Amin Yapısındaki Hormonlar

Katekolaminler

• Adrenalin ('epinefrin' diye de bilinir)
• Dopamin
• Noradrenalin ('norepinefrin' diye de bilinir)

Triptofan türevleri

• Melatonin
• Serotonin

Tirozin türevleri

• Tiroksin
• Triiyodotironin

Katekolaminler

Adrenalin

Adrenalin, böbreküstü bezlerinin iç kısımları tarafından öz bölgede salgılanan bir hormondur
Doğada bu hormonun görevi, organizmayı acil harekete hazırlamaktır ve etkisini, nabzın atışı, kanın iç organlar ve deriden kaslara sevk edilmesi, karaciğerdeki glikojenin glikoza değişmesi ve böylelikle acil bir enerji kaynağı sağlanması şeklinde gösterir Heyecan ve korku durumunda adrenalin salgılanması artar Bu durumda noradrenalin salgılanarak sakinleşmeyi sağlar Kan damarlarını genişletir Adrenalinin salgılanması sırasında: 1Damarlar genişler 2Kan basıncı artar 3Kalp atış hızı artar 4Göz bebekleri büyür 5Kan şekeri yükselir

Dopamin

Dopamin, vücutta doğal olarak üretilen bir kimyasaldır Beyinde, dopamin reseptörlerini aktive ederek nörotransmiter olarak görev yapar Dopamin, ayrıca, hipotalamustan da salgılanır ve kana karışarak nörohormon görevi yapar Nörohormon olarak görevi hipofizin ön lobundan prolaktin salgılanmasını baskılamaktır
Sempatik sinir sistemindeki etkileri dolayısıyla ilaç olarak; kalp atışlarını hızlandırmak ve kan basıncını yükseltmek için kullanılır Kan-beyin omurilik sıvısı bariyerini geçemediği için merkezi sinir sitemini doğrudan etkileyemez Parkinson hastalarında ve Dopa-Duyarlı distoni hastalarında, beyindeki dopamin miktarını artırmak için, dopamin sentezinde öncü molekül görevi üstlenebilen L-DOPA molekülü kullanılır, zira L-DOPA kan-beyin bariyerini aşabililir

Biyokimyası

Dopaminin kimyasal formülü (C6H3(OH)2-CH2-CH2-NH2) şeklindedir Kimyasal adlandırması ise 4-(2-aminoetil)benzen-1,2-diol'dür ve "DA" şeklinde kısaltılır

Noradrenalin



Norepinefrininin kimyasal yapısı

Norepinefrin (kısaca NE) ya da noradrenalin, hormon ya da nörotransmitter olarak görev yapan bir ketakolamindir
Norepinefrin, dopamin β-hidroksilaz enzimi tarafından dopaminden sentezlenir Böbreküstü bezlerinin medulla kısmından kana hormon olarak salınır Ayrıca noradrenerjik nöronlardan salındığında merkezi sinir sistemi ve sempatik sinir sisteminde bir nörotransmitter olarak görev yapar Norepinefrin, adrenerjik reseptörlere bağlanarak etkilerini gösterir
Norepinefrin, beynin dikkat ve çevreye yanıt verme ile ilgili bölümlerini etkilerler Epinefrin ile birlikte norepinefrin, kalp atım hızını, depolardan glikoz salınımını ve iskelet kaslarına giden kan akımını artırarak "kaç ya da savaş" (fight or flight) yanıtının temelini oluşturur

Triptofan türevleri

Melatonin

Melatonin epifiz bezinin pineolasit adı verilen hücrelerinden salgılanır Biyoritmi (sirkadyan ritm) belirler ya da biyoritm üzerinde etkilidir Pineolasit hücreleri ışığa duyarlıdır Elektromanyetik dalga yoğunluğu arttıkça melatonin salgılanması azalır
Melatonin bir tür etanoamiddir IUPAC isimlendirmesine göre adı N-[2-(5-methoxy-1H-indol-3-yl)ethyl] 'dir
Melatonin, kişiden kişiye değişse de yaklaşık olarak 23:00 ile 05:00 saatleri arasında salgılanan bir hormondur Hormonun temel görevi vücudun biyolojik saatini koruyup ritmini ayarlamak Jetlag sendromu denen hadisenin sebebi de bu hormon Hormon diğer antioksidan tesirleri de güçlendiriyor, kanserli hücrelere karşı koruma sağlıyor, üreme sistemiyle bağlantısından tutun da yorgunluk, isteksizlik gibi durumların nedenlenlerini de oluşturabiliyor Şu anda, yaşlanmayı geciktirici etkisinden dolayı da bu hormonun üzerinde önemle durulmaktadır Can alıcı noktalardan biri, hormonun çocuklar üzerindeki tesiridir Avrupa'da lösemili ve kanserli çocuk sayısının artmasından ötürü yapılan araştırmalar sonucunda ailelerden istenen bir husus da, çocukların kesinlikle karanlıkta yatırılması, çünkü melatoninin güçlü biçimde salgılanmasının kanserden koruyucu etkisi olduğu biliniyor Ancak bu hormon ışığa duyarlı Deneylerde, uyuyan kişinin hormon salgısı izlenirken, ışık açıldığında hormonun azaldığı, karanlıkta ise yoğun biçimde salgılandığı tespit edilmiş Bilimsel bir gerçek
"Lütfen karanlıkta yatın ve çocuklarınız uyurken ışığı kapatın
Unutmayın, körlerde kanser oranı sıfıra yakındır

