Adli

Adli Adaleti, adalet örgütünü ilgilendiren; onun yetkisiyle yapılan şey için kullanılır: Adli bir olay, bir sorun Adli soruşturma

—Huk Adli hata, kesinleşmiş bir mahkeme kararında yargıcın karara dayanak olarak aldığı maddi olayların gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda ya da bu olayları nitelemede yanılması

—Adli idare rejimi, idari etkinliklerin özel yöntemlere ve ayrıcalıklara bağlı olmadığı sistem (Bu sistem, özellikle ingiltere ve ABD'de uygulanır, idari rejimin tersine, bu sistemde idareye herhangi bir ayrıcalık tanınmaz [Karşıt ani İDARİ REJİM])

—Adli imtiyaz

—KAPİTÜLASYON

—Adlı istatistik, açılan ve karara bağlanan davaları, suç ve suçluyla ilgili bilgileri yıllık olarak gösteren belge

—Adli merci, adalete ilişkin sorunların çözümü için başvurulan mahkeme vbresmi daireler
—Adli muamele, bir anlaşmazlığın mahkeme önüne getirilmesinden son kararın
verilmesine kadar, tarafların ve yargıcın usule ilişkin olarak yaptıkları işlemler (ADLİ İŞLEM de denir)

—Adli müşavir, nezdinde askeri mahkeme kurulan kıta komutanı ya da askeri kurum amirine hukuk işlerinde danışmanlık yapan kişi (Adli müşavirler askeri hâkim sıngındandır
Kıta komutanı ya da askeri kurum amirleri adına soruşturma ve dava dosyalarını inceleme yetkileri vardır)

—Adli sicil, mahkûmiyet kararlarının işlendiği sicil (Bk ansikl böl)

—Adli tasfiye-* TASFİYE

—Adli tatil, mahkemelerin her yıl 20 temmuzdan 5 eylüle kadar çalışmaya ara verdikleri dönem (Adli tatilde, yasalarda açıkça belirtilen dava ve işler dışında hiçbir işlem yapılmaz)
—Adli teşkilat -* ADALET" ÖRGÜTÜ
—Adli tevbih, hafif cezalı suçlarda, suçlunun özel durumuna ve suçun işlenmesindeki koşullara göre, yargıcın ceza verme yerine, sözlü olarak suçluyu uyarması (Türk Cez kmd26)
—Adli yardım, haklı bir kişinin, yoksulluk yüzünden bir davanın gerektirdiği harç ve masraftan bağışık tutulması (ADLİ MÜZAHERET de denir)

—Adli evrak tebliği, tanık dinlenmesi ya da suçluların geri verilmesi vb konularda ülkeler arasında yapılan yardımlaşma (Bk ansikl böl)

—Adli yardım bürosu, avukatlık yasasına göre, adli yardım yapılacak kişilere gerekli yardımları yapmak üzere kurulmuş büro

—Adli yargı, anayasa yargısıyla idari yargı ve askeri yargı dışında kalan, adliye mahkemelerinin tüm yargı etkinliklerini kapsayan en geniş yargı alanı (Yargı etkinliğinin en önemli bölümünü oluşturan adli yargı, ceza ve hukuk olmak üzere iki bölüme ayrılır Adli yargının en yüksek organı Yargıtay'dır) [—YARGI]

—Adli zabıta, bir suç işlendikten sonra, sanığı ve suç delillerini araştırarak adli yetkililere yardımcı olan kolluk kuWeti (Bk ansikl böl )
—Tıp Adli tabip, mahkemelere bilirkişi olarak rapor veren, adli tıp konusunda uzman hekim
—Adli tıp, mahkemeleri tıp ve doğa bilimleri konusunda aydınlatan tıp dalı (Bk ansikl böl)
—ANSİKL Huk Adli sicil Adli sicil kayıtları Adalet bakanlığı tarafından tutulur Türk mahkemelerince verilip kesinleşen mahkûmiyet kararları adli sicile işlenir Bunun dışında türk yasalarına göre, suç sayılan bir fiilden dolayı türk vatandaşları hakkında yabancı bir devlet mahkemesince verilerek kesinleşen ve türk hükümetine bildirilen mahkûmiyet kararları da sicile işlenir Mahkûmiyet kararlarının dışında, şartla salıvermeye, tecile, affa () ilişkin kararlar da adli sicile geçirilir Adli sicil kayıtları gizlidir Bu siciller hakkında ancak, Cumhuriyet savcılıklarına, mahkemelere ve hakimlere bilgi verilebilir (Adli sicil k md19)

