Alzheimer İle Bunama Arasındaki Farklar Ve Erken Tehşisin Önemi

Alzheimer ile bunama arasındaki farklar ve erken tehşisin önemi

Doç Dr Serdar Dağ, Alzheimerla ilgili olarak "Bu hastalıkta uyku bozukluğu sıkça görülür Hasta, aşırı uyuduğu gibi günlerce uykusuz da kalabilir Uykusuzluk, hafızanın daha da zayıflamasına ve sinirli hallere yol açar" dedi



Doç Dr Serdar Dağ, nelerin bunamaya sebep olduğunu, Alzheimer'la bunamanın neden birbirine karıştırıldığını ve erken teşhisin önemini anlattı

BUNAMA HANGİ YAŞTA BAŞLAR?
Bunama (Demans), kazanılmış ve işlev gören zihnin yitirilmesi demektir Entelektüel fonksiyonların kaybıdır Genellikle orta yaş ve orta yaşın ileri evrelerinde görülmeye başlar

ALZHEIMER İLE BUNAMA AYNI MI?
Alzheimer, demans türlerinden biridir Görülen bunamanın yarısından fazlasını Alzheimer tipi demans oluşturur Bundan sonraki sırayı beyni besleyen damarların daralması ve tıkanması sonucu, beynin yeterince beslenmesine bağlı vasküler demans (damarlara bağlı kanama) alır

DEMANS NASIL ANLAŞILIR?
İlk dikkati çeken belirti unutkanlık: Hasta, yakın geçmişi unutur Eskiyi en ince ayrıntısına kadar hatırlar Bu yüzden hasta yakınları, hasta için 'Hiçbir şeyi yok! Eskileri benden bile daha iyi hatırlıyor' düşüncesiyle yanılgıya düşer Hasta başlangıçta gözlüğü bıraktığı ya da parasını koyduğu yeri veya arkadaşlarının adını hatırlamamaya başlar Unutkanlık zamanla ilerleyerek hastanın yaşantısını zora sokar

Uygunsuz cinsel davranış: Cinsellik, doğal hayatın önemli bir parçasıdır Cinsel istek, demanslı hastada da devam edebilir Hastanın kendini engelleme duygusu zayıfladığı için ilk zamanlarda, cinsel ağırlıklı konuşma, karşı cinse müstehcen imaların yanı sıra hastalığın ilerleyen dönemlerinde toplum içinde soyunma, cinsel organını elleme gibi belirtiler görülebilir

Öfke ve sinirlilik: Öfke, yoğun duygusal bir tepki, sinirlenmek ise biraz daha ılımlı bir tepkidir Eğer hastanın hafif sinirli bir hali yakınları tarafından fark edilmezse; duygular öfkeye doğru tırmanır Hasta, kendisine ve çevresine zarar verebilir

Lakayıtlık veya depresyon: Bu tür hastalarda motivasyon eksikliği, oturup boş boş bakma ve dünyadan kopma duygusu vardır Demanslı hastalarda depresyon da sıkça görülür Sinirlilik, sıkıntı, uykusuzluk, sık sık ağlama nöbetleri veya aşırı uyku gibi belirtiler de olabilir

Peşinden ayrılmama veya talepte bulunma: Bu durum sıklıkla terk edilme korkusu nedeni ile ortaya çıkar Hasta gün boyunca yaşamını yönlendirmesi için yakınlarından yardım ister ve daima bir şeyler talep eder

Takıntı, şüphe ve paranoya: Takıntıda ne kadar mantık yürütüp ikna edilmeye çalışılsa da hastada değiştirilemeyen ve düzeltilemeyen yanlış inançlar vardır Şüpheciliğin özelliği; ikna olmamak ve güvensizliktir Ayrıca demanslı hastalarda, birinin kendini izlediği ya da öldürmek istediği gibi paranoyalar çok sık görülür

Uykusuzluk: Uyku bozukluğu sıkça görülür Hasta, aşırı uyuduğu gibi günlerce uykusuz da kalabilir Uykusuzluk, hafızanın daha da zayıflamasına ve sinirliliğe yol açar Özellikle Alzheimer tipi demansta yıllar içinde durmaksızın ilerleyen entelektüel yıkım sonucunda hasta tuvalet ihtiyacını, yeme-içme gereksinimini ve kişisel temizlik yeteneğini kaybeder Yakınlarına bağımlı hale gelir

