Abhazya

http://wwwvimeocom/5731104




Abhazya (Abhazia, Apsnı) ve Abhazlar (Abazalar, Apsuva)



Abhazya

Abhazya (Abhazca: Аpсны/Apsnı; Gürcüce: აფხაზეთი / Aphazeti), Gürcistan'ın kuzeybatı kesiminde, Karadeniz'in doğusunda tarihsel bölge Adını, bugün bölgenin halklarından biri olan Abazalardan ya da eski bir halk olan Abasglardan alır

Abhazya, 8600 km²'lik bir alanı kapsar Bölgede 220000'i aşkın kişi yaşamaktadır(2003 sayımı) [2]



Abhazya Tarihi

Güney Kafkasya'nın batı yöresinde dağlarla deniz arasında uzanan, dört mevsimi bağrında barındıran, kıyılarında subtropikal bitki örtüsü, dağlarında bembeyaz karları eksik olmayan bu masal diyarına eskiden beri "Abhazya" (Apsnı), insanoğlunun yer yüzüne ayak bastığı en eski çağlardan beri insanların yaşadığı bu ülke halkına "Abhaz" (Apsuva) derler



Erken Dönem

[color="White"]Batı Kafkasya'da en eski yerleşmeye ilişkin arkeolojik buluntular yaklaşık İÖ 4000-3000 yıllarına tarihlenir Bugünkü Abhaz (Apsua) tarihçiler bu kalıntıların en eski “proto-Abhaz” kabilelerine ait olduğunu savunmakta ve Karadeniz kıyısındaki bugünkü Abhaz cumhuriyetinin köklerinin çok eski olduğunu ileri sürmektedirler
[color="White"]Asıl atalarının "Apsil, Snig ve Abazg" denen antik dönem Abhaz boyları olduğunu bildiğimiz bu halklar Kafkasya'nın Karadeniz kıyılarında feodal beylikler kurdular Bu beylikler, kültürel olarak Bizans ve Roma uygarlıklarına yakın yaşadı Bizanslılar o döneme kadar Diyoskurya ve Pitunt adında ticari merkezler kurdular İsa' nın doğumuna dört- beş yüzyıl kala oluşan bu merkezlerde yerleşen kolonistler miladi yılların başlangıcında Roma lejyonerleri tarafında püskürtüldü Diyoskurya harabelerinin üzerine Sebastopolis adıyla askeri bir kale inşa ettiler "En büyük" dedikleri İmparator Oktavya'nın anısına buraya Avgust-Sebastos adını koydular VI Yüzyılda Abhazya, Bizans Kolonisi oldu Aynı zamanda da bir Hıristiyan ülkesi haline geldi İşte o zaman yukarıda adını saydığımız Abhaz feodal beylikleri konsolidasyona geçti VIII Yüzyılda Abhazlar, tüm Kafkasya'yı titretecek Abhaz Krallığı'nı kurmuş oldular
Bugünkü Abhazya toprakları İÖ 1 bin yılda (İÖ 9-6 yüzyıllar) eski Kolhis (Kolha) krallığının bir parçasıydı Bu topraklar, İÖ 63 yılında Egrisi Krallığı'nın bir parçası oldu Eski Yunanlı tâcirler, Karadeniz kıyısında limanlar kurdular ve Dioscurias adıyla kurulan Sohum da bu limanlardan biriydi

