Bel Fıtığı Ve Siyatik

BEL FITIGI ve SİYATİK
Bel fıtığı bel ağrılarının en sık nedenlerinden biridir Halk arasında bel kayması, disk kayması, omurilik sıkışması gibi isimlerlede duyabilirsiniz
Diskler iki omur gövdesinin arasında kauçuk yumuşaklığında destek dokulardır Omurganın eğilme hareketleri disklerden olduğu gibi, her disk bir amortisör gibi gelen darbeleri emer Disk omurilik ve sinir köklerinin hemen önünde yerleşmiştir Bu yerleşim disk hastalıklarındaki belirtilerin ana nedenidir
Aslında disk kauçuk kıvamında bir halka ve içinde jöle kıvamında çekirdekten oluşur Bel fıtığı halkanın kırılarak içindeki jöle kıvamındaki maddenin omuriliğe ve/veya sinir köklerine baskı yapmasıdır
Bel fıtığı nedenleri
Diskler yüksek oranda su içerir İnsanlar yaşlandıkça su içeriği azalır ve disk daha sert bir hal alır ve yüksekliği azalırDaha sert diskler fıtıklaşmaya daha eğilimli olur

Aşınma ve yırtık

Aşırı ağırlık diskin ortasındaki jöle kıvamlı çekirdeği sıkıştırarak halkayı kırarak dışarı çıkmaya zorlar

Kötü duruş-oturuş pozisyonu

Hatalı yük kaldırma

Ani basınç

Bu durumda halka kırılarak içindeki jöle kıvamındaki maddenin omuriliğe ve/veya sinir köklerine baskı yapar Bazen bu madde koparak omurilik kanalına dolabilir Bu durum sinir köklerini zedeleyerek felçlere idrar tutamama gibi yakınmalara neden olur
Belirtiler
Her beş kişiden 4ü hayatının bir döneminde bel ağrısı çekmektedir Yalnız ağrı bel fıtığı demek için yeterli değildir Yine de ani başlayan ağrılarda doktora başvurmakta geç kalınmamalıdır
Bel fıtığının en tipik belirtisi siyatik ağrısıdır Siyatik ağrısı kalça ortasından başlayan bacağa yayılan, aniden gelen, keskin şiddetli bir ağrıdır Bu bel fıtığının sinirlere yaptığı bası nedeniyle olur

Siyatik ağrısı hapşırma, öksürme fazla oturma ile artar
Diğer bulgular;
Bir bacakta kuvvetsizlik, bazı hareketlerde felç

Karıncalanma, batma, uyuşukluk

İdrar tutamama, altına kaçırma (Bu bulgu her iki bacakta kuvvetsizlikle birlikte olursa çok ciddi bir durumla karşı karşıyasınız demektir)

Bel ortasında yanıcı ağrı

Bel fıtığında tanı
Tıbbi hikaye tanıda en önemli ipuçlarını sağlar Genellikle, az veya çok bel ağrısını takiben bacağa vuran ağrı hikayesi vardır Genellikle ağır kaldırma gibi bir olay sonrası ilk bulgular hissedilirse de, uzun süren sabahları kalktığında bel ağrısı ve sertliği ardından belirgin bir zorlama olmaksızın ani başlayan vakalar da az değildir Bu konuda net veriler olmamakla birlikte disk hastalıklarında ailevi bir eğilim genellikle saptanabilir
Fizik muayene genellikle tanıyı sağlar Muayene ile hangi sinir kökünün sıkıştığı, bu sıkışmanın ciddiyeti rahatlıkla saptanabilir Tedavi yönteminin seçiminde muayene bulguları esastır
Basit bir radyolojik inceleme ile omurga mekaniğini etkileyen, belağrısı ile karakterize doğumsal omurga hastalıkları (% 5-10 a varan oranlarda görülebilir), kireçlenmeler, omurga kaymaları, bazı tümörler tanınabilir
MR ve EMG gibi tetkikler tedaviye yanıt vermeyen, sık nüks eden, muayene bulguları ile cerrahi karar verilen vakalarda ayırıcı tanı ve operasyon stratejisi açısından gerekebilir
Tedavi seçenekleri
Ani başlayan veya uzun süreli hafif yakınmaların üzerine başlayan şiddetli bulgularda yatak istirahati, ağrı kesiciler, kas gevşeticiler genellikle işe yararlar Bu durumlarda doktor kontrolünde kortikosteroid kullanımı hızlı ve etkili bir iyileşme sağlayabilir Sadece ağrı ile karakterize olgularda bele buz uygulaması, tutulma-kasılma ile karakterize olgularda sıcak uygulaması işe yarar Bu durumlarda hastaların yavaş hareket etmeleri, ani hareketlerden kaçınmaları, uzun yürüyüş ve uzun süreli oturmaktan kaçınmaları önerilir Bu devrede fizik tedavi çok yararlı değildir Bu devrede sinir köklerine direkt (epidural) kortikosteroid enjeksiyonu oldukça etkili bir tedavi seçeneğidir
Uzun süreli (kronik) ağrı durumlarında tedavide antidepresan ilaçlar, disk içine yapılan ilaç, ısı veren maddelerle diski küçültme yöntemleri etkilidir Bu dönemde fizik tedavi oldukça etkilidir
Cerrahi tedavi fıtık parçasının kanala düştüğü, fonksiyon kaybına neden olan sinir basılarında gereklidir Uygun yapılmış cerrahi dışı tedavilere yanıt vermeyen 3 ayı geçmiş ciddi bulgularda da cerrahi tedavi düşünülebilir Günümüzde microdiskektomi yöntemi uygulanmaktadır
Bel fıtıklarında tedavi yöntemlerinden hangisi seçilirse seçilsin temel 4 koşul yerine getirilmelidir
Hastalar mutlaka ideal kilolarında olmalıır

Karın ve bel adelerini geliştirici ekzersiz programlarına veya spor aktivitelerine hemen başlanmalıdır

(Bkz: Şekil 1-2-3)
Ağırlık kaldırırken, otururken, çalışırken, araç kullanırken beli korumak (Bkz: Eğitim Konuları)

Yatak tam ortopedik olmalıdır Hastaların sırtüstü dizlerinin altında bir yastık ile dizleri hafif kıvrık pozisyonda veya yan yatarken dizler hafifçe karına çekilmiş pozisyonda yatmalıdırlar

Acil durumlar
Nadir vakalarda fıtık omurilik ve sinir köklerine aşırı baskı yaparak idrar ve gayita kaçırma, belli bölgelerde felçlere neden olabilir Bu sırada bacak, kasık ve genital bölgede uyuşukluk ve karıncalanmalar olur Bu durum acil cerrahi müdahale gerektirir
Siyatik ağrısı ile karışan hastalıklar
Belden kalça, bacak ve kasığa vuran ağrıların yaklaşık %90 ını siyatik ağrıları oluşturur Bunun dışında leğen kemiği içindeki ve omurgadaki bazı hastalıklar bu ağrıyı taklit edebilir Bu hastalıkları gösteren şema aşağıdadır