Kazak Mitleri Ve Mitik Efsaneleri Hakkında

Prof Dr Şakir İBRAYEV*
(Aktaran: Yard Doç Dr Metin ARIKAN**)
Özet: Kazak halkının geleneksel dünya görüşü ile söz sanatının kaynağı
diyebileceğimiz mitler; dünyanın yaratılışı, nelerin, nasıl, nereden
meydana çıktığı, sebebi ve safhaları, etrafımızı kuşatan çevrenin sırları
ve özellikleri hakkında söylenen, insanoğlunun ilkel düşüncesinin sonucu
meydana gelen olağanüstü anlatmalar, belki de inanışlar, anlayışlar
En eski mitlerin arasında gökyüzü cisimleri - güneş, ay, yıldız ve
gezegenler hakkında söylenilen mitleri gösterebiliriz Bu türdeki mitlerin
başlıca farklılıklarını ve çok eski oluşlarını, gökyüzü cisimlerinin bir
zamanlar insan olarak düşünülmesi ve onların birtakım sebeplerden
(bazen de sebepsiz olarak) aya, güneşe, yıldızlara dönüşmüş olması
şeklindeki inanışlardan anlamak mümkündür Kazak mitlerinin arasında
gökyüzü ile yerin, güneş ile ayın, yıldızlar ile gezegenlerin nasıl
meydana geldiği, bunları kimlerin yarattığı ile ilgili olanlar oldukça azdır
Bunun sebebi, şüphe yok ki İslam dininin etkisindendir Her şeyi
yaratan sadece Allah olduğundan; ona ortak koşma olasılığı oldukça
kısıtlı hâle gelmiştir Halkın gökyüzü cisimleriyle kuşatılmış çevreleri
hakkında anlatılan mitlerinden, onların yakından tanıdıkları, iç içe yaşadıkları
hayat tarzları ve geleneklerinin görüntüsünü görebileceğimiz
muhakkaktır Kazak mitlerinin, Grek, Çin, Mısır mitolojileri gibi belli bir
sisteme ve edebî bütünlüğe sahip olan, kölelik rejimindeki yönetici ve
yönetilen ilişkilerini de içine alan diğer mitler gibi işlenmediği ortaya
çıkmaktadır Eski Türk boylarının kölelik rejimini tecrübe etmemeleri
buna sebep olarak gösterilebilir
Anahtar Kelimeler: Kazak, Mitoloji, Mitik Efsaneler, Kozmoloji,
Ritüel
Kazak halkının geleneksel dünya görüşü ile söz sanatının kaynağı diyebileceğimiz
mitler; dünyanın yaratılışı, nelerin, nasıl, nereden meydana çıktığı,
sebebi ve safhaları, etrafımızı kuşatan çevrenin sırları ve özellikleri hakkında
söylenen, insanoğlunun ilkel düşüncesinin sonucu meydana gelen olağanüstü
anlatmalar, belki de inanışlar, anlayışlar…