São Tomé ve Príncipe Demokratik Cumhûriyeti

São Tomé ve Príncipe Demokratik Cumhûriyeti

DEVLETİN ADI: São Tomé ve Príncipe Demokratik Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ: São Tome

NÜFUSU: 126000

YÜZÖLÇÜMÜ: 1001 km2

RESMİ DİLİ: Portekizce

DİNİ: Katolik

PARA BİRİMİ: Dobra

Afrika'nın batı kıyısında, ekvatorun hemen kuzeyinde, Gine Körfezinde ve 1°44' kuzey ilâ 1°01' güney enlemleri ve 6°28'-7°28' doğu boylamları arasında yer alan bağımsız bir ülke


Târihi






Portekizli denizciler, Pedro Escobar ve Joao de Santarem tarafından 1470 yılında São Tomé ve 1471'de Príncipe Adaları bulunmuştur Adaların ilk yerleşenleri böylece Portekizliler olmuştur Sonraları adalara Afrika'dan zenci esirler de getirilmiştir Böylece, bu ülke bir Portekiz denizaşırı sömürge bölgesi oldu








On yedinci yüzyılın ortalarında, Danimarka tarafından işgâl edildi 1974 yılında Portekiz bu kolonisinin bağımsızlığını tanımaya karar verdi Gobon'dan destekli São Tomé ve Príncipe'nin Bağımsızlığı Hareketi (STPLM) Lideri Manuel Pinto de Costa ülke idâresini eline aldı 12 Haziran 1975'te bağımsızlık îlân edildi Doğu Almanya'da eğitim gören Manuel Pinto de Costa ülkenin ilk başkanı oldu O günden beri başta bulunan Manuel Pinto 1988'den sonra demokratikleşme yolunda bâzı adımlar atarken, Sosyalist ülkelerle kurduğu sıkı bağları gevşetmeye başladı


Fizikî Yapı






Ülkenin yüzölçümü 1001 km2 kadardır Kamerun Dağlarından güneybatıda An Noban Adasına kadar uzanan, volkanik kemerin bir parçasını teşkil eder São Tomé Adası, yaklaşık 50 km uzunlukta ve 30 km genişliktedir Dağlık bir bölgedir Yükseklik aşağı yukarı, 1000 m civârına kadar ulaşır En yüksek yeri 2024 m'lik Prco de São Tomé (São Tomé Tepesi)dir Príncipe Adası ise yaklaşık 16 km uzunluğunda ve 5 km genişliğindedir Arâzisi dalgalıdır Bu küçük ada São Tomé'den 144 km kadar kuzeydedir ve yaklaşık 109 km2lik bir yüzölçüme sâhiptir Ülke batı Afrika kıyılarından yaklaşık 2000 km uzaktadır Bu kıyılarda ülkenin iki komşusu olan Gabon ve Ekvator Ginesi yer alır


İklim




Ekvatora çok yakın bir mevkide olmasından dolayı, tipik bir tropikal iklime sâhiptir İklim oldukça yüksek sıcaklık ve şiddetli yağışlar şeklinde kendini gösterir Eylülden mayıs ayına kadar yağışlar devâm eder


Tabiî Kaynaklar






Her iki ada da, çok sık ormanlarla kaplıdır Bu ormanlar genellikle bol yağış alan tropikal ağaçlardan meydana gelmiştir Fakat, bugün bu ormanlar gittikçe tüketilmekte ve sâdece dağlık bölgelerde kalabilmektedir Ülke toprakları oldukça verimli olup, tarım ürünleri elde etmeye müsâittir En önemli yeraltı zenginliği bakırdır Ayrıca orman ürünleri bakımından da zengindir


Nüfus ve Sosyal Hayat


Ülke nüfûsu yaklaşık 126000'dir Bu nüfûsun büyük bir bölümü São ToméAdasında yaşar Kilometrekareye düşen insan sayısı 100'dür Yıllık nüfus artışı % 3,5'tir
Ülkenin hâlihazır yerlileri, eski ataları olan Portekizliler ve Afrika zencilerinin karışımı insanlardır Resmî dili, halkın tamâmına yakın bir bölümünün konuştuğu Portekizcedir Halkın çoğunluğu Katoliktir Adaya ismini veren São Tomé en gelişmiş şehirdir Príncipe Adasındaki Santo Antonio ikinci büyük şehirdir


Siyâsî Hayat


Bağımsız bir cumhûriyettir Devlet başkanı aynı zamanda hükûmet başkanıdır Bağımsızlık Hareketi Lideri Manuel Pinto de Costo, 1975 yılından beri bu görevdedir Ülke, idârî bakımdan 2 İl'e ve 12 kontluğa (Mahallî İdârî bölgesine) ayrılmıştır Ülkede tek siyâsî parti vardır Yasama organı, 51 üyeli Millî Halk Meclisidir Meclis üyeleri dört yılda bir seçilir Üyeleri Halk Meclisine tâyin edilen yüksek mahkeme, en yüksek yargı organıdır


