Kalp Ve Damar Hastalıklarında Yeni Risk Faktörleri

Kalp ve Damar Hastalıklarında Yeni Risk Faktörleri


Memorial Suadiye Polikliniği Kardiyoloji Uzmanı Dr Arda Şanlı Ökmen, Kalp Damar hastalıklarında Yeni Risk Faktörleri konusunda bilgi verdi Son yıllarda kalp ve damar hastalıklarının tanı ve tedavi yöntemlerindeki gelişmelere rağmen bu hastalıkların görülme sıklığı ve sonucunda oluşan ölümler hızla artmaya devam etmektedir Yaşam kalitesini bozan ve pahalı tedavilere ihtiyaç duyulan bu hastalıklar için aslında temel çözüm hastalığın oluşumunu önlemektir Koroner arter hastalığı ile mücadelede en önemli adım, hastalığa yol açan nedenleri yani risk faktörlerini ortadan kaldırmaktır Hastalık bir takım risk faktörleri varlığında çabuk ortaya çıkmakta ve hızlı ilerlemektedir Her birey, yaşam tarzını değiştirerek özellikle bazılarını tamamen ortadan kaldırabileceği risk faktörlerini göz önüne alarak, bu konuda sağlıklı yaşam biçimini oluşturabilir Kalp damar hastalıklarına yol açtığı uzun yıllardan beri bilinen risk faktörleri şöyle sıralanabilir: Yaş: Erkeklerde 45 yaşın üstü, kadınlarda 55 yaşın üstü veya erken menopoz Cinsiyet: Erkeklerde daha sık Aile öyküsü: Birinci derecede (anne, baba, kardeş) erkek akrabalarda 55 yaşından, birinci derecede kadın akrabalarda 65 yaşından önce kalp damar hastalığı, kalp krizi (infarktüs) veya ani ölüm bulunması Sigara içiyor olmak Hipertansiyon (130/85 mmHg veya daha fazla veya hipertansiyon için tedavi alıyor olmak) İyi kolesterolün (HDL kolesterol) 40 mg/dl’den düşük olması (İyi kolesterol düzeyinin 60 mg/dl’den fazla olması hastalık riskini azaltmaktadır Total kolesterolün 200 mg/dl'den fazla olması (kötü kolesterol olan LDL-kolesterolün 130 mg/dl'den fazla olması) Hareketsizlik: Haftada en az 3 gün ve günde en az 30 dakika egzersize zaman ayırmalısınız (tempolu yürüyüş, yüzme, bisiklet, dans, bahçe işleri vs) Şeker hastalığı (diabetes mellitus) Kilo: Kriter, vücut kitle indeksi ve bel çevresidir (VKİ: kg/m2) Vücut kitle indeksinin 25’in üzerinde olması veya bel çevresinin erkeklerde 94 cm, kadınlarda ise 80 cm’nin üzerinde olması, yalnızca kalp damar hastalığı,şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği ve tansiyon yüksekliği riskini de arttırmaktadır Stres: Uzun bir zaman sürekli strese maruz kalma, hastalığın gelişmesini kolaylaştırmaktadır Bu faktörler henüz kalp hastalığı gelişmemiş kişilerde ciddi kalp hastalığı gelişme riskini gündeme getirirken, kalp damar hastalığı oluşmuş kişilerde ise uygun tedavinin yanında bu risk faktörlerinin ortadan kaldırılmasına yönelik yaşam tarzı değişikliği yapılmadığı sürece hastalık ilerlemeye ve daha da kötüleşmeye devam eder Buna karşılık uygun yaşam tarzı değişikliği ile risk faktörleriyle mücadele hastalığın ortaya çıkışını önler, hastalık gelişenlerde ise ilerleme hızının yavaşlatır hatta durdurabilir Toplumsal korunma stratejilerin belirlenmesinde klasik risk faktörleri oldukça başarılıdır Ancak bireysel risk belirlemede bazen yetersiz kalmaktadırYani bazen birçok risk faktörüne sahip olan kişilerde koroner arter hastalığı gelişmezken, hiçbir risk faktörü olmayan kişilerde gelişebilmekte, bu da toplumda merak uyandırmaktadır Herhangi bir risk faktörü olmaması nedeni ile kalp hastalığı gelişmesi hayretle karşılanan bu kişilerde klasik olmayan, yukarıda bahsedilenler kadar iyi bilinmeyen, yeni bazı risk faktörleri etken olabilir Bu aşamada kalp damar hastalığından korunma amacı ile toplumu daha az bilinen veya daha az üzerinde durulan risk faktörleri konusunda aydınlatmak yerinde olacaktır Günümüzde en çok üzerinde durulan risk faktörleri pıhtılaşma eğilimini arttıran faktörler, inflamasyon (iltihabi) faktörler ve kan yağlarının bazı alt grupları ile ilgili faktörlerdir Kan yağlarının alt grupları ilgili faktörler; Lipoprotein a, apoA, apoB Kanın pıhtılaşmaya eğilimini arttıran faktörler: Fibrinojen, lipoprotein a, homosistein, tPA/PAI-1, d-dimer, Faktör 5, Faktör 7 İnflamasyon ile ilgili faktörler; yüksek duyarlıklı CRP, Serum amiloid A, IL-6, IL-18, TNF, hücre adezyon molekülleri, myeloperoksidaz vs Tüm bu yeni risk faktörleri oldukça spesifik ve pahalı testler ile saptanabilmesi ve zaten bilinen diğer klasik risk faktörleri var olan hastalarda araştırmanın gerekli olmaması nedeniyle hekimin hastanın özelliklerine göre bireysel olarak araştırmak isteyeceği testlerdir Bu çok özel testler mevcut klasik risk faktörleri olduğu bilinen hastalardan çok, 1) herhangi bir klasik risk faktörü olmadan kalp hastalığı gelişmiş kişilerde 2) özellikle genç yaşta kalp hastalığı ortaya çıkanlarda 3) ailelerinde klasik risk faktörleri olmadan erken yaşta kalp hastalığı gelişen kişilerin varlığında 4) bilinen risk faktörü olmadığı halde ailelerinde ani ölmüş kişilerin yakınlarının benzer riske sahip olup olmadıklarının araştırılmasında daha faydalıdır Özellikle lipoprotein a ve homosistein yüksekliğinin koroner arter hastalığı ve kalp krizi riskini arttırdığının büyük araştırmalar ile kanıtlanmasından sonra bu testlerde hemen hemen rutin incelemeye girmiştir Kalp ve damar hastalığı risk analizi için şu an rutin olarak yapılmakta olan testler, Kolesterol profili (Total kolesterol ,HDL, LDL kolesterol, Trigliserit) Açlık ve tokluk Kan Şekeri HbAIc Ürik Asit Lipoprotein (a) Fibrinojen Homosistein Highly sensitive C Reaktif Protein Açlık İnsülini gibi testleri içermelidir


Kardiyoloji Kategorisindeki Sağlık Rehberi Girişleri




Kaynak: Memorial Hastanesi