Türkiyede Hayvancılığı Etkileyen Etmenler Nelerdir?

Türkiyede Hayvancılığı Etkileyen Faktörler
Türkiye’de Hayvancılığı Etkileyen Etmenler

Hayvancılık tarımsal etkinliklerin bir koludur Tarımla uğraşan nüfus bir yandan toprağı işleyip çeşitli ürünler elde ederken, diğer yandan da hayvan besler Bunların etinden, sütünden, gelirlerinden yararlanılır Engebeliklerin fazla olduğu bölgelerde önemli bir ekonomik etkinlik olarak gelişmiştir Türkiye hayvan sayısı bakımından Dünya’da önemli bir yere sahip olmasına karşın hayvansal ürünlerin üretimi oldukça düşüktür Verim düşüklüğünün nedenleri şunlardır :

Hayvan Soylarının Durumu : Türkiye’de yerli ırkın et ve süt verimleri düşük olduğundan başka ülkelerden getirilen damızlık hayvanlarla melez ırklar üretilmektedir Bu nedenle haralar kurulmuştur Bursa’daki Karacabey ve Eskişehir’deki çifteler haraları en önemlileridir

Otlakların Durumu : Büyük ve küçükbaş hayvancılığın yapıldığı yerlerde hayvanların otlatıldığı alanlara otlak denir Otlaklar bozkır ve dağ otlakları diye ikiye ayrılır Bozkır otlakları, yazları sıcak ve kurak geçen yerlerde bulunur Bu tür otlaklarda en çok küçükbaş hayvan beslenir Dağ otlakları, yazları serin geçen bölgelerde bulunur Otlar uzun boylu ve gürdür Bu alanlarda çoğunlukla büyükbaş hayvan beslenmektedir Türkiye’deki otlakların yetersiz olması hayvancılıktaki verimi düşürmektedir

Mera Hayvancılığı

Türkiye’de hayvancılık daha çok mera hayvancılığı şeklinde yapılır Kış aylarında ağıl ve ahırlarda arpa, saman ya da kuru otlarla beslenen hayvanlar yazın meralarda (otlaklarda) otlatılır Bu nedenle mera hayvancılığında doğal koşullara bağlı olan et ve süt verimi düşüktür

Besi ve Ahır Hayvancılığı

Hayvansal ürün verimini artırmak için ahır hayvancılığı (mandıracılık) yaygınlaşmaya başlamıştır Özellikle büyükbaş hayvanlar temiz ve bakımlı ahırlarda modern yöntemlerle beslenir Şekerpancarının küspesi hayvan yemi olarak değerlendirilir Bu nedenle şeker fabrikaları çevresinde ahır hayvancılığı gelişmiştir Marmara Bölgesi’nde besicilik ve mandıracılık daha yaygındır

Hayvancılık Türleri

Küçükbaş Hayvancılık : Koyun, kıl keçisi ve tiftik keçisi bu ad altında toplanır Türkiye’de bozkırların yaygınlığı küçükbaş hayvancılığı zorunlu kılmıştır

Koyun : Türkiye koyun yetiştiriciliğinde Dünya’da 6sırada yer alır Marmara ve Ege Bölgesi’nde daha çok kıvırcık, İç ve Doğu Anadolu’da mor karaman, İç Batı Anadolu’da dağlıç soyları yetiştirilir Güney Marmara’da devlet üretme çiftliklerinde merinos koyunu yetiştirilmektedir Yünleri ince uzun ve parlak olduğundan yünlü kumaş dokumasına elverişlidir

Kıl Keçisi : Ülkemizin hemen her yerinde kıl keçisi beslenir Keçi hareketli ve çevik bir hayvan olduğundan en yoğun beslenme bölgeleri dağlık ve engebeli alanlardır Ancak ormanlık alanlara zarar verdiği için sayısında azalma görülmektedir

Tiftik Keçisi : Ankara keçisi adıyla da tanınan tiftik keçisi daha çok yünü için yetiştirilir Tiftik önemli bir dış satım ürünüdür Türkiye, tiftik keçisi yetiştiriciliğinde ABD, Güney Afrika, Yeni Zelanda ve Avrupa’dan sonra 5 sırada yer alır

Büyükbaş Hayvancılık :

Sığır : Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetiştirilir Özellikle otların gür ve uzun boylu olduğu yerlerde yoğun olarak beslenmektedir Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu’nun kuzey yarısı en önemli sığır yetiştirme alanlarıdır