Ekonomi


Ülke toprakları çok verimlidir Ekonomi daha çok tarıma dayanır Başlıca yetiştirilen tarım ürünleri, kakao, kokanat, kahve, hurma yağı, hindistancevizi, kınakına ve muzdur Balıkçılık önemli bir gelir kaynağıdır
Ülkenin para birimi Dobra'dır İthâlâtın % 61'ini Portekiz, %15'ini Angola ile yapmaktadır İhrâcâtının % 52'sini Hollanda'ya, % 33'ünü Portekiz'e ve % 8'ini de Almanya'ya yapar En fazla kakao ihraç eder Ayrıca kokanat, muz, hurma yağı, kahve ve bakır da ihraç etmektedir


Yol şebekesi São Tomé'de iyi sayılır Ada yaklaşık 200 km'lik karayoluna sâhiptir En önemli limanları São Tomé ve Santo Antonio'dur

SAPAN BALIĞI (Alopias vulpes), Alm Fuchshai, Fr Renard de mer, İng Fox shark Familyası: Devköpekbalığıgiller (Lamnidae) Yaşadığı yerler: Tropik ve ılıman denizlerde Akdeniz, Atlantik ve Pasifik okyanuslarında boldur Özellikleri: 6 metre boyunda, 500 kg ağırlıktadır Kuyruğu ile vurarak sersemlettiği kuş ve balıklarla beslenir Çeşitleri: Bilinen tek türdür


Tropik ve ılıman denizlerde yaşayan bir köpekbalığı Kuyrukları ile berâber 6 m uzunlukta, yarım tona yakın ağırlıktadırlar Yan ve sırtı lâcivert, karın kısmı beyaz noktalıdır Kuyruğunun üst lopu çok uzadığından bir çiftçi sapanını andırır Vücudunun yarısını uzun kuyruğu meydana getirir Kuyruğuyla suları kırbaçlayarak öldürdüğü veya sersemlettiği kuş ve balıklarla beslenir Su yüzeylerinde yaşar Bâzan iki üç tânesi bir balık sürüsünü çevirerek berâber avlanırlar Suları kırbaçlıyarak sürüyü bir araya toplar sonra da ağızlarını açarak içlerine dalarlar Zekice hareketlerinden dolayı, 'tilki balığı' da denir 2-4 yavru doğurur Yeni doğan yavrular 1-1,5 metre uzunluktadır Ekiden karaciğerinden yağ çıkarmak için avlanırdı Akdeniz, Atlantik ve Pasifik okyanuslarında bol rastlanır

Bu küçük ülke, Afrika'nın batı kıyılarının açığında, Gine Körfezi içinde bulunan iki ada ve birkaç küçük adacıktan oluşur Toplam yüzölçümü yalnızca 1001 km2 olan ülkeye adını veren iki adada da volkanik dağlar ve hızlı akışlı birçok akarsu vardır İklim tropik ve bol yağışlıdır Başlıca kentleri, Sâo Tome Adası'ndaki başkent Sâo Tome ile Prîncipe Adası'ndaki Santo Antonio olan ülkenin nüfusu 118000'dir (1989)




RESMİ ADI: Sâo Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, tek meclisli cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 1001 km2

NÜFUS (1992): 126000

BAŞKENT: Sâo Tome

BAŞLICA KENT VE NÜFUSU (1984): Sâo Tome (34997)




1975'te bağımsız bir cumhuriyet olana kadar ülkeyi yöneten Portekizliler'in çoğu bağımsızlıktan sonra ülkeyi terk etti Kalan nüfusun büyük çoğunluğu plantasyonlarda çalışmak üzere Angola ve Mozambik'ten getirilmiş olan Afrikahlar'dır Dışarı satılan ürünlerin yüzde 90'ını oluşturan kakaonun yanı sıra ülkede hindistancevizi, muz ve kahve yetiştirilir Adaların çevresinde orkinos ve köpekbalığı avlanır




Bağımsızlıktan sonra tek parti sistemiyle yönetilen Sâo Tome ve Principe 1991 'deki ilk çok partili seçimlerle demokratik parlamenter sisteme geçti Bu arada 1980'lerin sonlarından başlayarak ülkenin zayıf ekonomisini düzeltmek amacıyla dış yardımlara dayalı çeşitli programlar uygulamaya kondu Seçimlerden sonra eski siyasetçilerin ağırlıkta olduğu bir geçici hükümet oluşturuldu Ama yeni dönemdeki demokratik yapılanmanın bir sonucu olarak, Nisan 1992'deki kitle gösterileri başbakanın görevden alınmasını ve çoğunluk partisinin hükümeti kurmasına yol açtı