Roma İmparatorluğu İS 1 yüzyılda Egrisi topraklarını ele geçirdi ve Egrisi'nin bağımsızlığını yeniden kazandığı 4 yüzyıla değin bölgeyi yönetimi altında tuttu Ama Egrisi ardından Bizans İmparatorluğu'nun denetimi altına girdi Bizans imparatoru I İustinianos döneminde, 6 yüzyılda Abhazya nüfusu Hıristiyanlığı kabul etti Abhazya, 7 yüzyılda Bizans'a bağlı bir prenslik haline geldi Daha sonra 9 yüzyıla değin İmereti Krallığı'na bağlı olarak bu konumunu korudu Abhazya prensi II Leon, Hazarlardan yardım aldı ve egemenliğini bütün Batı Gürcistan'a yaydı II Leon zaten Abhazya prensi olduğu için Abhazya kralı unvanını aldı ve krallığın adı da Abhazya Krallığı oldu Bu krallığın başkenti Kutaisi idi Batı Gürcistan'daki piskoposlukların Konstantinopolis (İstanbul) patrikliğine bağlıydı Bu durum, Bizans İmparatorluğu'nun Abhazya Krallığı'nda nüfuzunu büyük ölçüde korumasına yardım etti[2]
X yüzyılın sonunda Feodisi adındaki Abhaz Kralı'nın çocuksuz oluşu, varis bırakamaması, onu; tahtına kız kardeşinin oğlunu oturtmak zorunda bıraktı O III Bagrat adıyla tarihe geçen kraldı Babası Gürcü, annesi Abhaz olan bu kral dayıları tarafından yetiştirilmiş olduğundan uzun süre bu krallığa "Abhaz Krallığı" dendi
[color="White"]Babasının Gürcü olmasına rağmen Bagrat hanedanlığının kurduğu krallığa "Abhaz Krallığı" denmesinin nedeni, bu krallığın temelinin Abhaz kralları tarafından atılmış ve desteklenmiş olmasıdır XV ve XVI yüzyıllarda Abhazlar, tekrar kendi krallıklarını kurup Abhaz-Gürcü Birleşik Krallığı'ndan ayırdılar Ama bu kez, Osmanlı İmparatorluğu'nun gölgesinde yaşamak zorunda kaldılar Yüzlerce yıl, Hıristiyan din kültürünü alan Abhazlar'ın önemli bir kısmı Müslüman oldu
16 yüzyılda Abhazya'yı Osmanlılar ele geçirdi ve bölge nüfusunun bir bölümü Müslümanlaştırıldı Osmanlılar Gürcüleri bölgeden çıkardı ve Çaçba hanedanınca yönetilen özerk Abhazya Prensliğini kurdu



Çarlık Rusya'sı ve Sovyet Dönemi

Çarlık Rusyası Kafkasya'ya yayılmaya başlamasıyla birlikte bölgenin küçük halklarıyla çatışmalara girdi Küçük ölçekli ama uzun zamana yayılan savaşların sonunda Rusya, 1801-1864 arasında bütün Gürcistan'ı ele geçirdi Abhazya'da Rus yönetimi 1864'te kuruldu ve Müslüman Abhazların büyük bölümü Osmanlı topraklarına göç etmek zorunda kaldı

Çağdaş Abhaz tarihçiler bu dönemde bölgeye Gürcüler ve Rusların yerleştirildiğini ileri sürmektedirler Gürcü tarihçiler de Gürcüler, Megreller ve Svanlar gibi Güney Kafkas halkın eski çağlardan beri Abhazya'nın yerli halkı olduğunu yazmaktadırlar Adigeler, Abazalar gibi bir Kuzey Kafkas halkı olan Abhazların bölgeye kuzeyden göç ederek geldiklerini belirtmektedirler 20 yüzyılın başında Abhazların bölgede bir azınlık olması da bir başka olgudur 1911 tarihli Encyclopædia Britannica'daki maddede Sohum-kale (Sohum) nüfusunun 43000 olduğu, bu nüfusun üçte ikisinin Kartvelilerden, üçte birinin Abhazlardan oluştuğu yazmaktadır[2]
1810 yılında Abhaz Krallığı, Rusya' nın himayesine girdi Çok geçmeden Kafkasya' da ulusal bilinçlenme güçlendi Abhazlar da bu bilinç içindeydi 47 yıl süren Kafkas Savaşları bitene dek silahlarını teslim etmediler O yıllarda, yani 1864 yılından itibaren Rus Çarlığı Abhazya' nın batısında yaşayan Abhazlar'ı, Adigeler'le birlikte anayurtlarından sürdü Abhaz Krallığı'na da son verdi Abhazya bir uçtan öbür uca Kazak çizmesi altında ezildi Halk nüfus kaybına uğradı
1866 yılında Abhazlar bağımsızlık uğruna tekrar silaha sarıldı Adeta intihar savaşına giriştiler Ama ne yazık ki buna güçleri yetmedi Ertesi yıl Ruslar silah zoruyla, kalan Abhazlar' ı da sürdü Ülke boşaldı On yıl sonra Abhazlar tekrar silaha sarıldı Ulusal bağımsızlık adına verdikleri her savaşın ardından bir kez daha sürüldüler Bu kez ulus tamamıyla yok olma tehlikesi geçirdi
1918 yılında anayurdunda kalmayı başarabilen Abhazlar kaybettikleri "ulusal devlet" yaşamın dizginlerini yeniden ele geçirdiler Ama demokratların başındaki Gürcü Menşevikler, dizginlerin yeniden elden kaymasına, ülkenin karanlığa gömülmesine neden oldu[3]

