Sosyal Demokrat Halkçı Parti

Sosyal Demokrat Halkçı Parti Cumhuriyet devri siyasi partilerinden 12 Eylül 1980 harekatından sonra siyasi faaliyetlere son verilip partiler kapatıldı Üç senelik bir aradan sonra siyasi faaliyetlere müsaade edilince, ortanın solunda yer alan Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) ve Halkçı Partinin (HP) birleşmesiyle 3 Kasım 1985'te kuruldu Yapılan anlaşma uyarınca parti genel başkanlığına SODEP Başkanı Aydın Güven Gürkan; 1 Haziran 1986'da yapılan ilk genel kongrede de genel başkanlığa Erdal İnönü seçildi Bu yıl içinde dört genel sekreter değiştirildi Sırasıyla Cahit Angın, Mustafa Timisi, Barış Can ve Fikri Sağlar genel sekreter oldu


Genel Başkan Erdal İnönü, 1986'da 11 ilde yapılan ara seçimlerinde İzmir'den milletvekili seçildi Aynı senenin Aralık ayında 20 milletvekili partiden ayrıldı Bunlardan 18'i Demokratik Sol Partiye (DSP) katıldı ve bu partinin TBMM'de grup kurmasını sağladı SHP, 1987 genel seçimlerinde oyların % 24,74'ünü alarak 99 milletvekili çıkardı ve ana muhalefet partisi durumunu korudu 1988 Haziranında yapılan kurultayda İnönü genel başkanlığa tekrar seçilirken, Deniz Baykal genel sekreter oldu 26 Mart 1989'da yapılan yerel seçimlerde oyların % 28,7'sini alarak birinci parti durumuna geldi ve 67 il merkezinden 39'unda belediye başkanlığını kazandı


SHP, 1989 Haziranında Sosyalist Enternasyonele tam üye oldu Paris'te 1989 Kasımında düzenlenen "Kürt Ulusal Kimliği ve İnsan Hakları" konulu bir konferansa parti yönetiminden habersiz katılan 7 milletvekili, partiden ihraç edildi Bunun üzerine ondan fazla milletvekili ve bazı il teşkilatları partiden istifa etti Aralık 1989'da yapılan Olağanüstü Kurultayda Erdal İnönü genel başkanlığa, Deniz Baykal genel sekreterliğe yeniden seçildi 1990 ve 91 kurultayında İnönü tekrar genel başkanlığa seçilirken genel sekreterliğe Hikmet Çetin seçildi Hikmet Çetin'in koalisyon hükümetinde Dışişleri Bakanı olması sebebiyle yerine Cevdet Selvi genel sekreter oldu (1991) 1993 Eylülünde Erdal İnönü'nün genel başkanlıktan çekilmesiyle Ankara Belediye Başkanı Murad Karayalçın genel başkanlığa seçildi


SHP, 20 Ekim 1991 milletvekili erken genel seçimlerine Halkın Emek Partisi(HEP) ile birleşerek katıldı Türkiye genelinde kullanılan geçerli oyların % 2075'ini alarak 88 milletvekili ile TBMM'ye girdi 1987 Erken genel seçimlerinde 99 milletvekili ile TBMM'ye giren ve ana muhalefet Partisi olan SHP, 1991 erken genel seçimlerinden sonra büyük oy kaybına uğrayarak mecliste üçüncü muhalefet parti durumuna düştü


24 Kasım 1991'de Doğru Yol Partisinin (DYP) çağrısına uyarak Süleyman Demirel'in kurduğu 49 Türkiye Cumhuriyeti koalisyon hükümetine ortak oldu Daha sonra HEP'li milletvekilleri ayrıldı Kapatılan partilerin açılmasıyla CHP'ye 20 kadar milletvekili ayrıldı Bundan sonra meclisteki siyasi durumunu böylece sürdürdü (1994)


Partinin programına göre gayesi demokratikleşme, çalışan herkese sendikal hak verme (memurlar da dahil), bağımsızlık, ülke genelinde toprak reformunu gerçekleştirme ve üreticiliktir Bu gayeye ulaşmak için parti cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik ve devrimcilik ilkelerini benimsemiştir Siyaset yelpazesinde ortanın solunda olan bir partidir


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi