En Çok Rastlanan Kanserlerden Korunma Yolları

En sık rastlanan beş kanserden korunma yolları

Neden en sık akciğer, mide, meme, kolon ve prostat kanserine yakalanıyoruz? Kansere yakalanmamak için ne yapmalı, kanserden nasıl korunmalıyız? Ünlü ve başarılı doktorlar Türkiye'de en sık görülen beş kanser türü hakkında bilmeniz gereken her şeyi anlattı



Son günlerde ardı ardına aldığımız iki üzücü haber dikkatleri kanser hastalığına çekti Önce senarist Meral Okay kanser tedavisi gördüğünü açıkladı

Ardından yönetmen Tomris Giritlioğlu kanser hastalığı ile mücadele ettiğini söyledi Aktüel, bu haberler üzerine Türkiyede en yaygın beş kanser türünü araştırdı

AKCİĞER KANSERİ

Prof Dr Nil Molinas Mandel (Amerikan Hastanesi Medikal Onkoloji Bölüm Şefi)

RADON GAZINA DİKKAT
* Akciğer kanserinin bilinen en önemli nedenlerinden biri sigara Hiç sigara içmemiş kişilere göre sigara içenlerde akciğer kanseri görülme riski 20 kat daha fazla Bu nedenle sigarayı hemen bırakmak lazım

* Akciğer kanserine yol açan ikinci önemli neden radon gazı Radon renksiz, gözle görülmez, tatsız, kokusuz, radyoaktif bir gazdır Evlerimizin altındaki kayalarda ve toprakta bulunur Ayrıca ev yapım malzemesi olarak kullanılan taş, toprak, çimentoda da doğal olarak vardır Binalardaki çatlaklardan, zemin boşluklarından veya drenajdan evlerimize sızan bu gaz, nefes yoluyla akciğerlerimize ulaşır ve hücre yapısını bozar Radon seviyesi bodrum katlarda, kilerlerde ve toprakla temas eden zeminlerde daha da fazladır Evlerde radona daha az maruz kalmak için bina çatlaklarını kapatmak gerekir Evlerde küçük parçacıklara dağılarak havada asılı durur bu gaz, bu nedenle evlerin havalandırılması çok önemlidir Özellikle de toprağa yakın katları daha sık havalandırın Kaynak sularında da radon bulunabilir, dikkat

* Başta asbest olmak üzere çeşitli kimyasal maddeler de kansere yol açar İş ortamında asbest, nikel, arsenik, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi çeşitli kanserojenlere maruz kalınmamalı Bu maddelerin akciğer kanseri görülme oranında yüzde 9-15lik bir artış yaptığı saptanmıştır

* Hastalığı erken yakalamak için yılda bir çekilen akciğer grafisi de yetersizdir Düşük dozlu akciğer bilgisayarlı tomografisi ile yapılan tarama, kansere bağlı ölüm oranının riskini yüzde 20ye kadar azaltır

Belirtileri neler?
Akciğer kanserinin en sık belirtileri öksürük, balgam, kan tükürme, nefes darlığı ya da hırıltılı solunum, bazen de ateştir Eğer tümör akciğer zarına yakın bölgelerde yerleşmişse sırt veya kol ağrısına yol açar Bazı akciğer kanseri hastalarında tırnaklarda ve parmaklarda değişiklikler ortaya çıkabilir ve eklem ağrıları görülür Tırnaklarda genişleme, kubbeleşme ve çomak parmak dediğimiz bir görüntü belirir Ama hastayı doktora yönlendiren en sık bulgu kan tükürmedir Hastaların çoğu sigara içtiği için zaten öksürük ve balgam vardır Öksürük şekil değiştirdiğinde veya balgam çıkartma arttığında, sırt ağrısı ve ses kısıklığı eklendiğinde mutlaka doktora başvurun

PROSTAT KANSERİ

Prof Dr Haluk Onat (Anadolu Sağlık Merkezi Medikal Onkoloji Bölümü Koordinatörü)

* Prostat kanseri erkeklerde görülen ve kansere bağlı ölümlerin yaklaşık yüzde 9unun nedenidir

* Bu kanser türünden korunmak için fazla yağlı gıdalarla beslenmekten kaçınmak gerekir Yağsız bir diyetle beslenmek korunma yöntemi olabilir

* Ailesinde prostat kanseri tanısı konmuş yakını olan 45 yaş üstü ve ailede prostat kanseri olmayan 50 yaş üstü erkekler yaşamlarının herhangi bir döneminde prostat kanserine yakalanma riskine sahip olduklarını bilmeliler

* Erken dönem prostat kanseri hiçbir belirti vermeyebiliyor Tanısı ancak rutin kontroller sırasında yapılan tetkiklerle konabiliyor Bu nedenle 10 yıldan fazla yaşam beklentisi olan her erkek, 50 yaşından itibaren yılda bir kez prostat muayenesi ve serum PSA düzeyi kontrolü yaptırmalıdır

Belirtileri neler?