1917 Bolşevik Devrimi'nden sonra Abhazya, 1921'de Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin kurulmasıyla siyasal ve kültürel alanda geniş özerlik elde etti Stalin 1931'de Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirerek Gürcistan'a bağlı özerk cumhuriyet haline getirdi Bu dönemde Gürcü nüfusu oransal olarak Abhazlardan daha fazla artış gösterdi Ayrıca bölgeye yoğun Gürcü ve Rus nüfusu yerleştirildi 1886'da yaklaşık 5-10 kişilik küçük topluluklar olan Gürcülerin sayısı 1989'daki sayımda 250,000 Ruslarınki de 75000'i buldu[2]
1921 yılında Abhaz gençleri, Rus Bolşevikleri'nden de destek alarak Abhazya'yı, can yurtlarını bağımsız kıldı Abhazya, "Sovyet Sosyalist Cumhuriyet" oldu Bağımsız devlet statüsüne kavuştur Abhaz ulusu yeniden canlandı Ama ne yazık ki zamanla Abhazya' nın devlet olma konusundaki başarısı engellenmeye, hakları kısıtlanmaya başlandı
1930'lu yılların sonunda Abhazlar' ın derdine tercüman olabilecek tüm Abhaz aydınlarını, gençlerini yok ettiler Latin alfabesine dayalı Abhaz yazı dilini kaldırıp, Gürcü alfabesini ve dilini yerleştirmeye çalıştılar Gürcistan' ın doğu bölgesinden insanları getirip Abhazya' ya yerleştirdiler Savaş yıllarıydı, Sovyet halkının başı tutuşsa söndürecek hali ve vakti yoktu Herkes kendi derdindeydi, Abhazlar'ın problemleriyle uğraşacak tek bir merci yoktu

1944 yılında Abhaz okullarını kapatmaya, Abhaz çocuklarına ana dillerini unutturup, Gürcüce öğretmeye başladılar Gürcü faşistleri, Abhaz yer adlarını ( toponim ) değiştirmeyi de ihmal etmediler 1948 yılından 1951 yılına kadar Abhazya'da 147 yer ve köy ismi değiştirilip Gürcüleştirildi Gürcüler, asimilasyonu hızlandırmak, halkı yok etmek için akıl almaz yöntemler uyguluyorlardı

Bu asimilasyonun ötesinde bir şeydi, adeta bir soykırım, bir ulusu yaşarken yok etme yöntemiydi Abhaz ulusunun kökünü Abhazya' dan tamamen kazımak istiyorlardı Bir grup Abhaz' ı II Dünya Savaşı'nda Almanlar'a yardım etti diye karalayıp imha ettiler "Abhazya, Sovyetlerden ayrılmak istiyor" şeklinde provokasyonlar yaparak Abhaz tarihini saptırmaya çalıştılar

