Belize

Belize




Orta Amerika'da Karayib Denizi' nin batı kıyısında az nüfuslu küçük bir ülkedir Mercan kayalıkları ve mangrov ağaçlarıyla örtülü yassı kum adacıkları, Belize'yi Karayib Denizi'nden ayırır Kara komşuları Meksika ve Guatemala'dır 1981'de bağımsızlığını ilan

edinceye kadar İngiliz sömürgesi olan bu ülkenin o zamanki resmi adı İngiliz Hondurası'ydı Bugün de 1800 kadar İngiliz askeri, ülkeyi komşu Guatemala'nın toprak isteklerine karşı korumak amacıyla Belize'de bulunmaktadır
İlk olarak 15 yüzyılda İspanyollar'ca keşfedilen Belize, o zamanlar yerleşmeye uygun




bulunmadı İlk yerleşenler, 17 yüzyılda İngilizler oldu Buraya yerleşmelerinin temel nedeni, iç bölgelerde dokuma boyacılığında kullanılan bakkam ağaçlarının bulunmasıydı
Belize kenti, Belize Irmağı'nın ağzında, çukur ve bataklık bir alanda kuruludur Bu ırmak, hem ormanın içleanne girişi kolaylaştırır, hem de kesilen tomrukların yüzdürülerek




kıyıya taşınmasını sağlar Belize kentinin gelişmesi, kömür katranından yapilan boyalann piyasada doğal boyalann yerini aldığı 19 yüzyılda durakladı Dış ülkelere satilan kereste ekonomiye geçici bir rahatlık getirdiyse de, 1920'lerden sonra, maunun bile değeri düştü Bakkam ağacı ise artık dış ülkelere satılmamakta, onun yerine sedir, çam ve maun satışı yapılmaktadır Dışarıya satilan bir başka ürün de çikle ağacından elde edilen çiklet özüdür Ne var ki, son zamanlarda fabrikalar çiklet üretimi için de yapay maddeler kullanmayabaşlamıştır
Dış ülkelere şeker ve muz satan Belize'de kazançlı bir turunçgiller sanayisi (limon, portakal, greyfurt) kurulmuştur

Ülkede turizm gelişme yönündedir Maya uygarlığından kalma arkeolojik buluntular ile Avustralya'dan sonra en büyük mercan resifleanne sahip oluşu, Belize'ye çok sayıda turist çeker

Başkent olmasına karşın Belmopan'ın nüfusu ancak 4500 iken, Belize kentininki 47000'dir (1985) Latin Amerika'daki en eski Anglikan katedrali St John da bu kentte bulunmaktadır





Bölgede, Maya ve Karip Yerlileri ile buraya daha önce ormanlarda çalıştırılmak üzere Afrika'dan getirilmiş olan kölelerin torunları yaşar Irklar arası evlilikler çok yaygındır Belize'de İspanyolca, İngilizce ve Amerikan Yerlileri'nin konuştuğu diller konuşulur Resmi devlet dini yoktur Okulların çoğu Katolik okuludur

Belize'ye ilişkin bilgiler

RESMİ ADI: Belize

YÖNETİM BİÇİMİ: İngiliz Uluslar Topluluğu üyesi parlamenter devlet

YÜZÖLÇÜMÜ: 22965 km2

NÜFUS: 176000 (1987) (1991): 192000

BAŞKENT: Belmopan

COĞRAFİÖZELLİKLER: Çukur ve bataklık bir kıyışeridiyardır; kuzey bölgeleri düzlük, güneyi ise dağlıktırÜlkenin büyük bölümü ormanlarla kaplıdır; birçokakarsuyu vardır
BAŞLICA ÜRÜNLER: Muz, şeker, turunçgiller, kereste, konserve meyve ve meyve suyu, çiklet özü


EĞİTİM: 6 -14 yaş arası çocukların eğitimi zorunludur

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI

(1990): Belize kenti (43621), Orange Walk (10410), San Ignacio/Santa Elena (7989), Corozal (7268), Belmopan (5256)
Eskiden İngiliz Hondurası olarak bilinen Belize 1981'de İngiltere'den bağımsızlığını elde etmişti Öteden beri Belize toprakları üzerinde hak iddia eden Guatemala, bağımsızlıktan sonra da baskilannı sürdürdü Ama 1991'de Guatemala hak iddialanndan




barışçı yoldan vazgeçti ve Belize'nin tam egemenliğini tanıdı Belize aynı yıl Amerika Devletleri Örgütü' ne (OAS) üye oldu 1991 Belize'nin İngiltere' den bağımsızlığını kazanmasının 10, Belmopan'ın başkent oluşunun 21 yıldönümüydü Siyasal bakımdan olumlu gelişmelerin yaşandığı son yıllarda Belize'de ekonomi de olumlu yönde gelişti Turizm alanındaki büyümenin yanı sıra, şeker ve muz üretimiyle ihracatındaki artış ekonomiyi güçlendirdi

Belize Cumhuriyeti


DEVLETİN ADI: Belize Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Belmopan

NÜFUSU: 192000 (1992)

YÜZÖLÇÜMÜ: 22965 km2

RESMİ DİLİ: İngilizce

DİNİ: Katolik, Anglikan, Protestan

PARA BİRİMİ: Belize doları



Orta Amerika'da kurulmuş, küçük ve yeni bir devlet Kuzeyinde Meksika, batı ve güneyinde Guetemala, doğusunda ise Karaib Denizi yer almaktadır


