Trigliserit Nedir?

Trigliserit
Vikipedi, özgür ansiklopedi



Trigliseritlerin genel kimyasal formülü R1, R2 ve R3 uzun alkil zincirlerdir

Trigliserit (triasilgliserol veya triasilgliserit olarak da bilinir) gliserol (gliserin) ve üç yağ asidinden oluşan bir esterdir Bitkisel ve hayvansal yağların ana bileşenidir

Kimyasal Yapısı
Trigliseritler
CH2COOR-CHCOOR'-CH2-COOR" olarak gösterildiğinde R, R', ve R" uzun alkil zincirlerdir; Trigliseriti oluşturan yağ asitleri RCOOH, R'COOH and R"COOH'nin üçü de aynı, üçü de farklı, veya yalnızca ikisi aynı olabilir
Doğal trigliseritlerde rastalanan yağ asitlerinin zincir uzunlukları 3 ila 22 karbon atomu uzunluğu arasında değişebilmekle beraber 16 ve 18 en yaygın uzunluktur Bazı maddelerde daha kısa zincirler de olabilir (tereyağdaki 4 karbonlu butirik asit gibi) Genelde hayvan ve bitkilerdeki yağ asitleri Acetyl CoA'dan sentezlendikleri için zincir uzunlukları çift sayılıdır Buna karşın bakteriler tek sayılı ve dallı zincirli yağ asitleri sentezleyebilirler Dolayısıyla, geviş getiren hayvanların yağında, bu hayvanların işkembelerinde bulunan bakterilerin etkisiyle oluşan dallı zincirli yağ asitlerden önemli miktarda bulunur

Metabolizması
Daha çok bilgi için yağ asit metabolizmasına bakınız Trigliseritler enerji kaynağı olarak metabolizmada önemli rol oynarlar Karbohidratlar ve proteinlerin iki katı enerji taşırlar (9 kalori/g) İnce barsakta trigliseritler, lipaz enzimleri ve safranın etkisiyle gliserol ve yağ asitlerine ayrışırlar, bunlar da kana geçer Kanda, gliserit ve yağ asitlerinin biraraya gelmesiyle trigliseritler yeni baştan oluşurlar ve lipoproteinlere katılırlar Lipoproteinler, diğer işlevlerinin yanısıra, yağ hücreleriyle diger hücreler arasında (trigliserit moleküllerinin parçası olarak) yağ asitleri taşımaya da yararlar Vücuttaki çoğu hücre, gereksinimlerine bağlı olarak yağ asitlerini ya salgılar veya içine alır Yağ hücreleri ayrıca trigliseritleri sentezleyip depolama yetenegine sahiptirler Vücut enerji kaynağı olarak yağ asitlerine ihtiyaç duyduğunda, glukagon hormonunun verdiği işaret üzerine, hormon duyarlıklı lipaz enzimi trigliseritleri yağ asitlerine parçalar
Beyin, yağ asitlerini enerji kaynağı olarak kullanamaz, bu yüzden bu organda trigliseritler parçalandığında ortaya çıkan gliserol yakıt olmak için glikojene dönüştürülür Beynin yakıt gereksinimi vücudun geri kalanın gereksinimini aştığı durumda aynı reaksiyon yağ hücrelerinde de gerçekleşir

Hastalıklarda rolü
İnsan vücudunda kanda yüksek trigliserit seviyesi ile ateroskleroz, ve dolayısıyla koroner kalp hastalıkları ve inme arasında ilişki olduğu gösterilmiştir Ancak bu ilişki LDL/HDL oranının olumsuz etkisi kadar yüksek değildir HDL-kolesterol düzeyleri ile trigliserit düzeyi arasındaki ters ilişki, yüksek trigliseridin tasıdığı riski kısmen açıklar
Yüksek trigliseritin yol açtığı hastalıklar arasında pankreatit de bulunur

Önerilen kan düzeyleri, hedefler
Amerikan Kardiyoloji Derneği (American Heart Association) trigliserit düzeylerine değin aşağıdaki kılavuzu hazırlamıştır:

Düzey mg/dL Düzey mmol/L Yorum <150 <1,69 Normal aralık, en düşük risk 150-199 1,70-2,25 Sınırda yüksek 200-498 2,25-5,63 Yüksek >500 >5,65 Çok yüksek, yüksek risk

Bu yorumlar,yemek yedikten 8 ila 12 saat sonra aç karnına yapılan ölçümler için geçerlidir Yemek sonrası kandaki trigliserit düzeyleri bir süre yükselir

Trigliserit düzeylerinin düşürülmesi
Trigliserit düzeylerini düşürmek için egzersis ve temel (essential) yağ asitleri içeren düşük karbohidrat diyet verilir Bunların etkisiz olduğu durumlarda fibrat, niasin ve bazı statin türü ilaçların kullanımı uygun bulunmuştur Alkol kullanımı trigliserit düzeylerini yükseltir

Endüstriyel kullanımları
Biodizel imalatı sırasında trigliseritler transesterleşme tepkimesi ile parçalarına ayrışırlar Yağ asitlerinin sonradan etanol veya metanol ile birleştirilmesi ile ortaya çıkan monoalkil esterler dizel motorlarında yakıt olarak kullanılabilir Gliserin ise gıda ve ilaç sanayisinde kullanılır

Boyanmaları
Biyojik araştırmalarda yağ asitleri, trigliseritler, lipoproteinler ve diğer lipitler, yağda çözünebilen boyalar ile renklendirilir Sudan IV, Oil Red O, ve Sudan Black B gibi boyalar sayesinde bir hücre veya dokudaki belli bir yağ türünün varlığı gösterilebilir