İşte, Pavle İngorakva gibi fanatik teorisyenler "Antik Abhaz boyları olan Abasglar ve Apsiller Abhaz kökenli değil, Gürcü kökenlidir Abhazlar'ın bunlarla hiçbir ilgisi yoktur Abhazlar Abhazya' ya iki üç yüzyıl önce kuzeyden geldiler" gibi düzmece tarihlerle Abhazlar'ı yeniden yok etme teorileri üretmeye başladılar

Abhazya 70 yıl Sovyet egemenliği altındaydı Ama değişen bir şey yoktu Her seferinde yeni bir ulusal sorun yaşıyorlardı Sovyet döneminde Abhazlar, Abhazya' da nüfusun %18' ini teşkil edecek duruma düşürüldü Her an başlarına kakılan nüfus azlığının nedeninin kendileri olduğunu, bir an olsun akıllarına bile getirmediler[3]

Stalin'in ölümünden sonra özerk cumhuriyette Abhazlar'a daha geniş iktidar ve hükümette daha çok temsil edilme hakkı tanındı Sovyet yönetimi, küçük cumhuriyetleri edebiyat ve kültürel gelişmelerini destekliyordu Abhazlar özerk cumhuriyette azınlık olmalarına karşın, siyasal gücü ve bürokrasiyi ellerinde tutuyorlardı Abhazlar'a her alanda tanınan kota, Sovyet yönetiminin “böl ve yönet”[2]


politikalarıyla da ilişkiliydi Gürcistan'daki özerk cumhuriyette Abhazların sahip oldukları haklar, Sovyetler Birliği'nin başka hiçbir özerk cumhuriyetinde tanınmamıştı Bu durum, Gürcüler ile Abhazların karşı karşıya gelmelerinin de nedenlerinden biri oldu



Abhazya Savaşı

Sovyetler Birliği'nin çözülmeye başladığı 1980'lerin sonlarında, Gürcistan'ın bağımsızlığa doğru yol aldığı süreçte, Abhazlar ile Gürcüler arasındaki gerilim iyice yükseldi Pek çok Abhaz muhalif, Gürcistan'ın bağımsızlığını kazanması halinde Abhazya'nın da bağımsızlığını ilan etmesi hakkı bulunduğunu, bağımsız Gürcistan'da “Gürcüleştirme” politikalarının gündeme geleceğini ileri sürdü Özerk cumhuriyetin nüfusunun %48'ini oluşturan Gürcüler'in özerk cumhuriyette üniversiteleri yoktu ve üniversite talebinde bulunmalarıyla başlayan gösterilerde, 16 Temmuz 1989'da 16 Gürcü öldürüldü ve 137 kişi de yaralandı Ardından Sovyet ordusu kontrolü sağlamak için Sohumi'ye girdi Bu olayın paramiliter grubun bir provokasyonu olduğu da iddia edildi

Gürcistan, Zviad Gamsakhurdia liderliğinde 6 Nisan 1991'de bağımsızlığını ilan etti ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin 1921 tarihli anayasasına döndüğünü duyurdu Pek çok Abhaz bunun Abhazya'nın özerkliğinin kaldırılması anlamına geldiğini ileri sürdü Oysa 1921 tarihli anayasada Abhazya özerk bir cumhuriyet olarak tanınıyordu 23 Temmuz 1992'de, Abhazya parlamentosu çoğunluğun oylarıyla bağımsızlığını ilan etti Ardından düzensiz Gürcü birlikleri Abhazya'ya girdi ve Gürcü yönetimi bölgenin büyük bölümünü kontrol altına aldı, parlamentoyu da kapattı

Rus güçlerinin denetimi altında kurulan Kafkas Halkları Konfederasyonu şemsiyesi altında bir araya gelen Çeçenler, Rus Kazaklar ve Osetler, Ahbaz güçleri Gürcülere karşı savaş başlattılar Abhaz subayların yönetimindeki askeri birlikler, Eylül'de Gürcüleri yenilgiye uğrattı Sonunda Gürcistan topraklarında bir Abhaz-Gürcü cephesi oluştu 3000 kişinin öldüğü savaş sonrasında Abhaz birlikleri Temmuz 1993'te, Sohumu elinde tutan Gürcülere karşı saldırıya geçti Gürcüler ağır kayıplar verdiler ve Sohumi 27 Eylül'de Abhaz yönetiminin eline geçti Bu savaşta binlerce insan öldü ve 10000 kişi de kayboldu Abhazya'dan 250000'den Gürcü göç etti[2]



