Kimya Optikçe Aktiflik Ve Optik İzomeri

ir C atomuna 4 farklı grup ya ada atom bağlıysa, bu tür C atomuna asimetrik C atomu denir Asimetrik C atomunu belirtmek için C atomunun sağ üstüne yıldız konur

Bu tür bileşikler biri diğerinin ayna görüntüsü olan iki tür molekül oluştururlar Ayna simetrisinde olan bu iki molekül birbiri üzerine çakışmaz Örneğin sağ el ve sol ellerimiz ayna simetrisine sahiptir Eldivenin sağ teki sol ele uymaz(sınıfa iki eldiven getirilerek anlatılacak)

Bu tür izomeriye optik izomeri adı verilir Bir maddenin optik izomerinin olması için asimetrik C atomuna sahip olması gerekir Bir ışık dalgası yayılırken, elektriksel titreşimler bir düzlem içinde kalıyorsa bu ışık dalgasına düzlem polarize ışık,ışık titreşimlerinin bir düzlem içinde olmasının sağlanmasına da polarizasyon denir Polarize ışık güneş ışığı gibi dağılmayıp bir düzlem üzerinde hareket eder Mesela kuvars mineralinden adi ışık geçirilirse sadece bir düzlem içerisinde titreşim yapan polarize ışık elde edilir Düzlem polarize ışık, asimetrik C atomu bulunduran süt asiti gibi bazı maddelerin çözeltilerinden geçirilirse ışığın yayılma düzlemini sağa ya da sola çevirir Bu iki optik izomer maddeyi birbirinden ayırmak için adlarının önüne D ve L harfleri getirilir Polarize ışığı sola çeviriyorsa (-),sağa çeviriyorsa (+) işareti kullanılır Sapma yönünü ve açısını bulmaya yarayan aygıtlara polarimetre denir Kısaca; polarize ışığın yönünü değiştiren maddeler optikçe aktif maddeler denir ve bu maddeler de asimetrik C atomu bulunur

Laktik asitin ekşimiş sütten elde edileni polarize ışığı sola çevirirken, kaslardan elde edileni sağa çevirir Optikçe aktif maddenin D ya da L olması ışığı sağa ya da sola çevirdiğini göstermez D yapısında olup ışığı sola çevirenler olduğu gibi L yapısında olup ışığı sağa çeviren bileşiklerde vardır Şayet optikçe aktif bir maddenin konfigürasyonu D-gilseraldehite benziyorsa D, L-gliseraldehite benziyorsa L biçimi olarak adlandırılır D-gliseraldehitte ?OH grubu sağda, L-gliseraldehitte ise ?OH grubu soldadır

D ve L izomerleri birbiriyle ters etkiye sahip oldukları için bu izomerin karışması durumunda optikçe aktiflik azalır Eğer eşit miktarlarda D ve L izomerleri karıştırılırsa optikçe aktiflik tamamen kaybolur Bu tür karışımlara rasemik karışım (rasemat) denir Rasemik karışımlar dl- şeklinde gösterilirler Rasemik karışım polarize ışığa etki etmez Yukarıdaki laktik asitin her ikisinin de EN 53 oC dir Rasemik laktik asitin EN 17 oC dir Optik izomerlerin polarize ışık düzlemini farklı yönlere saptırma dışında tüm fiziksel ve kimyasal özellikleri aynıdır

Optikçe aktif maddelerin polarize ışığın yönünü sağa ve sola çevirenlerin her birisine birbirinin enontiyomeri denir Enantiyomerlerin eşit miktarda karışmasıyla rasem şekiller oluşur Bir molekülde asimetrik C atomu sayısı çoksa bu durumda çok sayıda optik izomer ve rasem şekiller oluşur Eğer bir bileşikte 2 tane asimetrik c atomu varsa 4 adet optik izomer ve iki adet rasem karışım oluşur 3 tane asimetrik c atomu varsa 8 adet izomer, 4 adet rasem şekil oluşur N tane asimetrik c atomu içeren bir bileşik için 2n tane optik izomer, 2(n-1) adet rasem şekil oluşur