Yeryüzünün Küçük Tanrıları

Yeryüzünün Küçük Tanrıları


Bir de yeryüzünün küçük tanrıları vardır Bunlardan “İyi Tanrıça” diye adlandırılan Demeter buğday tanrıçasıdır, bereket ve toprak tanrıçasıdır Kronos’la Rea’nın kızıdır Eleusis prensleri arasında yerleşen ve Eleusis’te bir tapınak kuran Demeter bu prenslerden Triptolemos’u kendisine yardımcı seçmiştir Triptolemos dünyayı dolaşarak insana tarımın inceliklerini öğretir Şarap ve bağ tanrısı Dionysos da küçük tanrılardandır Bazı kaynaklara göre sonradan tanrı olmuştur Bu belirleme belki de şaraba ve sarhoşluğa karşı hoşnutsuzluğu ortaya koymaktadır Bazı kaynaklara göre Dionysos Zeus’un ve Semelle adlı Thebai’li bir kadının oğludur Tüm tanrıların annesi de babası da tanrıyken onun babası tanrı annesi insandır Zeus, Semele’yi çılgınca sevmiştir Bu büyük sevgi içinde Zeus bir gün semele’ye dile benden ne dilersen der O da Zeus’u tüm görkemiyle yıldırım tanrısı biçiminde görmek istediğini söyler Zeus onun isteğini yerine getirir, ama o zaman yıldırımlar Semele’yi öldürür Semele o sırada gebedir Zeus ana karnındaki bebeği çekip alır, doğum günü gelene kadar onu Hera görmesin diye kasığında saklar O zaman Hermes onu kaçırır ve Nysa’daki Nymphe’lere bırakır Bu Nymphe’ler Hydes diye bilinen periler olmalıdır Periler Hera’dan çekindikleri için bebek Dionysos’u İra’ya bırakırlar Zeus da Nymphe’leri yıldız yapıp göklere yerleştirir Dionysos şarap ve bağ tanrısı olduğu kadar üreme tanrısıdır, dünyanın her yerinde insanlara üzüm yetiştirmeyi öğrettiği gibi kendi gizlerini de öğretmiştir Arkadia çobanlarının tanrısı Pan da küçük tanrılardandır Hermes’in oğludur, sevinçli ve gürültücü bir tanrıdır, yarı hayvandır, boynuzları vardır, keçi ayaklıdır, çobanların koruyucusudur Pan eşsiz bir müzikçidir kavalıyla en güzel ezgileri çalar, orman Nymphe’leri dansederken onlara arkadaşlık ve eşlik eder Her yırtıcı ortamda, dağlarda tepelerde, ormanlarda görünebilir Hep aşk içinde yaşar, gönlünü her zaman bir başka Nymphe’ye kaptırır Aşklarına karşılık bulamaz Kuyruğuyla, yamuk burnuyla çok çirkindir Pan’ın bazen oğlu bazen kardeşi olarak belirlenen Silenos suları simgeler Her zaman sarhoş dolaşan sevinçli bir ihtiyardır İri yapılıdır Yürüyemeyecek kadar içtiği zamanlar eşeğiyle dolaşır


Pan gibi küçük boynuzlu, küçük ayaklı keçiler biçiminde tanıtlanan Satyros’lar; güzel, sevimli kadınlar olarak tanıtlanan dağ cinleri Oreades’ler; orman ya da ağaç perileri Dryas’lar; yarı insan yarı at Kentauros’lar; yılanlı başlarında domuz dişleri taşıyan canavar Gorgona’lar; belden aşağısı kuş ya da balık biçiminde kötü ruhlu Siren’ler de tanrısal kişilikli varlıklardır


DÜŞÜNCE TARİHİ

Afşar Timuçin

Bulut Yayınları

3 Basım, 2000


Sf 155-179