İsparta Güller Diyarı...

ISPARTA

GENEL COĞRAFİ DURUMU

Isparta ili Akdeniz Bölgesinin batı bölümünde ve iç kesimde yer alır “Göller Bölgesi” nin merkezi konumundadır İl 30 derece 20 dakika ve 31 derece 33 dakika doğu boylamları İle, 37 derece 18 dakika ve 38 derece 30 dakika kuzey enlemleri arasındadır Yüz ölçümü 8933 Km2 dir Isparta doğudan Konya'nın Beyşehir ,Doğanhisar ve Akşehir ilçeleri, kuzeyden Afyonun Çay, Şuhut, Dinar ve Dazkırı ilçeleri, batıdan Burdurun merkez, Ağlasun ve Bucak ilçeleri, güneyden ise Antalya’nın Serik ve Manavgat ilçeleri ile komşudur İlde merkez ilçe ile birlikte Aksu, Atabey, Eğirdir, Gelendost, Gönen, Keçiborlu, Senirkent, Sütçüler, Şarkikaraağaç, Uluborlu, Yalvaç ve Yenişarbademli olmak üzere 13 ilçe vardır Merkez ilçeden sonra gelen en büyük ilçe merkezi Yalvaçtır En az nüfuslu ilçe ise Yenişarbademli'dir İlin yüksek ve engebeli olan toprakları, kuzeydoğudan ve doğudan Sultan Dağları, Beyşehir Gölü ve Dedegöl Dağlarının güney uzantıları, güneyden Antalya havzasının yüksek kesimleri, batıda ve güneybatıda Karakuş Dağları, Söğüt Dağları, Burdur Gölü ve Ağlasun ve Bucak yaylaları gibi doğal sınırlarla kuşatılmıştır Isparta ili toprakları genelde engebeli bir yapıya sahiptir Yöredeki yüksekliği 3000 metreyi bulan dağlar yanında, ova ve vadi özelliğindeki düzlükler, değişik büyüklükteki tabii göller ilin doğal yapısını belirlemektedir İlin rakımı 1050 m Civarındadır

YÜZÖLÇÜMÜ: 8933 km² NÜFUS: 434771 (1990)

İL TRAFİK NO: 32

İLÇELER: Isparta (merkez), Aksu, Atabey, Eğridir, Gelendost, Gönen, Keçiborlu, Senirkent, Sütçüler, Şarkikarağaç, Uluborlu, Yalvaç, Yenişarbademli

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Kovada Gölü ve Kızıldağ Milli Parkları, Isparta Gölcüğü, Çamyol ve Kuyucak Orman İçi Dinlenme Yerleri, Eğridir Kasnak Meşesi ve Sütçüler Sığla Ormanı Doğayı Koruma Alanları, Eğridir, Uluborlu ve Yalvaç Kaleleri, Pisidya Antiokheiası ve Apollonia İlkçağ Kentleri, Ertokuş ve Dündar Bey Medreseleri, Isparta Hızır Bey, Kutlu Bey, Firdevs Bey, İplik, Eğridir Hızır Bey, Barla Çaşnigir, Uluğbey Veli Baba Camileri, Firdevs Bey Bedesteni, Eğridir Kervansarayı, Ertokuş Hanı, Baba Sultan Türbesi, Isparta ve Yalvaç Müzeleri

GENEL TARİH

GİRİŞ : Isparta, Anadolu'nun batı yakasında, Torosları yararak kuzeyini, güneyine ileten önemli bir kavşak yeridir Bu önemli kavşak yeri üzerinde kurulmuş oluşu, Isparta tarihinin, Anadolu Tarihi ile birlikte incelenmesi gerektiği gerçeğini ortaya koymaktadır Şimdiye kadar yapılmış olan arkeolojik kazı ve incelemeler, Anadolu’nun geçirdiği bütün tarihi olayların Isparta'da yapılmış olduğunu, bu dönemlere ait kültür izlerine rastlanıldığını göstermektedir Bu durum, Türklerin Anadolu'ya girişlerini izleyen günlerden sonraki dönemlerde daha da göze batmaktadır

Isparta ili ile ilgili tarih öncesi ve tarih çağlarına ait bilgiler ve incelemeler, bugün tam anlamıyla yapılarak, açıklığa kavuşturulmuş değildir Yakın tarihlerde, bu konuda olumlu çalışmalar yapılmıştır Prof H Louis'in Gümüşgün ve çevresinde, bir İngiliz bilim heyetinin 1911 yıllarında Bayat ve çevresinde, Prof W M Ramsey'in 1924-1925 yıllarında Yalvaç ve çevresinde, Türk Tarih Kurumunun 1944 yılında kurduğu bir bilim heyeti tarafından Gümüşgün, Gönen ve Kuleönü çevrelerinde yaptıkları incelemeler, bu olumlu çalışmaların örnekleridir

çevresinde, Türk Tarih Kurumunun 1944 yılında kurduğu bir bilim heyeti tarafından Gümüşgün, Gönen ve Kuleönü çevrelerinde yaptıkları incelemeler, bu olumlu çalışmaların örnekleridir

Osmanlı devrine ait kaynaklar ise; Katip Çelebi, Evliya Çelebi notları ile, İbni Batuta ve bazı batılı seyyahların eserleri ve Osmanlı Devleti'nin resmi belgeleridir Son yıllarda monografik özellikler taşıyan incelemelere rastlanmıştır Ancak bunların büyük bölümün bugünkü yazıya çevrilmemiş oluşu yararlanma imkanlarını kısıtlamaktadır

Isparta'nın tarih öncesi ve tarih çağlarının ilk dönemlerinde önemli yerleşme bölgelerinden olan Hacılar(Burdur), Sagalassus(Ağlasun) ve Antiocheia (Yalvaç) çemberi içinde oluşu, tarihinin daha açıklığa kavuşması için çevrede arkeolojik kazı incelemelerinin devamını gerektirmektedir Bu incelemeler yoğunlaştığı an, Isparta ve çevresinin gerçek tarihi ortaya çıkacaktır

İLİN İKLİMİ

Isparta ilinin Akdeniz iklimi ile Orta Anadolu iklimi arasındaki geçiş bölgesinde yer almaktadır Bu sebeple il sınırları içinde her iki iklimin özellikleri de görülür İlde ne Akdeniz’in yağışlı, ne de Orta Anadolu’nun kurak iklimi tam olarak gözükmez İlin yaylalık kesimleri ovalık alanlara göre daha soğuktur Meteorolojik araştırmalara göre, Isparta’nın iklim yapısı, soğuk-yarı kara iklim tipi olarak belirlenmiştir İlin Akdeniz’e yakın olan güney bölgesinde Akdeniz ikliminin özelliği gözlenir Yazları sıcak ve kurak, kışlar ilin kuzey bölümlerine göre ılık ve yağışlı geçer Kuzeydoğuya gidildikçe karasal iklim özellikleri kendini gösterir Kuzey bölgelerde kışlar daha soğuk geçer ve daha az yağış alır İlin yıllık ortalama sıcaklığı (121 C) DİE Yıllık ortalama donlu günler sayısı 69,5 gündür Yıllık ortalama yağış 600,4 mm Yağışlı günler sayısı ortalama 104, nispî nem %62, ortalama günlük güneşlenme müddeti 6,6 saattir İlde açık günler sayısı ortalama 146,4 (bulutluluk ortalaması 2/10 dan az olan günler)dir

İLİN FLORASI VE FAUNASI

Isparta ili, iklim, yükseklik ve toprak yapısı bakımından çok değişik bir durum arz eder Bu nedenle il topraklarını örten bitki örtüsünde çok farklılık göstermektedir Yılın her mevsiminde doğa farklı farklı bitki örtüsü ile değişik bir peyzaj sergilemektedir Yörede görülen ağaç türleri, karaçam, kızılçam, katıran, ardıç, sedir ve meşedir Ayrıca belli yüksekliklerde yabani zeytinlikler vardır Her türlü hububat (buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır) sanayi bitkileri (şeker pancarı, anason, tütün, keten, kenevir, ayçiçeği, susam) hayvan yemleri (yonca, korunga, fiğ, burçak) sert ve yumuşak çekirdekli meyve ağaçları (elma, armut, kayısı, şeftali, erik, zerdali, kiraz, vişne, badem, ceviz,nar, zeytin, muşmula, üzüm) yaz ve kış aylarında yetiştirilen sebzeler (domates, biber,patlıcan, kabak, bamya, hıyar, börülce, taze fasulye, lahana, havuç, turp, pırasa, bakla, nohut, mercimek, kavun, karpuz, soğan, sarımsak, patates) geniş üzüm bağları, gül bahçeleri ile örtülüdür İl dahilinde yaylalar Mart ayında başlayarak yaz ayları boyunca renk renk çiçeklerle, farklı görünüm ve kokudaki yabani otlarla kaplıdır Isparta ilinde iklim, topografya ve bitki örtüsünün çeşitliliği ve elverişliliği yörede bir çok evcil ve yabani hayvan türlerinin yaşamasına ve yetiştirilmesine olanak vermektedir Bu nedenle ilin florası kadar faunası da oldukça zengindir Yaban domuzu, sansar, porsuk, tilki, tavşan sincap, kurt, karaca alageyik, dağ keçisi, pars, ayı, kuşlardan yaban ördeği, keklik, angut, çulluk, karakarga, saksağan, sülün ve kaz ilin yaban hayatını teşkil eder Evcil hayvanlardan sığır, koyun, keçi, kümes hayvanlarının her türlüsü vardır Ayrıca ildeki tatlı sularda levrek, sazan, kara yengeci gibi su ürünleri bulunmaktadır