Hidrometalurji Nedir?

Hidrometalurji temel olarak, sıvı kimyasalların kullanılmasıyla uygulanan ekstraktif metalurji yöntemlerden biridir Temel amaç, kıymetli metalleri cevherden ayırmak, zenginleştirmek veya geri dönüştürmektir
Hidrometalurji üç başlık altında incelenebilir:
[*]Liç[*]Safsızlaştırma[*]Metal Kazanımı
1 Liç
Liç işlemi, çözücü özellik gösteren sıvı kimyasalları kullanarak kıymetli metalleri kazanma işlemidir Zenginleştirilmek istenilen metal, kimyasallarla (genelde asit veya baz) çözündürülerek çözeltiye alınır Seçilen kimyasaların türü ve konsantresi, çözündürülmek istenilen metalin özelliklerine göre değişim gösterebilir Liç verimi pH değişimi, sıcaklık, oksidasyon potansiyeli gibi değişkenlerden etkilenebilir
Temel türleri: Yerinde liç, yığın liçi ve kolon liçidir

2 Safsızlaştırma
Liç sonucunda metal ile birlikte, cevherde varolan diğer metaller de çözeltiye alınmış olabilir Bu aşamada, istenmeyen metallerin çözeltiden uzaklaştırılması amaçlanır Safsızlaştırma için uygulanabilecek belli yöntemler vardır Bu yöntemler şunlardır:

• Solvent ekstraksiyon (SX)
• Sementasyon
• İyon değiştirme

21 Solvent Ekstraksiyon
Solvent ekstraksiyonda esas amaç, istenilen metali, farklı faza geçirerek ayırmaktır Solvent ekstraksiyonda bu amaçla kullanılan karışıma genelde organik çözücü adı verilir
Organik çözücü, yüklü çözelti üzerinde kullanıldığında, kıymetli metaller organiğe geçerler Sonuçta yüklenmiş organik ve yüksüz çözelti elde edilmiş olur Bu şekilde elde edilen yüksüz çözelti, proseste tekrar kullanılabilir Bu aşamada elde edilen yüklü organik ise elektrokazanım ile metalden ayrılabilir

22 Sementasyon
Sementasyon ( Karbürizasyon ) En eski yüzey sertleştirme işlemlerinden biri olan sementasyon işlemi karbon içeriği düşük olan çelik malzeme yüzeyine katı, sıvı veya gaz ortam içerisinde karbon verilmesi (emdirilmesi) esasına dayanır
Östenit sıcaklığına ısıtılan (850-9500 C) parça istenilen sertlik derinliğine bağlı olarak yüksek sıcaklıkta belirli bir süre tutulur ve daha sonra su, yağ, tuz veya polimer gibi uygun bir sertleştirme ortamında sertleştirilir Sertleştirme sonrası tüm çeliklere uygulandığı gibi gerilim giderme ve meneviş işlemleri uygulanır Bu işlemler sonrası parça yüzeyinde karbonca zengin aşınmaya dirençli bir yapı oluşurken, çekirdekte tok bir yapı meydana gelir

23 İyon değiştirme
Doğal zeolit, reçine, aktif karbon gibi maddeler kullanılarak anyon-katyon değişimi sayesinde metaller kazanılabilir

3 Metal Kazanımı
Hidrometalurjide son adım metal kazanımıdır Sıvı faza geçirildikten sonra safsızlaştırılan metal, bu adımda tekrar katı faza geçirilerek kazanılır Bu adım sonrasında elde edilen metal, hammadde olarak kullanılabileceği gibi, daha ileri rafinasyon işlemlerinde de kullanılabilir Bu amaçla kullanılabilecek yöntemlerden bazıları şunlardır:

• Elektrokazanım
• Gaz ile İndirgeme
• Metal ile Çöktürme

31 Elektrokazanım
Temel olarak, metal içeren çözelti içinden elektrik akımı geçirilmesi sonucu metalin indirgenmesi ve katot plakalar üzerinde birikmesi şeklinde uygulanır

32 Metal ile Çöktürme
Çözelti içerisine, daha aktif bir metal (Genelde Zn) talaşı karıştırılmasıyla uygulanır Çözeltiye eklenen talaş içindeki metal çözeltiye geçerken, kıymetli metal indirgenerek katı faza geçer ve tabada çökerek birikmeye başlar