İŞ YERİ EN BÜYÜK STRES KAYNAĞI
Profesyonellikbulunan her şarta uyum sağlama kabiliyetidir Dolayısıyla iş yaşantısı insan yaşamını sürdürmesi için kaçınılmaz ise iş stresiyle başa çıkmayı bilmemiz gerekir Neticede sinir ve stres; beyin fonksiyonlarını olumsuz etkilediği için dikkati azaltır, doğru karar vermeyi engeller ve olaylara objektif bakmayı önler Sinir ve strese sebep olabilecek olaylarla karşılaşıldığı zaman şunları yapmak gerekir:

TEMİZ HAVADA OLUMLU DÜŞÜN
Bulunduğunuz ortamdan uzaklaşın

Özellikle orta yaş grubunda görülen şeker ve tansiyon hastalığı gibi etkenler, sinir ve stresin oluşmasına zemin oluşturur Sinir ve stres; tansiyon ve şekerin yükselmesine neden olur ve beyinde geri dönüşümü mümkün olmayan veya sakatlıkla sonuçlanan hasarlar (yüksek tansiyona bağlı beyin kanaması vs) meydana getirir

Temiz havada derin nefes alıp vermek ve bunu yaparken de daha olumlu şeyler düşünmek stresi önler

Kontrol altına alınamayan duygular sonucunda beyin işleyişi bozulup diğer sistemlere de zarar vereceği için bir doktor tedavisine başlamakta fayda vardır

DEPRESYONUN İLK BELİRTİSİ: UNUTMAK
Unutkanlık ve demans arasındaki fark nasıl anlaşılır? Her unutan kişi, demans değildir Bunamanın ilk belirtisi; unutkanlıktır Fakat unutkanlık, özellikle yoğun çalışanlarda ve depresyonda sık görülen bir belirtidir En önemli fark, bunayan insanlar geçmişi çok iyi hatırladıkları halde yakın zamanı hatırlayamazlar Bunun yanında bunamada unutkanlığa birçok belirti eşlik eder Depresyon ile bunama birbirine çok benzer özellikler gösterir İşte depresyonun özellikleri:

İnsan daima mutsuz ve karamsar olur

Hiçbir şeyden haz alamaz

Uykusuzluk veya aşırı uyku hali olur

İşe kendini verememe ve halsizlik olur

İnsanın kendine güveni azalır

Kişi daima yatmak ister veya hareketlerinde huzursuz bir artış izlenir

Bazen kişinin hayattan hiçbir beklentisi olmaz hatta intiharı bile düşünebilir

Tüm bu belirtilerin yanında dikkat dağınıklığı da depresyonda sıkça görülür

ERKEN TEŞHİS TEDAVİYİ ETKİLER
Her hastalıkta olduğu gibi bunama da erken teşhis edilirse, hastalığın tedavisindeki başarı oranı o kadar artar Bunamanın birçok türü vardır Özellikle beyin kan akımına bağlı vasküler demanslarda; erken teşhisle, beyne giden kan akımı düzeltilerek bunama hiç olmadan kişi sağlığına kavuşur Diğer demans türlerinde de erken tedavi hastalığın şiddetini azaltır

İYİ BESLENİP SPOR YAPMAK ERTELER!
Ailesinde bunama olanlar nasıl önlem almalı?
Özellikle anne ve babasında bunama olanlar, ileriki yaşlarda maalesef bu hastalığa adaydır Bu yüzden hazırlıklı olmaları gerekir Korunmak için, iyi beslenme, düzenli spor, çalışma hayatından kopmadan beyni zinde tutmak ve stresten uzak bir yaşam biçimi belirlemek şarttır Tansiyon, kalp ve şeker gibi hastalığı olanların rutin doktor ziyaretlerini düzenli yapmaları gerekir Unutkanlık bunamanın ilk belirtisidir Orta ve ileri yaşta aşırı unutma başlarsa, mutlaka hekime başvurmak ve beyin fonksiyonlarını kontrol ettirmek gerekir