Abhazlar (Abazalar)

[color="White"]Abhazlar (Abhazca: Aşua, Rusça: Абази́ны ya da Аба́за), çoğunluğu Adigey, Karaçay-Çerkesya ve Abhazya'da yaşayan Kuzey Kafkas halkı Abazinler olarak da bilinir Abhazya'da yaşayan Abhazlar, Abazalara dil açısından en yakın halktır Günümüzde Abazaların büyük bölümü Türkiye'de, Ürdün, Suriye ve Mısır gibi Arap ülkelerinde yaşamaktadır[4] Batı Kafkasya'nın Karadeniz sahillerinde oturan bir kavim Abaza memleketi, Karadeniz'in doğu sahilini ve Kafkasya'nın batı kıyısını teşkil eden arazinin kuzey tarafındadır Abazalar, Kafkas Sıradağlarının en yüksek yeri olan Elbürz Tepesinin batıya doğru olan kısmının üzerinde yerleşmişlerdir
Genel olarak kıyı kesiminde oturanlar Hıristiyan, iç kesimlerde ve dağlar arasındaki vadilerde oturanlar Müslüman dır Dilleri Çerkez kabilelerinin dillerinden oldukça farklılaştığından, Kafkas dilleri arasında ayrı bir dil grubu olarak ele alınırlar

Kıyı kesiminde oturan ana Abhaz kitlesinden ayrı olarak dağlarda ve Kabardeyler ile Beslenenler'e yakın olarak oturan Abaza (veya Abazin)ların şivelerinde farklılıklar ortaya çıkmış ise de ana kitle ile zorluk çekmeden anlaşabilirler Ancak ilişkileri ana kitleden çok Kabardaylar ve Besleneyler ile daha kuvvetli olmuştur

Abhazlar İngur Irmağı'ndan kuzeye doğru Kafkas Dağları'nın zirvelerine ve Karadeniz kıyıları boyunca Adler'in ötesine kadar uzanan geniş bir bölgede yaşarlar XIVyüzyıla kadar Kuban boylarına kadar olan sahada da kolonileri vardı Ancak kuzeyden inen Kabardayların baskısı sonucunda yerlerini tümüyle onlara bırakarak ana kitleleriyle Karadeniz kıyılarına inmek zorunda kaldılar Bununla beraber Kafkas Dağları üzerinde ve Kuban Nehri ile bu nehre katılan ırmakların kaynaklarında bir kısmı kalmaya devam etti Abazalar kendilerini kuzey ve kuzey batıdan çeviren Kabardaylar ve Besleneylerin tesiri altına girmişler ve birincilerin egemenliğini kabul etmişlerdir

Abhaz-Abazalar güney ve güney-doğudan Gürcülerle, kuzey-doğudan Svanlar, Karaçay-Balkarlar ve Kabartaylar ile komşudurlar Kuzeyden ise Besleneyler, Abzahlar ve Ubuhlar ile çevrili idiler İki ana kitleye ayrılırlar: Abhazlar (kendilerine Apsuva derler), Abazalar (Abazinler, kendilerine Aşuva derler)