Tarihi


Amerika'nın keşfinden sonra Belize'ye ilk yerleşenler İspanyollardır Daha sonra burası korsanların en çok uğradıkları ve barındıkları bir bölge olmuştur 1600'lü yılların ortasında İngilizler adaya yerleşmişler ve adanın tabii kaynaklarını Avrupa'ya taşıdıkları gibi Afrika'dan insanları getirerek köle olarak kullanmışlardır 1860 senesinde tamamen İngilizlerin sömürgesi olan Belize, 'İngiliz Hondurası' olarak biliniyordu 1964 senesinde içişlerinde bağımsızlık kazanan Belize, 1980'de Birleşmiş Milletler Teşkilatının denetimi altında yapılacak bir referandumla kendi yönetim şeklini seçme şansına sahip oldu Yapılan referandum neticesinde 21 Eylül 1981 tarihinde tam bağımsızlığını ilan etti Yapılan bir antlaşma gereğince ülkenin savunması İngiltere'ye verilmiştir


Fiziki Yapı


Küçük bir ülke olan Belize'nin fiziki yapısı genel olarak iki bölüme ayrılır:Kuzeyde ovalık bölge ve güneyde dağlık ve ormanlarla kaplı bir bölge vardır Doğusunu çevreleyen Karaib Denizinin kıyı kesimleri mercan adacıklarıyla çevrilidirKuzeydeki verimli alüvyon ovaları, memleketin en büyük ve önemli akarsuyu olan Belize Nehri ve kolları olan küçük derecikler tarafından sulanır Kuzeydeki ovalar alçak ve bazı bölümleri bataklıklarla kaplıdır Güneydeki Maya Dağlarındaki en yüksek yer 1122 m yükseklikte Victoria Tepesidir Kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe dağların yüksekliği azalır Önemli bir göle sahip olmayan ülkede herhangi bir yayla mevcut değildir


İklim






Belize'de tropikal bir iklim hakimdir Senelik sıcaklık 12 oC ile 33oC arasında değişir Senenin en sıcak ayları şubat ve mart aylarıdır Bol yağış alan memleketin bölgelere göre yağış dağılımı oldukça farklıdır Meksika'ya yakın olan bölgelerde senelik yağış ortalaması 2000 mm iken, güney bölgelerinde bu ortalama 4500 milimetreyi bulur Dolayısıyla da Belize'de kurak bölge mevcut değildir Genellikle kasım aylarında meydana gelen fırtınalar ve kasırgalar ülkede büyük hasarlar meydana getirirler Bu fırtınaların meydana getirdiği hasar sebebiyle daha önceleri Belize City'de olan başşehir, 1961 senesinden sonra iç kısımlardaki Belmopan'a nakledildi


Tabii Kaynakları






Tabii kaynaklar bakımından zengin değildir Özellikle güneydeki dağlık kesim gür ormanlarla kaplıdır İç kısımlara gidildikçe gür ormanlar yerini savanlara bırakır Ülkedeki bu gür tropik ormanlarda puma, jaguar, timsah, maymun, çeşitli tropik bölgelere has kuşlar ve hayvanlar yaşar Belize'de maden mevcut değildir


Nüfus ve Sosyal Hayat


Nüfusun çoğunluğunu Afrika asıllı siyahlar teşkil eder Ülkenin batı kesimlerinde yerlilerle İspanyolların karışımı olan melezler yaşar Güney kesimlerinde ise Maya soyundan gelen halk çoğunluktadır Kendilerine has kültür ve geleneklerini kaybetmemiş olan bu Maya asıllı yerli halk ayrı bir lisan kullanmaktadırlar Halkın çoğunluğu ise çok bozuk bir İngilizce lisanı kullanmaktadırlar Halkın büyük bir kısmı katolik olup, protestan ve anglikan da vardırHalkın çoğu sahil kenarlarında yaşar






6 ile 14 yaş arası öğrenimin mecburi olduğu Belize'de orta öğrenim yapan oldukça azdır Okuma-yazma oranının % 80 olduğu ülkede üniversite yoktur Yüksek öğrenim yapmak için yurtdışına gidenler ise genellikle ülkeye geri gelmemektedirler Birkaç tane haftalık gazetesi bulunan ülkede günlük gazete ve TV istasyonu bulunmamaktadır Liman şehri olan ülkenin en büyük şehri Belize City dışındaki şehirleri büyük köy niteliğindedir Yolların kenarlarında yapılan evlerde yaşayanlar küçümsenemeyecek çoğunluktadır


Siyasi Hayat


Parlamenter bir rejimle idare edilen memlekette parlamentoda çoğunluğu sağlayan partinin başkanı başbakan olarak ülkeyi yönetir Ülke tam bağımsızlığını kazanmasına rağmen İngiliz Milletler Topluluğunun üyesidir


Ekonomi






Ekonomisi tarıma dayalı olan ülkede, ziraat, kuzeydeki ovalarda şekerkamışı ekimi şeklinde yapılmaktadır Portakal, muz, greyfurt yetiştirilmektedir Ormanlardan elde edilen kereste, ciklet imalatında kullanılan sopot ağacı zamkı, tekstil boyacılığında kullanılan bakkam ağacından elde edilen boya, şekerkamışı ve şeker ülkenin başlıca ihraç mallarıdırSanayi kuruluşları bulunmayan Belize'de yeni yeni gelişen sanayi, şeker kamışı ve yan mamülleri üzerine kurulmaktadır Ticaret pek önemli olmayıp mahdut olan ticaret en büyük şehri olan Karaib kıyısındaki Belize City'den yapılmaktadır