Tundra Nedir

Tundra Nedir




Kuzey Amerika, Avrupa ve Rusya'da bulunan, ağaç yetişmeyecek kadar soğuk ye rüzgârlı olan geniş düzlükler için kullanılan bir sözcüktür Tundraların kuzeyinde kar ve buzlarla kaplı kutup bölgeleri vardır Güneydeyse tundralar, taygaların başladığı sınırda sona erer {bak Tayga) Tundrada yetişen bitkiler içinde yosun, liken, ayak otu, yabanmersini, bazı bodur çalılar ve az sayıda bodur kavak, huşağacı ve kutup söğüdü bulunur Güneşin haftalarca ya da aylarca ufkun üstüne çıkmadığı uzun kış ayları boyunca tundrada yerler karla örtülüdür ve toprak donarak sertleşmiştir

Ortalama sıcaklık yılın ancak birkaç ayında donma noktasınırı üstüne çıkar Yaz ortasında bile ortalama sıcaklık 10°C'yi geçmez ve sık sık don olur Yazın karlar eriyip toprağın üst katmanlarındaki don çözüldüğü zamanlarda bile toprağın alt katmanları donmuş olarak kalır Bu donmuş alt katmanlara, "sürekli donmuş" anlamında permafrost denir Bölgedeki evler, sıcaklıklarıyla permafrostu eritip toprağa gömülmemeleri için özel biçimde yapılır Permafrost katmanlar aşağı su geçirmediği için toprağın yüzeyi çamurlu ve bataklık bir durum almıştır Sürütatarcığı, sürü sineği ve sivrisinek gibi çeşitli böcekler bataklık çukurlarda çok büyük sayılarda ürer İnsanların zararlı kabul ettiği bu böcekler tundralarda yaşayan kuğu, kaz, ördek ve birçok kıyı kuşu için zengin bir besin kaynağıdır




Yazın tundraya gelip burada yuva yapan ve üreyen bu kuşlar kış başlarken güneye göçer Rengeyiği, misk öküzü ve karibu gibi göçmen hayvanlar da yazın tundraya gelip otlar Tundrada yaşayan öbür hayvanlar arasında kutup tilkileri, ayılar, tavşanlar, lemmingler ve kurtlar vardır Az sayıda Eskimo ve Lapon'un yaşadığı tundrada nüfus yoğunluğu çok azdır Tundrada çeşitli mineral kaynakları vardır Aralarında petrol ve doğal gaz da bulunan bu doğal kaynaklar günümüzde işletilmektedir Tundraların oluşması için gerekli büyük toprak parçaları bulunmayan güney yarıkürede çok az olan tundralar, yalnız Antarktika' nın en kuzey bölümünde ve birkaç adada görülür Ama yüksek dağların üzerinde, kar sınırı ile ağaç sınırı arasındaki yerlerde Alp tundrası denen ağaçsız bölgeler vardır

Tundra (Sami dilinden; anlamı: ağaçsız ova), Kuzey ülkelerinde rastlanan, yapısına likenlerin de katıldığı bodur ot toplulukları Ilıman kuşağın kuzeyinden kutuplara doğru yaklaşıldıkça ormanların yerini, bodur çalılar ile karayosunları ve likenlerden meydana gelen tundralar alır


Tundralar yılın dörtte üçünden uzun bir süre karlarla örtülü kalır Bunun için kutup bölgesi dışında yetişen bazı ağaçlara burada ancak bodur çalılar halinde rastlanır
Kutup söğüdü ve bodur huş bunlara misal verilebilir Hakim bitki topluluklarını karayosunları ve likenler (Ren geyiği likenleri vs) meydana getirir


Tundraların hakim olduğu alanlar, İzlanda’dan Kamçatka’ya olan kuzey kesimler ve Sibirya’dır Tundralarda iklim çok değişkendir Kuzey Kutup bölgesinin bozkır kısımlarında yazın sıcaklık 15°C’ye varırken, kışın -32°C ye kadar düşer Alp tundrasında iklim daha ılımandır Bu bölgede en fazla yağış yaz aylarında görülür Yaz aylarının yağışlı oluşu dolayısıyle bölge bataklık ve turbalık bakımından da zengindir
Kutuplara yakın bölgelerin bitki örtüsü ve bu bitkilerle kaplı geniş alan, kutup bozkırı