Serotonin



Serotonin: Moleküler yapısı

Serotonin, monoamin bir nörotransmitterdir Triptofan aminoasitinden sentezlenir Beyinde serotonin kimyasalı salındığında kan damarları kasılarak daralır; serotonin düzeyi düştükçe genişler
Migren atağından önce vücuttaki serotonin düzeyi yüksek olmakta, atak geçtikten sonra da düşmektedir
Açlık, yorgunluk, stres, yemek, ışık ve ilaçlar gibi faktörlerin tamamı insan vücudundaki serotonin düzeyini etkilemektedir Stres ve düşük kan şekeri serotonin düzeyini düşürürken; oksijen, kusma, içinde aminler bulunan gıdalar (örneğin: peynir, çikolata, portakal, mandalina, domates ) ve içinde triptofan isminde bir çeşit amino asit bulunan gıdalar, (örneğin süt, hindi eti ) serotonin düzeyini yükseltmektedir
Bunun dışında insan vücudundaki serotonin düzeyini, çeşitli hormonlar da etkilemektedir Örneğin kadın vücudundaki östrojende (kadınlık hormonu) artma, serotonin düzeyinde de bir artışa neden olmakta; aynı şekilde, kadınların âdet görmeleri sırasında, östrojen hormonlarında düşüş olması, serotonin düzeyini de düşürmekte ve bu durum, kan damarlarının aşırı genişlemesi sonucu, kadınlarda migren başlamasına neden olabilmektedirAyrıca serotonin dopaminerjik nöronlardaki reseptörlerine bağlanarak dopamin salgılanmasını azaltmaktadırSerotoninin depresyon oluşumu üzerinde etkisi vardırDepresyon ve anksiyete tedavilerinde serotonin geri alım inhibitörü (serotoninin tekrar kullanımı için sinaps aralığından, salgılandığı nörona geri alımını yok eden) ilaçlar kullanılır

Tirozin türevleri

Tiroksin

Tiroksin veya T4 ; tiroid bezi tarafından salgılanan, tirozin aminoasitlerinden üretilen, iyot atomları içeren bir hormondur
T4, iki adet tirozin aminoasitine toplam 4 tane iyot atomunun bağlanmasıyla oluşur Bazal metabolizma hızını arttırır, protein sentezine etki eder ve vücudun katekolaminlere (adrenalin vs) olan duyarlılığını arttırır Bazal metabolizma hızının artması, hücre reaksiyonlarının hızlanması, böylece daha hızlı ve yüksek oranda enerji açığa çıkması nedeniyle vücut ısısı yükselir Soğuk iklimli bölgelerde yaşayan insan topluluklarının daha sıcak iklimde yaşayanlara oranla daha fazla T4 salgıladığı bilinmektedir

Triiyodotironin

Triiyodotironin veya T3; tiroid bezi tarafından salgılanan, iki adet tirozin aminoasitinden oluşan, iyot atomları içeren bir hormondur
T3, tiroid bezi tarafından salgılanan bir diğer hormon olan tiroksinden (T4) sadece 1 adet daha az iyot atomu ihtiva eder T4'de, tirozin aminoasitlerine toplam 4 adet iyot atomu bağlıyken, T3'de toplam 3 adet iyot atomu bağlıdır T3, tiroid hormonlarının hedefi olan hücrelerde, T4'den 1 adet iyot atomunun çıkarılmasıyla oluşur; bu işlem özgün bir enzim olan deiyodinaz yardımıyla gerçekleşir
T4 de biyolojik olarak aktiftir ama asıl işlevsel olan tiroid hormonunun T3 olduğu düşünülmektedir Bazal metabolizma hızını arttırır, büyümeyi düzenler
T3 çok güçlü bir hormondur ve insan vücudundaki, vücut ısısı, nabız ve gelişim dahil olmak üzere hemen hemen tüm işlevlere etkisi bulunmaktadır