• Adli yardım, Türkiye, adli yardıma ilişkin çok sayıda iki taraflı sözleşmenin yanı sıra, 1954 tarihli Hukuk usulüne dair sözleşme, 1959 tarihli Ceza işlerinde karşılıklı adli yardım Avrupa sözleşmesi, 1965 tarihli Hukuki veya ticari konularda adli ve mahkeme dışı evrakın yabancı ülkelerde tebliğine dair sözleşme, 1974'te imzalanan Ceza kokuşturmalarının aktarılmasına dair Avrupa sözleşmesi ve Ceza yargılarının uluslararası değeri konusunda Avrupa sözleşmesi ile 1977'de imzalanan Adli yardım taleplerinin iletilmesine ilişkin Avrupa sözleşmesine taraftır

• Adli zabıta Adli zabıtanın en yüksek amiri savcılardır Adli zabıta, kamu düzeninin bozulmasını önleyen idari zabıtadan farklı olarak koğuşturucu ve ceza yargılamasına yardımcı bir nitelik taşır Türk hukuk sisteminde adalet örgütüne bağlı bir zabıta kuWeti bulunmadığı için, adli zabıta görevi genel zabıta görevlileri tarafından yerine getirilir (-> ZABITA)

—Tıp Adli tıp, eskiden mahkemelere tıp ve doğa bilimlerine ilişkin raporlar vermek için kurulmuştu, ilk adli tıp kitapları mahkemelere verilen bu tür raporların derlemeleriydi Tıpta, doğa bilimlerinde ve sosyal bilimlerde ortaya çıkan gelişmeler, uzmanların çok karmaşık alanlara müdahale etmelerini gerektirdi Diğer yönden, kamu sağlığını düzenleyen yasa, tüzük ve yönetmeliklerin gelişmesi, adlitıbba daha bütünsel bir tanım verme gereğini duyurdu Fransız hekimi ve kimyacısı Orfi-la, 1830'larda, adli tıbbı hukukun çeşitli sorunlarını aydınlatan ve yasa koyucuları bu çalışmalarında yönlendiren tıbbi bilgiler bütünü olarak tanımladı Bu, adli tıp düşüncesine pozitif bir değer vermek demekti Gerçekten alkolizm, uyuşturucu alışkanlığı ve akıl hastalıkları üzerindeki birçok çağdaş mevzuat, tıbbın ve adli tıbbın görüşlerini yansıtır Günümüzde, tıbbın bazı dalları (özellikle travmatoloji, psikiyatri, toksikoloji) adli tıptan derin bir biçimde etkilenmişlerdir Bunun dışında, tüm tıp dalları bazı noktalarda adli tıbba başvururlar: gebeliğin sona erdirilmesi, baskılarla ya da zor kullanılarak değişime uğratılan hastalıklar, hekimlerin ve uzmanların sorumlulukları gibi Adli tıp ayrıca, hekimlerle hukukçuların bir araya gelmesine, tıp ve sağlıkla ilgili örgütlerin, sosyal sigorta kurumlarının, tıbbi yardım örgütlerinin kuruluşuna da yardımcı olmuştur
Ölüm olaylarının nedenlerini doktorlar saptarlar Cinayet olaylarında, olay yerine giden ve cesede otopsi yapanlar, hükümet tabipleri ya da uzman doktorlardır Bütün bu durumlarda, görevli doktorlar, yargıcın belirlediği sınırlar içinde, incelemelerini yapar ve adalete yardımcı olmak üzere bir rapor yazarlar

Türkiye'de adli tıptan yararlanılmaya 1840 yılında başlandı Cumhuriyetten önce, Mektebi fünunı tıbbiyei şahane'de ve Darülfünun Tıp fakültesi'nde adli tıp dersleri okutuluyordu Ancak bu dönemde adli tıp görevlerini hükümet ve belediye tabipleriyle resmi kuruluşlardaki hekimler yürüttüler Günümüzde tıp ve hukuk fakültelerinde adli tıp dersleri okutulduğu gibi mahkemelere rapor hazırlayan bir Adli tıp kurumu vardır
Adli tıbbın alanına giren başlıca konular şunlardır: cesedin incelenmesi, ölüm nedenlerini saptama, müessir fiiller, öldürücü ve yaralayıcı aletlerin incelenmesi, zehirlenme, gebelik, çocuk düşürme, ırza geçme fiilleri, akıl hastalıkları, alkolizm, uyuşturucu madde alışkanlıkları vb Meşrutiyetten sonra Sıhhiye müdürüyeti umumisi'ne bağlı olarak tababeti adliye şubesi kuruldu