Roman Edebiyatı

Roman insanın veya çevrenin karakterlerini göreneklerini inceleyen serüvenlerini anlatan duygu ve tutkularını çözümleyen kurmaca veya gerçek olaylara dayanan uzun edebî türe ve bu türde yazılmış eserlere denir Türkçe'ye Fransızca'dan geçmiştir

Belli bir tarihsel ya da coğrafi çevre içindeki belli bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri bu insan ya da insanların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik mantıksal duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen ve belli bir uzunluğu aşan anlatılar için kullanılan edebi terimdir Edebi türler içinde en yenisidir Çünkü matbaanın bulunması ve kentsoylu bir okur kitlesinin ortaya çıkmasından sonra gelişmiştir

Tanımlanması zor bir edebi türdür Gelişmesini tamamlamamış tek türdür denebilir

Roman düzyazıyla yazılır Anlatılan olaylar kahramanlık öyküleri değil sıradan insanların günlük yaşantılarıdır Anlatılan olaylar saraylar ve savaş alanları gibi destansı mekanlarda değil sokaklar evler meyhaneler gibi sıradan mekanlarda geçer Kullanılan dil nazım türlerinde olduğu gibi ağdalı değil günlük ve sıradandır

Roman tarihe en bağlı edebiyat türüdür Toplumsal politik olaylar gelişmelerle de yakın ilişkidedir

Roman felsefe ve sanattan boş inançları kovmak ve bunların yerine akıl ve gerçeği geçirmek isteyen bir kültürel dönüşümün ürünüdür Bu nedenle toplumların gelişimine yani tarihe kopmaz biçimde bağlıdır İnsanı öncelikle toplumsal ve tarihsel bir varlık olarak konu alan ilk sanat türüdür

Konu başlıkları
Roman Türleri
Üslup Bakımından
Romantik Roman
Gerçekçi Roman
Doğalcı Roman
Estetik Roman
İzlenimci Roman
Dışavurumcu Roman
Yeni Roman
Konu Bakımından
Tarihsel Roman
Duygusal Roman
Gotik Roman
Ruhbilimsel roman

Roman Türleri Romanlar
konu üslup yazıldığı dönem bakımından çeşitli türlere ayrılabilir

Üslup bakımından "romantik roman" "gerçekçi roman" "doğalcı roman" "estetik roman" "izlenimci roman" "dışavurumcu roman" "yeni roman" türleri sayılabilir

Üslup Bakımından
Romantik Roman Kişilerin duygularını arzularını düşüncelerini yalnızca kendilerine ait içten gelen doğal ve gerçek olgular gibi görür Örneğin Sir Walter Scott'un tarihsel romanları Jean-Jacques Rousseau'nun eserleri ve Goethe'nin Genç Werther'in Acıları romanı gibi

Gerçekçi Roman Romantik romandan ayrı olarak kuru ve kuşkucu bir anlatım ve düşünce yapısı taşır Balzac ve Stendhal'in romanları bu üsluptadır

Doğalcı Roman Üslup bakımından gerçekçi romana benzer Olanın olduğu gibi yazılmasını öngörür Emile Zola ve Robin Sharma ve Guy de Maupassant romanları doğalcı romanlardır

Estetik Roman Belli biçim ve anlatım kaygıları ile yazılmış romanlardır Gustave Flaubert estetik romanın en önemli yazarıdır

İzlenimci Roman Diğer üsluplardan ayrı olarak eşyanın ve dış olayların kendi nesnel gerçeklikleriyle insanların bunları algılama biçimleri arasındaki farkları ortaya çıkarmaya yönelir Yani dış gerçeklerden çok duyu ve duygulara iç yaşantının betimlenmesine öncelik verir Ford Madox Ford’un romanları izlenimciliğin en sistemli ürünleridir

Dışavurumcu Roman 20 yüzyılda ortaya çıkmıştır Dışavurumculuk toplumsal kimliklerin reddedilmesi ve insan yaşamını belirleyen toplum karşıtı ya da uygarlık karşıtı güçlerin öne çıkarılmasıyla belirlenirDostoyevskiFranz KafkaSamuel Beckett ve Bertold Brecht'in romanları bu türün örneklerindendir

Yeni Roman Aslında dışavurumculuğun izlerini taşır Özellikle 1930 sonrasında ilk örnekleri görülmeye başlandı Kendisinden önceki akımlardan hiçbirine benzemeyen yazma deneyini hatta romanın olanaksızlığını romanın asıl konusu haline getiren romanlardır Yeni roman yazma eyleminin kendisini sorgulamaya yönelir Alain Robbe-Grillet Michel Butor Claude Simon Philippe Soller Julio Cortazar gibi yazarlar bunu denemişlerdir

Konu Bakımından Konusu bakımından roman "tarihsel roman pikaresk roman duygusal roman gotik roman ruhbilimsel roman töre romanı oluşum romanı" türlerine ayrılır

Tarihsel Roman Uzak bir geçmişte yaşanan olayları konu alır Ama tarihten daha derinlerde yatan insanla ilgili daha evresel bir gerçeği araştırmak amacıyla da yazılmış olabililer Tarihi romanların örnekleri arasında Walter Scott’un romanlarını Tolstoy'un Savaş ve Barış'ını Stendhal'in Parma Manastırı'nı sayabiliriz Bu türün önemli örnekleri arasında Lesage'nin Gil Blas de Santilane’ın Serüvenleri Defoe’nun Talihli Metres’i Thomas Mann'ın Dolandırıcı Felix Krull'un İtirafları’nı sayabiliriz

Duygusal Roman İnsanın duygusal yaşamını yüksek ve özenli bir üslupla betimleyen romanlardır Bazen bu türde yazarın kendi duygularıyla okurun duygularını sömürmesi ön plana çıkar Laurence Sterne'in Fransa ve İtalya’da Hissi Seyahat adlı eseri Rousseau'nun romanları Madame de La Fayette’in Prenses de Cleves adlı romanı bu türe örnek gösterilebilir

Gotik Roman Gotik roman İngiliz ve Amerikan romancılığına özgü bir türdür 18 yüzyılın akılcılığına karşı çıkan bir türdür Karanlık korkutucu çılgınlıklarla dolu bir ortamda geçen kanlı şeytani büyülü olayları konu alırGotik romanın günümüzdeki uzantıları bilimkurgu ve fantastik roman olarak gösterilebilir

Ruhbilimsel roman Kişilerin ruhsal durumlarını ayrıntılarıyla çözümlemeye çalışan romanlardır Daha serinkanlı ve denetimli oluşuyla duygusal romandan ayrılır Abbe Prevost'un Manon Lescaut adlı eseriyle Fransız edebiyatında açılan psikolojik roman çığırı diğer ülke romancılarını da etkilemiştir Paul Bourget'in romanları da bu türe örnektir Türkiye'den Peyami Safa'nın 9 Hariciye Koğuşu buna örnektir