İdrar sıklığında artış, idrar akımında zayıflama, idrar yapamama hali veya idrar yaparken ağrı hissedenlerin ise hemen doktora başvurması gerekiyor

MİDE KANSERİ

Prof Dr Gökhan Demir (İstanbul Bilim Üniversitesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Başkanı)

Salamura ve tütsülenmiş gıdalardan uzak durun

* Besinlerin hazırlanma ve saklanma şekilleri mide kanseri görülme sıklığını etkiliyor Örneğin yüzyıl başında buzdolaplarının besin saklanmasında kullanılması mide kanseri görülme sıklığını azaltmıştı Çünkü tuzlanmış ve ya tütsülenmiş gıdalar mide kanseri riskini artıyor

* Her türlü salamura edilmiş gıdanın, aşırı turşu tüketiminin, mangal alışkanlığının bu hastalığı körüklediğini söyleyebiliriz Şişmanlık ve reflü hastalığı ile mide kanseri arasında da ilişki kurulmuştur

* Akdeniz tipi beslenme alışkanlığı ise mide kanserine karşı koruyucudur Bu yüzden taze meyve, sebze, salata, balık ve zeytinyağlı yiyecekler tüketerek, sigara ve aşırı alkolden uzak durarak, düzenli egzersiz yapıp aşırı kilolardan kurtularak mide kanserinden korunabilirsiniz

Belirtileri neler?

Ülkemiz gibi bu hastalığın sıkça görüldüğü yerlerde midede ekşime, yanma, hazımsızlık, bulantı gibi şikayetleriniz varsa ciddiye almalı, hemen doktora gitmelisiniz Endoskopi ile değerlendirme erken teşhis imkanı sağlar

MEME KANSERİ
Prof Dr Pınar Saip (İÜ Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı)

ŞEKERLİ VE HAMURLU GIDALARDAN UZAK DURUN, DÜZENLİ EGZERSİZ VE YÜRÜYÜŞ YAPIN

* Meme kanserinin Türkiye'de görülme sıklığı, diğer Asya ülkelerinden daha fazladır Bunda beslenme alışkanlıklarımız, genetik yapımız ve yaşam tarzımızın sedanter oluşunun yani günlük hayatımızda minimum fiziksel aktivite yapıyor oluşumuzun etkisi var Mesela meme kanseri menopoz sonrası şişman ve spor yapmayan kadınlarda sık görülür Bu yüzden ideal kiloyu korumak, düzenli egzersiz ve yürüyüş yapmak çok önemli

* Özellikle kilo yapan şekerli, hamurlu gıdalardan uzak durmak, mevsime uygun sebze ve meyve tüketmek gerekiyor Ayrıca sigara bilinen ve en yaygın kullanılan kanserojen maddedir Sigara içmek ve fazla alkol tüketmek de meme kanseri riskini arttırır Aşırı kırmızı et tüketiminden, mangal kullanımından, hayvansal yağlı gıdalardan da sakınmamız gerekiyor Daha çok zeytinyağı tüketmeye bakın

* Her ay adet bitiminde kendi kendinize memelerinizi muayene edin Kendi meme dokunuzdaki değişiklikleri daha kolay fark edebilirsiniz

* 40 yaşından sonra yılda bir kez mamografi ve meme ultrasonografisi yaptırın Düzenli olarak mamografi yaptıranlarda tümörün, 1 cmi aşmadan, henüz ele gelmeden, hatta daha kanserleşmeden yakalanması ve tedavi edilmesi mümkün oluyor

Belirtileri neler?

Meme kanseri daha çok kemik, karaciğer ve akciğerlere yayılabilir Öksürüyorsanız, kemikleriniz ağrıyorsa, sağ karın bölgesinde hassasiyet veya ağrı hissediyorsanız hemen doktora başvurun

KOLON KANSERİ

Prof Dr Şuayib Yalçın (Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı)

* Yağlı beslenme, fazla kırmızı et tüketme, sebze, meyve ve lifli gıda tüketmeme ve hareketsizlik kolon kanserine davetiye çıkarıyor

* Kalın barsak kanserinin erken tanısı hatta kanser başlamadan tarama testleri yoluyla saptanması mümkün 50 yaşını doldurmuş her bireyin mutlaka yıllık dışkıda gizli kan tayini ve 5-10 yılda bir kolonoskopiden oluşan tarama testlerini yaptırması gerekir

Belirtileri neler?

İleri yaşta demir eksikliği ve buna bağlı halsizlik yorgunluk gibi belirtileri olabilir Daha erken yaşlarda ise dışkıda kan görülmesi, barsak alışkanlığında açıklanamayan değişiklikler, karın ağrısı, ishal, kabızlık, şişkinlik, kilo kayıpları bu kanserin habercisidir