Abhazlar, Karadeniz kıyıları boyunca İngur Nehri'nden, Adler'in ötesine ve hatta Soçi yakınlarına kadar uzanan kıyı şeridinde ve İngur Vadisi boyunca iç kesimlerde otururlar Belli başlı oymakları beş tanedir; kıyı boyunca kuzeyden güneye doğru Ciget (Ziget)ler, Abzıblar, Ahçipsular (Ahçipsa) İç kesimlerde ise kuzeyde Zamballar (Hırps veya Tzaballar), güneyde ise Aybğalar vardır Bu kıyı Abhazların bir kısmı Rusya ile iyi geçinme politikasını benimsemiş, bir kısmı ise Çerkez kabileleri ile birlikte veya ayrı olarak Rusya'ya karşı mücadele etmiştir ki bunlar genellikle Müslüman Abhazlardır[6]
Abazalardan bir çok zat Osmanlı hizmetine girmiştir Bunlardan yalnız ikisi Abaza lakabıyla anılır En meşhurları; Siyavuş Paşa, Süleyman Paşa, Hasan Paşa, Mehmed Paşa, İbşir Mustafa Paşa, Damat Ahmed Paşa, Mehmed Paşa, Abaza Mehmed Paşa ve Abaza Hasan Paşadır[5]

Abazalar ise, Kuban'ın kaynaklarına yakın olan bölgede ve yukarı boylarında otururlar İki ana gruba ayrılırlar;

I- Tapanta (Altı Kesek Abaza): Kuban kaynakları, Büyük ve Küçük Zelençuk vadilerinde otururlar Yurtları Kuma ve Podkumuk sularına kadar uzanır İsimlerini beylerinden alan altı gruba bölünürler Dudaruk, Lo, Kliiç, Kyeç, Biberd ve Cantemir
[color="White"]II-Şkaraya (veya Aşkar): Yedi oymakdan meydana gelir: Mudavey, Kazılbeğ, Şegerey, Tam, Başılbeğ, Barakay ve Bağ Bu Abazalar Rusya ile savaşa en şiddetli bir biçimde katılmışlardır
[color="White"]Abazalar mert yaratılışlı ve sağlam ahlaklı insanlardır Sözünde durmak, vazifeden kaçmamak, misafire hürmet etmek adet ve şiarlarıdır Abazalarda zina en büyük suç sayılır ve en büyük cezayı gerektirir Zina yapanlar memleketi terke mecbur edilir yahut köle kabul edilerek satılır veya öldürülür Abaza kadınlarının kocalarına hizmetlerinde adete çok dikkat ederler, onların yanına oturmazlar Çocuksuzlara nazaran çocuklu kadınlar daha imtiyazlıdır



Tarihçe

[color="White"]Abhazaarın köklerinin Abhazya'nın batı ucundaki Sadzen'e dayandığı kabul edilir Abhazalar ilk olarak bu bölgeden 14-15 yüzyıllarda, ikinci olarak 18-19 yüzyıllarda göç etmişlerdir Abhazların Aşhaura boyundan olanları 19 yüzyılda Çarlık ordularına karşı savaştılar Tapantas'ta, Kbaada'daki (bugünkü Soçi'de Polyana Krasnaya) savaşta Rus birliklerine yenilerek Osmanlı topraklarına göç ettiler Abhazların tarihsel toprakları Abhaz ülkesi, Abazinya veya Abazaşta olarak adlandırılır



Kültür

[color="White"]Abhazlar, diğer tüm Kafkas halklarından farklı ve köklü bir kültüre sahiptirKültürlerine son derece düşkün olan Abhazlar'da kadına önem başta gelen değerlerdendirAbhazlar anaerkil bir halk olduğundan sosyal hayatta kadının yeri erkeklerden daha önemlidirAbhaz kadını erkekler gibi ata biner, misafir geldiğinde erkeklerle oturabilir,en az erkekler kadar söz söyleme ve düşünce özgürlüğü hakkına sahiptir


Din

[color="White"]Abazalar Sünni Müslüman dır Müslüman olmalarının da etkisiyle Abazalar, Rus yönetimin 19 yüzyılda Kuzey Kafkasya'yı ele geçirme savaşı sırasında direniş savaşına giriştiler ve Ruslara yenilerek Osmanlı topraklarına göç ettiler Abazalar Müslümanlığa Osmanlıya göç ettikten sonraki kuşaklarda geçmişlerdir