Manda : Sağılma dönemi ineğe göre daha uzun ve et verimi daha yüksektir Türkiye’nin bol su ve bataklık yerlerinde özellikle Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yoğun olarak beslenir

Diğerleri : Yük, binek ve koşum hayvanı olarak eşek, at ve katır beslenmektedir Gelişen yol sistemleri ve artan motorlu araçlar nedeniyle sayıları giderek azalmaktadır

Kümes Hayvancılığı

Eti ve yumurtası için beslenen tavuk, hindi, kaz, ördek gibi kanatlı hayvanlar kümes hayvanları adı altında toplanır Türkiye’de yaygın olarak ekonomik değeri daha yüksek olan tavuk beslenmektedir Ancak ülkemizde modern tavukçuluk henüz yeterince gelişmemiştir Son yıllarda büyük kentlerin çevresinde yoğunlaşan modern tavukçuluğun en yaygın olduğu bölgemiz Marmara’dır

UYARI : Kümes hayvancılığının çoğunlukla kişisel işletmeler biçiminde olması, yem üretiminin yetersiz, kooperatiflerin az olması kümes hayvancılığının gelişimini engellemektedir

Arıcılık

Bal ve balmumu elde etmek amacıyla arı beslenmesi işlemine arıcılık denir Türkiye farklı iklim tiplerinin görüldüğü bir ülke olması nedeniyle zengin ve çeşitlilik gösteren bitki örtüsüne sahiptir Buna bağlı olarak arıcılığa uygun bir ülkedir Hemen her bölgemizde arıcılık yapılmaktadır Kars, Bitlis, Şemdinli, Rize, Ankara, Muğla, Erzurum ve Konya balları yurt çapında ün kazanmıştır

Balıkçılık

Türkiye’nin su ürünleri potansiyeli yüksek olmasına karşın, su ürünleri avcılığı ülke ekonomisinde önemli bir yere sahip değildir

UYARI : Avlanmanın zararlı yöntemlerle yapılması, denizlerin hızla kirlenmesi, taşıma ve depolama olanaklarının yetersizliği, balıkçılıkla uğraşan nüfusun az olması, açık deniz balıkçılığın gelişmemesi gibi nedenler üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye’de balıkçılığın gelişmesini engellemektedir

Deniz Balıkçılığı : Türkiye’de daha çok kıy balıkçılığı gelişmiştir Açık denizlerde avlanacak gemi ve filolarımız olmadığından açık deniz balıkçılığı yapılmaz Karadeniz ve Marmara Denizi Türkiye’de balıkçılığın önem kazandığı alanlarıdır Özellikle balıkların göç döneminde boğazlar önemli balık avlama alanlarıdır

İç Sular Balıkçılığı : Göllerde ve akarsularda yapılmaktadır İç sularımız balık bakımından zengin olmasına karşın bu potansiyel değerlendirilememektedir Balıklar dışında iç sularımızdan elde edilen midye, istakoz ve karides gibi su ürünleri de bulunmaktadır

Kültür Balıkçılığı : Kültür balıkçılığı hem kıyılarımızda, hem de iç bölgelerimizin akarsu boylarında ya da temiz kaynak suları sağlanabilen yerlerde yapılmaktadır Bu nedenle balık yetiştirme çiftlikleri kurulur ya da yapay baraj göllerinden yararlanılır

İpek Böcekçiliği : İpek böcekçiliği dut yapraklarına bağlı olarak yapılır Dut ağacı yetişen bölgemizde geleneksel olarak ipek böceği yetiştirilebilir Ancak başta Bursa olmak üzere Güney Marmara Bölümü, Güney Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz kıyı kesimi başlıca doğal yetişme bölgeleridir Türkiye yıllık yaş koza üretiminin yaklaşık % 90’ı Marmara Bölgesi’nden sağlanır

UYARI : I Dünya Savaşı’ndan sonra ipek üretim merkezlerinin tahrip edilmesi, ipeğin karşısına sentetik liflerin çıkması ve bu ekonomik etkinliğin yeterince desteklenmemesi ipek böcekçiliğinin gelişmesini engellemektedir

Hayvancılığın Türkiye Ekonomisindeki Yeri

Türkiye’de hayvancılık, artan nüfusun beslenmesinde ve endüstri hammaddesi olması açısından önemli bir yer tutar Tarımsal üretimin % 40’ı, ulusal gelirimizin yaklaşık % 20’si hayvancılıktan sağlanmaktadır Dış ticaretimizde hayvancılık % 15’lik bir paya sahiptir