a da denizden komşu olan Tayland idi Hatta Tayland güney-doğu Asya’da kurulacak yeni bir gruplaşmaya Kamboçya, Laos ve Vietnam’ı da katmak gibi bazı tasarıların peşinde oldu ise de bu sırada Hanoi’nin meseleleri ve tasarıları bambaşka idi


Mamafih 1975 yılı sonlarına doğru ortalık sakinleşmeye başlayınca güney-doğu Asya bölgesinin heyecanı da geçmeye başladı ve bu bölge ülkeleri yine güvenliklerini, Amerika’nın bölgeye olan alakasına bağlamaya başladılar Çin yine bu ülkeler için bir dayanak unsuru olmaya devam etti Zira, Vietnam’ın 1978 Aralık ayı sonundan itibaren Kampuchea’yı işgale başlaması, Çin ile bölge ülkeleri arasında dolaylı bir menfaat ortaklığı ortaya çıkardı


Vietnam’ın Kampuchea’yı İşgali

Eski adı ile Kamboçya, yeni adı ile Kampuchea, 1954 Cenevre anlaşmaları ile bağımsız olmakla beraber, 1941-1970 arasında Prens Sihanouk’un idaresinde kalmış ve 1970 yılında da Mareşal Lon Nol’un yaptığı bir darbe ile Sihanouk iktidardan düşürülmüştür Fakat Lon Nol’un diktatörlüğüne karşı, ordunun içinden de olmak üzere çeşitli çevrelerden muhalefet ortaya çıkmakla beraber, Kızıl Khmer’ler (Khmer Rouge) denen Komboçya komünistlerinin mücadelesi daha müessir olmuştur Çünkü Kızıl Khmer’leri Kuzey Vietnam desteklemekteydi


Yani, Kuzey Vietnam, Güney Vietnam’a karşı mücadele ederken Kamboçya’da da Kızıl Khmer’ler Lon Nol’rejimine karşı mücadele etmekte idiler Fakat Kızıl Khmerlerin en büyük destekçisi Çin Halk Cumhuriyeti idi Çin Kızıl Khmer’lere silah ve malzeme yardımı yaparken, Kuzey Vietnam da Vietnam Halk Ordusundan 30000 kişilik bir kuvvetle Kızıl Khmer’lere yardım etmekteydi


1973 Ocak ayında Kuzey Vietnam’ın Amerika ile barış yapması Kızıl Khmer’lerin hoşuna gitmese ise de; mücadelelerine devam ettiler ve 17 Nisan 1975′de başkent Phnom Penh’in Kızıl Khmerlerin eline geçmesi ile Kamboçya da komünistlerin kontrolü altına giriyor ve ülkenin yeni adı Kampuchea oluyordu Çünkü Kamboçya Komünist Partisi 1973′de Kampuchen Komünist Partisi adını almıştı


Kampuchea komünistlerinin 1975′te ülkeye hakim olmasından sonra, Kampuchea ile Vietnam’ın münasebetleri gittikçe bozularak 1977′den itibaren çatışmalara dönüşmeye başladı Bu gelişmede iki sebep mühim rol oynamıştır Birincisi, daha 1950′lerden itibaren Vietnam komünistlerinin Kamboçya komünist partisi üzerinde kurduğu hakimiyettir Bu ise, Kamboçya komünistlerini, Kamboçyo’nın menfaatlerini bir tarafa bırakarak Vietnam Komünist Partisi’nin kendi çıkarlarına göre çizdiği çizgiye uyma zorunluluğunda bırakmıştır Yani, bu işbirliği Kamboçya’nın değil, Kuzey Vietnam’ın menfaatlerine göre şekillenmiştir Bu ise Kamboçya komünistlerini memnun etmemiştir Burada ikinci faktör ortaya çıkmaktadır