Dil

[color="White"]Abazalar, Kuzeybatı Kafkas dillerinden biri olan Abazaca konuşunlar Abazaca, Abhazca'ya yakın bir dildir Karaçay-Çerkesya, Aşharua ve Tapanta'daki Abazalar iki diyalekti konuşurlar[4] Abazaca, başlı başına bir dildir Bu lisan Çerkez dili kökenli olduğu halde, Abaza dili Çerkez dilinden ayrılmıştır Birbirlerine benzemezler Hatta metod ve telaffuzları bile değişiktir Abaza lisanının yazısı yoktur


Nüfus

[color="White"]Rusya Federasyonu'nda 2002 sayımına göre 38801 Abaza yaşıyordu[7] Abazaların önemli bir bölümü Türkiye'de yaşamaktadır Sakarya, Kocaeli, Düzce, Eskişehir, Samsun, Yozgat, Çorum, Adana ve Kayseri (çoğunluğu Uzunyayla'da) illerine dağılmış olan Abhaz (Abaza) kökenlilerin 350000 civarında olduğu tahmin edilmektedir
XIX yüzyılda tüm Kafkas uluslarının kökünü kurutan sürgün dramını Abhazlar da ziyadesiyle yaşadı Bu yüzden boşalan Abhaz toprakları, yabancı uluslar tarafından yağmalandı Bütün olumsuzluklara rağmen 1866 yılında Abhazya'da kalan Abhaz sayısı nüfusun %60'ını teşkil ediyordu Gürsüler ve Mingreller durmadan gelip yerleştiği halde onların sayısı o tarihlerde 26000'i geçmiyordu

Daha sonra Abhazya'da yaşayan Gürcü, Mingrel nüfusu; 240000'e ulaştı Abhaz nüfusu ise kendi anayurdunda 100000'e düştü Bu yüzden Abhazlar, demografik anlamda çok sıkıntılar çektiler Her an karşılarına bir koz olarak çıkarılan bu problemin müsebbipleri, bunu ileri sürenlerden başkası değildirKaynaklar

[1] Video: wwwvimeocom/5731104
[2] trwikipediaorg/wiki/Abhazya
[4] trwikipediaorg/wiki/Abazalar
[5] ansiklopediturkcebilgicom/Abazalar
[6] wwwkafkasorgtr/bgkafkas/bukaf_abhazya_kimdirht ml
[7] Nevzat Özkan, "Türk Dilinin Yurtları", Akçağ, 2002

Abhazya (Abhazca: Аҧсны/Apsnı; Gürcüce: აფხაზე/Aphazeti), Gürcistan'ın kuzeybatı kesiminde, fiilen (de facto) ayrı cumhuriyet, hukuken (de jure) özerk cumhuriyettir 1990'ların başındaki savaşın aradından bağımsızlığını ilan etmiş, ama bağımsızlığı bugüne değin herhangi bir ülke tarafından tanınmamıştır 8600 km²’lik bir alanı kapsar Yönetim merkezi Sohumkale’dir (Suhumi)

Siyasal statü
Abhazya fiili olarak tamamen Gürcistan yönetiminden ayrı olmasına rağmen Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, BM, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Birliği Konseyi gibi uluslararası örgütler Abhazya’yı Gürcistan’ın bir parçası olarak tanımakta ve anlaşmazlığın her iki tarafın barışçı yollarla çözümlemesini istemektedir Bununla birlikte, Abhazya’nın bağımsızlık yanlısı hükümeti ve mevcut nüfusun çoğunluğu (Gal ve Kodor Vadisindeki Gürcü nüfusu hariç), Abhazya’yı egemen bir devlet olarak kabul etmektedir

Abhazya'nın kuzeydoğu kesimindeki Kodor Vadisi'nde (Yukarı Abhazya olarak da adlandırılmaktadır), uluslararası kurumlarca "de jure" Abhazya hükümeti olarak tanınan ikinci bir yönetim vardır Daha önce Tiflis'te bulunan bu hükümet, 2006’da buraya yerleşmiştir De-jure Abhazya hükümetinin başı olan Malhaz Akişbaia, Batı’da eğitim görmüş bir Abhaz politikacıdır ve bu göreve Nisan 2006 tarihinde seçilmiştir Mart 2007'de bu hükümetin bulunduğu Çhalta köyü, Rusya'dan giren helikopterlerce bombalanmıştır

