Estetiğin Mührü=Tuğra

Osmanlı padişahlarının isim ve lakaplarını ihtiva eden alameti, imzası Hükümdarın mührü ve yazısı
Tuğra; padişahın nişanı, alameti veya imzası olarak; ferman, berat ve paralarda kullanıldı
Önceleri; ahidname, menşur, name-i hümayin, mülkname, ferman, vakfiye, berat vb üzerine ortaya yazılan tuğra; sonraları para, defter ve kâğıtların başına bir hanedan arması halinde bayraklarda, pullarda ve resmi yapılarda da kullanıldı
Tuğra, vesikalarda; tevk-i hümayun, nişan-ı hümayun, nişan-ı şerif-i alişan, misal-i meymun, alamet-i şerife, tuğra-i garra diye de isimlendirilmiştir
Tuğra çekene; tuğrai, tevkii, nişancı, tuğrakeş ve tuğranüvis de denilirdi
Osmanlılarda tuğra, ilk defa Orhan Bey zamanında kullanılmıştır
Sultan Murattan itibaren tuğralara padişah isimleriyle birlikte padişah babalarının adları da yazılmaya başlandı Çelebi Mehmetten sonra ise han sıfatı da tuğraya eklendi II Murat Handan itibaren “muzaffer daima”, “el-muzaffer daima” tuğra metnine dahil edildi
Tuğraların sağ tarafına çiçek konulması veya mahlas yazılması sonradan adet oldu
Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılarak, işlenerek gelişti, güzelleşti, mükemmelleşti
Hattat padişahlar, tuğralarını bizzat kendileri sanatlı bir şekilde yazdılar
Kimi hattatlar; ayet, hadis metinlerini, güzel sözleri tuğra biçiminde yazdılar Yine özellikle son yıllarda kişi ve kurum adları, talep üzerine hattatlar tarafından tuğra biçiminde yazıldı
Tuğralar ile “pençe”ler birbirine karıştırılmamalıdır Pençe, vezir-i azamlarla eyaletlerdeki vezir, beylerbeyi ve sancakbeylerince resmi kâğıtlara imza yerine atılırdı Üç tuğlu ve “beyzeli” pençeler tuğraya çok benzerler Tuğra ile pençe arasındaki en önemli fark, pençelerin tek beyli olması ve genellikle bölgenin yan tarafına ve yan olarak çekilmesidir
TUĞRALARIN OKUNUŞU
Tuğra metni, genellikle aşağıdan yukarıya doğru okunacak şekilde düzenlenir Genellikle tuğra sahibinin adı altta, babasının adı ise üstte yer alır Bazı tuğralarda ise isimler iç içe girmiştir
TUĞRANIN BÖLÜMLERİ
Tuğra yapı bakımından dört bölümdür:
1Tuğranın metin kısmı; Padişahın ve babasının adları, şah, han, el-muzaffer kelimelerinin yer aldığı bölüm Bu bölüme; kürsü, sele de denir Önceleri dikdörtgene yakın şekil olan bu bölüm, yuvarlaklaşarak son şeklini almıştır
2Beyze: (Bin) ile (Han) kelimelerinin (n) harflerinin kıvrılması ile meydana gelen ve iç içe yazılan iki kavis Tuğranın sol tarafındadır “Daima” kelimesi ise bu bölümün ortasındadır
3Tuğ veya Elif: Tuğranın yukarı doğru uzanmış mızrak şeklindeki üç elif Bunlar her zaman elif olmayabilir Bazen lam veya zı harfinin üzerine flema gibi çekilen kavislere zülüf veya zülfe denir 4Hançere veya Kol: Beyzelerin devamı olan ve el-muzaffer kelimesinin üzerinden geçen, tuğranın sağına doğru dengeli iki çizgi halinde uzanan kısımdır