Vietnam’ın menfaatlerinin Kamboçya’nın menfaatlerinin üstünde tutulması Kamboçya komünistlerini memnun etmemiştir; çünkü, 17′inci yüzyıldan 19′uncu yüzyıla kadar, Kamboçya’daki Khmer Krallığı ile Vietnam Krallığı arasında daima rekabet ve mücadeleler olmuş ve bu sebepten de Khmer’lerin Vietnamlılara karşı bir sempatisi mevcut olmamıştır
Khmerlerin Vietnamlılara karşı bu tarihi düşmanlığı iki ülke komünist partileri arasındaki münasebetleri de tesir altına almaktan geri kalmamıştır Ayrıca Kuzey Vietnam, Güney Vietnam’a karşı yürüttüğü mücadele sırasında Kamboçya topraklarını da kullanmış, daha önce de belirttiğimiz gibi, buraya asker sokmuş ve 1975′den sonra da bu askerlerini Kamboçya topraklarından çekmediği için, bu sınır topraklarında Kampuchea ile Vietnam kuvvetleri arasında üç yıl sürecek bir çatışmalar dönemi başlamıştır


Çatışmaların şiddetlenmesi 1977 Aralık ayının son günlerinde olmuştur Vietnam bu çatışmalarda Kampuchea kuvvetlerine 8 bin kişilik bir kayıp verdirmiştir Bu sebeple Vietnam 1978 Şubatında Kampuchea’ya çatışmaları durdurmayı, sınırın her iki tarafında 5 Km genişliğinde askerden arınmış bölge tesisini ve birbirlerinin içişlerine karışmamayı öngören bir antlaşma yapmayı teklif etmiş ise de, bu tekiif Kampuchea tarafından reddedildiği gibi, Vietnam topraklarına Kampuchea saldırıları devam etti
Bu sırada Çin’in sahneye girdiğini görmekteyiz Çünkü Vietnam’ın Sovyet Rusya’ya kaymaya başlaması üzerine, Kampuchea da Çin’e yanaşmaya başladı Çin başlangıçta Kampuchea’yı yatıştırarak bölgede yeni bir çatışmanın çıkmasını önlemek istedi Çin’in baskısı üzerine Kampuchea 1978 Mayısında, Vietnam’a, çatışmaların durdurulmasını ve Vietnam’ın, Kampuchea’nın toprak bütünlüğü ile bağımsızlığına saygı göstermeyi taahhüt etmesini öngören bir anlaşma teklif etti Bunu da Vietnam reddetti Reddettiği gibi, Kampuchea’dan kaçan halkı eğiterek, Aralık 1978 başında Kamboçun Milli Selameti İçin Birleşik Cephe adı ile bir teşkilat kurdu


Ayrıca Vietnam, Kampuchea sınırlarına 12 tümenlik yani 200000 kişilik bir kuvvet yığmış bulunuyordu Kampuchea ile Vietnam’ın münasebetleri bu şekilde kötüleşirken Çin-Vietnam münasebetleri de giderek bozulmakta idi Vietnam Kampuchea sınırına asker yığarken Çin de Vietnam sınırına asker yığmaya başladı Bu durum Vietnam’ı Sovyetler Birliğine daha çok yaklaştırdı ve 3 Kasım 1978′de Vietnam ile Sovyetler Birliği arasında bir Barış, Dostluk ve İşbirliği Antlaşması imzalandı


Bu antlaşmanın 6′ncı maddesi ittifaka yakın bir hüküm taşımaktaydı Çünkü bu maddeye göre, taraflardan biri saldırı veya saldırı tehdidi ile karşılaşırsa, taraflar gerekli tedbirleri almak amacı ile, derhal birbirlerine danışacaklardı Bu suretle Vietnam, Çin’in karşısına Sovyetleri çıkarmak suretiyle dengeyi sağlıyor ve arkasından emin bir duruma geliyordu
Vietnam, 27 Aralık 1978 günü, tanklarla ve zırhlı araçlarla desteklenen 120000 kişilik bir kuvvetle Kampuchea’ya karşı saldırıya geçti 1975′ten beri ülkeyi, diktatörlüğün ötesinde, tam bir zulüm ve işkence ile idare eden Pol Pot rejimi Vietnam’ın saldırısına fazla dayanamadı


