Şırnak Düğün Ve Cenaze Geleneği

Şırnak Düğün ve cenaze Geleneği

Şırnak Düğün ve cenaze Geleneği

Düğün Geleneği

Şırnak taki evlenmelerin çoğunluğu görücü usulü ile yapılır Ancak bazıları da ya düğünlerde veya bir sokakta birbirlerini görüp beğenenlerde olmaktadır Erkek beğendiği kızı istemek üzere durumu annesine bildirir Annede uygun bir zamanını seçip durumu babaya açıklar Kızın ailesi kendileri için uygun görürlerse kızı isteme kararını birlikte alırlar Genellikle kendileri için zararlı olmayan ihtiyar bir kadını veya erkeği aracı olarak gönderirler Kadın ise durumu kızın annesine erkek ise durumu babasına açıklar Genelde aracı kadın olur Bu kadın kızı ve ailesini dilinin döndüğünce ikna etmeye başlar Kızın annesi durumu beyine anlatırBu arada aracıya bir süre verilirKız babası da çoğunlukla erkek kardeşlerine danışır birlikte karar alırlar İkinci kez gelen aracıya uygun görülmüşse “Allah nasip etti ise olur” diye söylenir Eğer uygun görülmediyse ya “Kızımız daha küçüktür” veya “ onu amcasının oğluna verdik” veya” annesi yalnızdırevde çalışacak başka birimiz yokağabeyi de henüz evlenmedi” gibi uygun bahane ile reddedilirEğer kızın ailesi erkek evini ve ailesini uygun görmüşlerse aracıyafalan gün gelip istesinler diye cevap verirlerBundan sonra “yol açma” safhası başlamıştırYol açmadaerkek ailesikendilerine yakın buldukları kişilerikızın evine gitmek için çağırırlarKız evine haber verilir ve akşam hep birlikte giderler

Önce erkeğin annesi durumuna uygun olarak aldığı ya bir çift veya bir tek bileziği veya başka bir takıyı gelini olacakları kızın eline takar daha sonra erkeğin diğer yakınları beraberlerinde getirdikleri takı ve paraları kıza takarlar

Bundan sonra getirilen şekerler Fatiha ve salavatlar eşliğinde dağıtılır Böylece artık kız resmen bağlanmış ve nişanlanmış olur Bundan sonra başlık kesme safhası başlamıştır Erkeğin babası en yakın süre içerisinde hazırlığını tamamlayarak kızın babasına haber göndererek başlık kesme ziyaretine izin alır Kızın babası bir gece belirler ve bildirir Başlık kesme gecesi için çoğunlukla 2 çuval şeker10-15 kg çikolata 10-15 kg lokum alıp hazırlanır Erkeğin babası dost ve tanıdıklardan 10-15 kişiye çağırtır Birini başlık kesme pazarlığı için tayin eder ve başlık için hazırladığı paraları ona teslim eder Kızın babası da kendisine yakın bulduğu 5-10 kişiyi çağırır Kız babası da bir pazarlıkçı tayin eder ve asgari sınırı ona söyler Bu şekilde erkek tarafı kızın babasının evine gelirBir iki latifeden sonra pazarlık başlarNihayet ortak bir sınır belinlenir ve Fatiha ile pazarlık biter ve şekerler dağıtılır Erkek tarafının pazarlıkçısı kendisine teslim edilen parayı karşı tarafa verir Bu pazarlığın haricinde erkek tarafı durum ve itibarına uygun bulduğu bir miktar parayı anne sütü karşılığında kızın annesine verilmek üzere karşı tarafa verir

Bundan sonra çeyiz hazırlama safhası başlar Genellikle çeyizin tamamını kız tarafı hazırlar Çeyiz tamamlanınca erkek tarafı kızın babasından düğün için gün ister Kız tarafı gün verir Belirlenen günden bir hafta önce nişan takma merasimi olur Yine iki torba şeker çikolata lokum ve aile yine durumuna uygun bir takıyı götürüp kıza takarlar Ertesi hafta belirlenen düğün gününden iki gün önce erkek tarafı bütün dost ve tanıdıklara bir elçi göndererek düğünün olacağını haber verir ve ertesi gün düğün başlar Genellikle Cumartesi günü başlar Pazar gecesi kına götürülüp gelinin ellerine sürülür Ve yine bir altın takılır

