Hicrî Takvim

Ömer zamanında Hicretin 17 yılında alınan bir kararla Hicretin olduğu sene hicri takvimin 1 yılı ve o yılın Muharrem ayı da hicri Kameri takvimin yılbaşısı kabul edilmek suretiyle, o yıl 1 Muharrem´in rastladığı 16 temmuz 622 tarihi de hicri Kameri takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir Uygulamada hicri takvim olarak bu bilinmektedir İslam ülkelerinde kullanılan hicri takvim Muhammed´in MS 622´de Mekke´den Medine´ye hicretiyle başlar hicri - Kameri takvim, ayın dünyanın etrafında dönüşüne göre tanımlanır Bir yıl Muharrem, Safer, Rebiülevvel, Rebiülahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade ve Zilhicce adı verilen 12 aydan oluşur Her bir Kameri ay yaklaşık 295 gün sürer ve bir Kameri yıl 354 gün olarak elde edilir Bu nedenle Kameri takvimde 6 adet 29 günlük 6 adet 30 günlük ay bulunur Hangi ayların 29 ya da 30 gün süreceği ayın fazı göz önünde bulundurularak Şeyh ül İslam tarafından belirlenir
Ancak gerçek Kameri ay 295 günden 44 dakika 3 saniye daha uzun olduğundan 12 Kameri ayın belirlediği 354 günlük kuramsal Kameri yıldan 8 saat 48 dakika 36 saniye daha uzundur 30 yılda bu hata 11 gün 0 saat 18 dakika 0 saniye olacağından eşzamanlılığı sağlamak için 30 yıl boyunca 19 adet 354 gün süreli ve 11 adet 355 gün süreli sene oluşturulur 355 günlük seneler son aya bir gün ilave edilerek gerçeklenir Böylece eşzamanlık sağlanır ve ancak 2400 senede bir takvime tekrar 1 gün ilave etmek gerekirKameri yılın ortalama süresi günlerin yıllara göre dağılımından (19x354+11 x 355) / 30=354 gün 8 saat 48 dakika olarak hesaplanır Bugün kullanılan güneş yılı yaklaşık 365 gün 5 saat 48 dakika olduğundan Kameri yıl güneş yılından yaklaşık 10 gün 21 saat daha kısadır Buna göre, 1 Kameri yıl güneş yılının 09702 katına, 1 güneş yılı Kameri yılın 10307 katına karşı düşer Ayrıca hicret 15 temmuz 622´de gerçekleştiğinden, kameri takvimin miladi takvimine göre 621536 yıl kadar faz farkı bulunur Eğer örneğin 1 ocak 1993´ün hicri takvimdeki karşılığını bulmak istersek yukarıdaki değerlerden (1992-621536) x l0307=14125372 buluruz hicri takvime göre 1412 yıl geçmiş olduğundan bu tarih hicri 1413 yılına karşı düşer hicri takvimin haricinde Osmanlı İmparatorluğunda 1678´den sonra maliye ile ilgili işlerde rumi takvim de kullanılmaya başlanmıştır Mali yılın başlangıcı 1 Mart olarak kabul edilir rumi yıl 365 gün olup güneş yılına karşı düşen miladi seneyle eş uzunluktadır rumi sene her 33 yılda 354 gün olan hicri seneyi bir yıl geçer Bu farkı gidermek için rumi seneden her 33 yılda bir hicret yılı düşülür; buna sıvış senesi denir Her iki takvim arasında ayrıca 13 günlük bir fark bulunur Ayrıca rumi sene miladi 584´te başlatıldığından rumi seneyi bulmak için miladi seneden 584 çıkarmak gerekir Aylar Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, temmuz, Ağustos, eylül, Teşrini-evvel, Teşrini-sani, Kanuni-evvel, Kanuni-sani, şubat olarak adlandırılır Örneğin miladi 1 ocak 1993 tarihi rumi 19 Kanuni-evvel 1408 tarihine karşı düşer
Osmanlı İmparatorluğunin sonuna kadar mali işlemlerde kullanılan rumi sene 1925´te miladi takvim yılının kabul edilmesi üzerine terk edilmiştir