Ampul Nasıl Yanar - Ampulün Yanma İlkesi

-Ampul Nasıl Yanar

- Ampulün Yanma İlkesi

Ampul elektrik akımıyla temas ettiğinde akkor durumuna gelerek ışık yayan içinde argon gazı bulunan armut biçimli cam şişedir Ampulün içinde çok ince biçimde tasarlanmış filaman adı verilen, genelde volfram tungsten metalinden yapılmış, iki ince destek çubuğu ile tutulmakta olan bir tel bulunur Bu telden geçen elektrik akımı bu teli aşırı derecede ısıtır (yaklaşık 3000 °C) ve sonuç olarak tel ışık yaymaya başlar



Işık sistemlerinin icadından önce, güneş battıktan sonraki ışık ihtiyacıinsanlar için büyük bir sorun olsa gerekti Tabi ki mumlar, meşaleler,gaz lambaları gibi ilkel ışık sistemleri kullanılıyordu Ama sizi oyıllara götürseler herhalde ampulsüz bir dünyaya pek desabredemezdiniz Ampulün icat edilmesinden bugüne ışık sistemleri çokdeğişti Desem ki size ampuller pek değişmedi

Bu yazımda en basit ışık sistemi olan ampulleri anlatmaya çalışacağımFakat benim anlatacağım, hepimizin evinde bulunan klasik akkor telliampuller Ampullere çok daha yakından bakmak isterseniz devam edin

NASIL ÇALIŞIR?

Aslında ampullerin çok basit bir ışık sistemi yapısıvardır Hepimiz biliriz ki üzerinden elektrik akımı geçen bir metaldirenç gösterir Bu direnç karşısında ısınır Bunu en yakın elektriksobalarında ve elektrik ocaklarında görebilirsiniz İşte ampulde buprensibe göre çalışır Ampulün içinde bulunan çok ince filamandediğimiz (çoğunlukla tungsten metalinden yapılmış) bir tel bulunur Butelden geçen elektrik akımı sonucunda tel aşırı derecede ısınarak(yaklaşık 3000 C) ışık yaymaya başlar



Ampulün yapısına bakacak olursak, içi argon gazıyla dolu armut şeklindebir camdan yapıldığını görürüz İçinde elektrik akımının geçtiği kalıniki tane tel vardır Bu tellerin ucunda iki tel arasında ise filamanbulunur Filamanı tutan ayrıca iki veya daha fazla destek tellerivardır Akım ve destek telleri cam bir kaideye tutturulmuştur

Akım tellerinin birisi ampulün altındaki noktaya,diğeri ise vidalı kısmın yan tarafına bağlıdır Elektrik bu noktalardantemin edilir

Filamanlar tungsten metalinden yapılırlar 60 Watt 'lık bir ampuldebulunan filamanın boyu yaklaşık iki metredir Çift sarmallı olarakyapıldıkları için boyu size kısa gelebilir Bunu aşağıdaki filamanınbüyültülmüş resminden daha iyi anlayabilirsiniz

NEDEN TUNGSTEN METAL?

Ampulün içindeki filamanın yüksek sıcaklığa ulaşarakışık yaydığını artık biliyoruz Bir filamanın bu denli yüksek birsıcaklıkta erimemesi lazımdır

İlk ampullerde kullanılan karbon filamanlar 2100 Cüzerindeki sıcaklıklarda buharlaşarak inceliyor ve kopuyordu Dahadüşük bir sıcaklık loş bir ışık; daha yüksek bir sıcaklık ise filamanınerimesi demekti

Tungsten filamanlar ise yüksek erime derecesiyle(3410 C) ampullerde kullanılabilecek en iyi metaldir Yüksek ısıderecesinde parlak ışık verebilmektedir Bununla beraber tungstenfilaman da bir gün incelecek ve kopacaktır

NEDEN ARGON GAZI?

Yanmanın gerçekleşebilmesi için ısınan bir cisim veoksijen gazı gereklidir Oksijen gazı yoksa yanma gerçekleşmez Buyüzden ilk ampullerde, ampulün içindeki hava vakum ediliyor ve nerdeyseoksijen gazı olmuyordu Böylece içerdeki filaman yanıp kül olmuyordu

Tungsten filamanlı ampullerde şu problem ortayaçıktı: Tungsten filaman yüksek sıcaklıkta buharlaşmaya başlıyordu Bubuhar vakumsuz, havasız bir ortamdan dolayı ampulün iç yüzeyinde bir istabakası oluşturuyordu Bu da zamanla ampulüm kararması ve ışığıhapsetmesi demekti

Bu yüzden kullandığımız modern ampullerin içerisineargon gazı doldurulmaktadır Argon gazı ampulün zamanla kararmasınıönlemektedir