Pazar günü ikindi namazına kadar düğün yapılır halaylar çekilir Halaylarda ve oynanan oyunlarda kadın ve erkekler bir arada oynarlarİkindi namazından sonra düğün alayı kızın evinin önüne giderGelin süslenmiş bir vaziyette bir odaya kapatılırErkek tarafından tespit edilen bir yetkili Pışder (kapı arkası) pazarlığı yaparVarlığına uygun düşen bir parayı tekrar kız tarafına verir ve piresar (Tecrübeli mihmandar) gelinin kollarından tutupya arabaya veya ata bindirirlerGelin alayı büyük bir konvoyla büyük cadde ve yollardan geçirilirBu arada zılgıtlar çekilirErkek tarafı da bu ara hazırlık yapmıştırDamat damın üzerine çıkardamadın her yanında sağdıçlar bulunurGelin damat hizasına geldiğinde damadın ayakları önünde bulunan para karıştırılmış toprağı gelinin kafasına dökerİlk ders manasına gelirOndan sonradaha önce damat yakını olan bir ailedamadı misafir ederO gece sabaha kadar o evde çeşitli eğlenceler düzenlenirDamadın dost ve akrabaları damadın selamlığına gelirlerYani ilk gece damat kendi evinde yatmazErtesi günün sabahı damat kendi evine getirilirÖğleye kadar düğün devam eder ve biterBundan sonra gelinle damadın dini nikahı kıyılırBundan sonraki günlerdeyardım maksadı ile selamlık olurDamat tarafından dost ve yakınları durumlarına uygun düşen bir parayı gelinin selamlığına getirirler Böylece damat tarafının üstlendiği yük bir nebze hafifler

Cenaze GeleneğiŞırnak ve ilçelerinin hepsinde herhangi bir evde ölü olduğu duyulduğu an öncelikle yakın komşular akraba ve tanıdıklar ile oradan geçen bütün erkekler işlerini bırakıp ölünün olduğu evin kapısında beklerler Şırnak ta birçok işte olduğu gibi özellikle ölümlerde iyi bir yardımlaşma ve dayanışma olmaktadır Herkes kendisine göre bir görev üstlenir Kimi tabut yaptırmaya koşarken kimi kefen ve pamuk almaya gider Kimi imamı çağırmaya gitmektedir

Kimileri mezarı kazmaya gider kapının önünde bekleyenler veya mezarlıkta bekleyenlerden kur an okumasını bilenlerin her biri bir cüz alarak okurlar Böylece ölü ruhuna sevabına bir hatimi-şerif indirilmiş olur Bu sırada ölü yıkanır ve kefenlenir Bekleyen cemaatte başka hoca varsa ki çoğunlukla olur ölüm ve sabır üzerine vaizler verir Bunun dışında bekleyenler çok az konuşurlar Yıkanıp kefenlenen ölü tabuta sağ yanı üzerinde bırakılarak tabutun kapağı kapatılır Tabut ya kur an ayetlerinin işlenmiş olduğu bir örtü ile örtülür yada halı ve benzeri bir örtü ile örtülerek omuzlar üzerinde taşınarak ya mezarlığa götürülür veya en yakın camiye götürülür Bu arada cenaze götürülürken daha önce gelmemiş olan insanlarda cenaze merasimine katılırlar Böylece hem cenazeyi taşıma sevabı kazanılmış hem de daha fazla insanın cenaze namazı kılması sağlanmıştır Cenaze namazı kılındıktan sonraderhal kabrine konulur Üzerine latih taşı konulduktan sonra delikler ince taş parçaları ve çalılar ile kapatılır Böylece toprağın toprağın tabut üzerine dökülmesi önlenir Bu arada bir imam veya bilen bir kişi 7 kez Kadr suresini okuyarak toprağı mezara döker Mezar kapatma safhası bittikten sonra imam telkini okumak üzere ölünün başucuna gelir Bu sırada halk ayağa kalkarak önünde elini bağlar ve bekler Telkin bittikten sonra hep beraber ölü ruhuna Fatiha okunur Fatiha bittikten sonra İmam yüksek sesle “Ey cemaat bu merhum hakkında ne dersiniz” der herkes Allah rahmet eylesin der Bundan sonra cemaat dağılır ölüye en yakın olan kişiler ölünün başucunda 5-10 dakika bekler daha sonra eve dönerler Onlar ile birlikte kendilerine en yakın olan kişiler onları yalnız bırakmamak için ve onları teselli etmek için birlikte taziye ziyaretine giderler eğer ölü varlıklı bir aileye mensup ise ya mezara çadır kurdurularak veya ölü evinde kendilerine bir oda tahsis edilerek bir grup imama Kur an okutulur Bundan sonra taziye başlar genellikle taziye cemaatinde vaiz vermek ve sabır tesellisi vermek üzere bir imam oturur Taziyeye gelenler Fatiha okurlar ve “Allah affetsin Allah imanınızı kamil etsin Allah sabırlar versin kalanların başı sağ olsun “ gibi dilekler ile teselli ederler Çoğunlukla taziye üç gün sürer Ancak taziyeye yetişilmez ise daha sonraki günlerde de taziyeye gidilebilinir