7 Ocak 1979 günü başkent Phnom Penh Vietnam kuvvetleri tarafından işgal edildi ve Pol Pot da yanına aldığı bir kısım kuvvetle Tayland sınırı yakınlarındaki dağlık ve ormanlık bölgelere kaçtı Pol Pot’un komutasındaki 30 bin kadar Khmer Rouge (Kızıl Khmer) kuvveti, bundan sonra gerilla muharebelerine başlayacaktır ki, Tayland ve Çin Pol Pot’u destekleyeceklerdir Başkent Phnom Penh’in düştüğünün ertesi günü, 8 Ocak 1979 da, Pol Pot’un muhaliflerinden Heng Samrin, kendi başkanlığında bir Kampuchea Halk İhtilal Konseyi kurdu ve Kampuchea Halk Cumhuriyeti’nin de kuruluşunu ilan etti Bununla beraber, Vietnam’ın Kampuchea’yı istila ve işgali dünyada o kadar tepki uyandırdı ki, Sovyetlerin bütün çabalarına rağmen, Kampuchea’yı Birleşmiş Milletlerde Heng Samrin değil, Pol Pot rejimi temsil etmeye devam etti


Çin’nin Vietnam’a Saldırısı

Vietnam’ın Kampuchea’yı işgali, Çin-Vietnam münasebetlerinde bardağı taşıran damla oldu Vietnam’ın 1978 Kasımında Sovyetlerle ittifaka yakın bir antlaşma imzalaması ve arkasından da Kampuchea’yı işgali, Çin’i son derece sinirlendirdi Çünkü Vietnam şimdi bütün güney-doğu Asya’ya hakim olma yolundaydı Şu halde, Çin’e göre, meydanın boş olmadığını ve Sovyetlere dayanmanın da pek işe yaramayacağını Vietnam’a göstermek gerekliydi Yani Vietnam’a bir “ders” verilmeliydi


Çin 17 Şubat 1979 günü 100 bin kişilik bir kuvvetle Vietnam sınırlarından içeri girmeye başladı Kuzey Vietnam’da bir kısım toprakları işgal ettikten sonra, bu askeri harekatla tasarlanan amacın gerçekleşmiş olduğunu bildirerek 16 Martta kuvvetlerini geri çekti Çin’in Vietnam’a yaptığı saldırının Vietnam üzerinde çok fazla müessir olduğu söylenemez Belki Vietnam’a bir Çin faktörünün varlığını gösterdi, lakin Vietnam’ın politikasında mühim değişiklik meydana getirmedi Aksine, Vietnam’ın dış politikası, Çin’e rağmen iki istikamette gelişme gösterdi Bunlardan biri, Vietnam ile Sovyetler Birliği arasındaki münasebetlerin daha da sıkılaşmasıdır


Çin-Vietnam savaşı sırasında, bir tanesi füze taşıyıcısı olmak üzere, 14 Sovyet savaş gemisi Vietnam’ın Cam Ranh körfezine geldi 1979 Mayısında da bir Sovyet denizaltısı yine aynı körfeze geldi ki, ilk defa bu sularda bir Sovyet denizaltısı görünmekteydi
Vietnam, Sovyetlere bu kıyılarda resmen herhangi bir deniz üssü vermemekle beraber, Sovyet savaş gemileri bilhassa Danang deniz üssünün kolaylıklarından yararlanmaya başlamışlardı Vietnam-Sovyet münasebetlerinin gelişmesi bu kadarla da kalmadı Vietnam ekonomik bakımdan da her geçen gün Sovyetlere dayanmak zorunda kaldı Daha önce de belirttiğimiz gibi; Vietnam savaşı 1975′de sona erdiği zaman, bilhassa Kuzey Vietnam bir harabe halinde idi


Savaşın yıkıntılarını tamir etmek ve ülkenin kalkınmasını hızlandırabilmek için Sovyetlerden yardım aldı Kampuchea’nın işgali ise, Vietnam’a yeni ekonomik dertler çıkardı Çünkü üç yıldır iktidarı elinde tutan Pol Pot ve rejimi, ülkede tam bir zulüm idaresi tatbik etti Bu zulüm bilhassa aydınlara yönelmişti Bir çok aydın öldürüldüğü gibi, bir çoğu da kırsal alanlarda çok güç şartlarda çalışmaya zorlanmıştı Daktilo, televizyon, otomobil gibi medeni vasıtalar, yozlaşmış bir hayatın unsurları olarak yasaklanmıştı