Savaş sırasında Rus yetkilileri, bağımsızlık yanlısı yönetime önemli ölçüde askeri ve parasal yardım sağlamıştır Günümüzde de Rusya, Abhazya’daki bağımsızlık yanlısı hükümet üzerinde güçlü bir siyasi ve askeri etkiye sahiptir Sohum yönetimini destekleyen Moskova, Abhazya'da yaşayan Gürcülerin dışındaki bütün nüfusa Rusya pasaportu vermiştir

Ekonomi
Başlıca gelir kaynağı turizmdir, ancak sektör 4 yıldan bu yana artarak süren ekonomik ve siyasi ambargo nedeniyle büyük darbe yemiştir Tkuarçal bölgesinde dünyanın en iyi kömürleri üretilmektedir Tarihte de en eski İpek Yolunun denize açılan kapısı olan Abhazya, zengin kömür havzasına ve değerli mermer yataklarına sahiptir Abhazyadaki ağaç çeşitliği nedeniyle bu zamana kadar önemli bir gelir kaynağı olan ağaç ürünleri sektörü, son zamanlarda ormanların koruma altına alınmasıyla askıya alınmıştır Ambargodan dolayı üretilen malların dışarıya satılamaması yüzünden, ülke ekonomik olarak fazla bir gelişme gösteremektedir

Kültür ve Eğitim
Abhazlar, eğitim ve kültürde, sanat ve edebiyatta, sosyal yaşamda öne çıkmava çalışmışlardır Okur-yazar oranı % 100'e yakındır Sinema, tiyatro, sanat, edebiyat ve folklor alanında ünü Sovyet sınırlarını aşmış birçok kişi ve kuruluş bulunmaktadır Gazete ve dergilerinin tirajları nüfusa oranla yüksektir Ancak savaşta yayınevi ve matbaaların tamamen yıkılması nedeniyle basın ve yayın sekteye uğramıştır

Nüfus
Yıl - Toplam - Gürcü - Abhaz - Rus - Ermeni - Rum
1886 - 68773 - 34806 - 28320 - 1216 - 1090 - 2140
1926 - 201016 - 67494 - 55918 - 12,553 - 25,677 - 14,045
1939 - 311,885 - 91,967 - 56,197 - 60,201 - 49,705 - 34,621
1959 - 404,738 - 158,221 - 61,193 - 86,715 - 64,425 - 9,101
1970 - 486,959 - 199,596 - 77,276 - 92,889 - 74,850 - 13,114
1979 - 486,082 - 213,322 - 83,087 - 79,730 - 73,350 - 13,642
1989 - 525,061 - 239,872 - 93,267 - 74,913 - 76,541 - 14,664
2003 Tah - 215,972 - 45,953 - 94,606 - 23,420 - 44,870 - 1,486

Yüzey şekilleri ve iklim
Abhazya, Kuzeybatı Kafkasya'da Karadeniz’in kuzey kıyılarında 8600 km²’lik bir alanı kapsar Kafkas Dağları Abhazya’yı kuzey ve kuzeydoğuda, Rusya Federasyonu içindeki Çerkesya topraklarından ayırır Abhazya’nın doğusunda Gürcistan yer alır Güney ve güneybatısı Karadeniz’le çevrelenmiştir

Abhazya’nın büyük bölümü (yaklaşık % 75) dağlardan oluşur Nüfusun büyük bölümü kıyı kesimlerinde, düz alanlarda ve alçak kesimlerde yerleşmiştir Büyük Kafkas Dağları bölgeyi kuzeyden tamamen kuşatır Dağların yüksekliği pek çok yerde 4000 m civarındadır İklimi genel olarak ılımandır

Önemli Şehirleri
Sohum, Gagra, Gal, Gudauta,Oçamçira, Tukarçal