Kısacası, Vietnam’ın Kampuchea’ya saldırısı ne kadar gayri insani ve medeniyetten uzak bir hareket olmuş ise, Pol Pot rejimi de o kadar gayri insani ve gayri medeni idi dolayısıyla, Vietnam Kampuchea’yı tam bir perişanlık içinde buldu Yeni lider, Vietnam’ın kuklası Heng Samrin ve Vietnam, Kampuchea’nın ekonomik problemlerinin çözümü için de sırtını Sovyet Rusya’ya dayamak zorunda kaldı


Bütün bu sıkıntılara rağmen, Vietnam Hindiçini bölgesindeki yayılma ve genişlemesini arttırmaktan da geri kalmadı Dış politikasındaki ikinci mühim gelişme buydu Bu gelişme de iki istikamette oldu Laos’ta da bir komünist rejim olmakla ve bu rejim de Sovyet Rusya’ya dayanmakla beraber, Laos’un içinde de mevcut rejime karşı bir hareket başlamıştı Bu sebeple Vietnam, 1979 yılında Laos’a 50000 kişilik bir kuvvet sevketmiş bulunuyordu Yani Laos da Vietnam’ın kontrolü altına girmişti


Mamafih, 1980 Eylülünde Laos’un Champassak eyaletinde Laos Halkının Milli Kurtuluş Birleşik Cephesi kurulmuş ise de, bu kuruluş kuvvetli ve müessir bir organizasyon olamamıştır Diğer taraftan Vietnam Pol Pot’un Tayland’dan ve Tayland vasıtasıyla Çin’den devamlı yardım alması sebebiyle, 1979 yılından itibaren Tayland üzerindeki baskısını arttırdı Zira, Tayland, 1975 Vietnam şokunu atlattıktan ve bilhassa Vietnam’ın Kampuchea’yı işgalinden sonra, üç istikamette faaliyette bulundu Birincisi, Pol Pot’un Kızıl Khmerlerine yardım ettiği gibi, Çin’den gelen yardımları da Kızıl Khmer’lere geçirdi İkincisi, Çin’le olan münasebetlerini geliştirdi Üçüncüsü ASEAN ülkeleri Tayland’ı destekledikleri gibi, aynı zamanda Amerika ile de tekrar eski münasebetlere dönme zaruretini hissettiler


Bilhassa Amerika Tayland’a askeri yardımını arttırdı Zira Tayland’ın Kızıl Khmer’lere yardım etmesi Vietnam’ı büsbütün sinirlendirdi Bu sebeple, Vietnam Tayland sınırlarına asker yığdığı gibi, bilhassa 1980 yılında Tayland sınırlarından içeri girmeye başlamıştı
Vietnam’ın amacı, Kızıl Khmer’leri Kampuchea topraklarından tamamen sürmek ve aynı zamanda da Tayland’daki rejimi devirmekti Kampuchea’daki Heng Samrin rejimi, ülkeye Vietnam tarafından yani dışardan zorla kabul ettirilmiş bir rejim olduğu için Birleşmiş Milletler tarafından tanınmadığı gibi, gerek Batılılar ve gerek ASEAN ülkeleri, Heng Samrin rejimine karşı mücadele eden grupları ve kuruluşları biraraya getirip birleştirmek suretiyle güçlü bir mücadele yaratmaya çalışmışlardır


Bunlar, Pol Pot’un liderliğindeki Kızıl Khmer’ler, Son Sann liderliğindeki Khmer Halkının Milli Kurtuluş Cephesi ve Prens Sihanouk taraftarlarıdır Lakin bugüne kadar Heng Samrin rejimine ve Vietnam’a meydan okuyacak kadar güçlü bir kuvvetin ortaya çıktığı söylenemez