 |
Eski Çağlarda Türkiye Ve Çevresi |
 |
11-04-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Eski Çağlarda Türkiye Ve ÇevresiA  Eskiçağlarda TürkiyeTürkiye tarihin ilk dönemlerinden itibaren yerleşime tercih edilen bir ülke olmuştur Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:İklim koşullarının iyi olması Verimli otlak ve topraklara sahip olması Asya ile Avrupa arasında bir köprü görevi görmesi ( Ulaşım ve Ticaret yolları üzerinde bulunması) Yer altı ve yer üstü kaynaklarının zengin olması Anadolu doğu ile batı dünyalarının ilişkileri açısından önemli bir konuma ve katkıya sahip olmuştur 1 TÜRKİYE'NİN TARİH ÖNCESİ DEVİRLERİNİ AYDINLATAN MERKEZLER :a- Anadoluda Yontma Taş Devri : Antalya yakınlarındaki Karain, Beldibi ve Belbaşı mağaraları , Gaziantep yakınındaki Dülük, Antalya Mağaracık bu dönemin önemli merkezleridir * Karain mağarasında Neanderthal neslinden bir çocuğun dişi ile Homo Sapiens ( Düşünen insan) türünden bir kafatası bulunmuştur b- Anadoluda Cilalı Taş Devri : Diyarbakır -Çayönü, Konya- Çatalhöyük bu dönem yerleşimlerindendir Çayönü, çağımızın sosyal ve ekonomik düzeninin temelini oluşturan Cilalı Taş Devrinin en önemli merkezlerinden biridir Gelişmiş köy yerleşmesi görülür( Buğday,Nohut,Mercimek,Bezelye yetiştirilmiş, Koyun,Köpek,Keçi,Sığır yetiştirilmiştir)Konya, Çumra ilçesinin yakınlarında bulunan Çatalhöyük , Yakındoğu Cilalı Taş Devri yerleşmelerinin en başta gelenlerindendir * Yapılmış olan Hasan Dağı ve Çatalhöyük resmi bir kenti çevresiyle gösteren en eski şehir tasvir ve en eski şehir planıdır c- Anadoluda Bakır Taş Devri : Burdur-Hacılar, Konya-Canhasan, Denizli-Beycesultan, İç Anadoluda Güllücek, Van-Tilkitepe önemli yerleşimlerdendir Bunların dışında , Eski Tunç Devri olarak adlandırılan dönemde Çanakkale-Truva, Yozgat-Alişar, Çorum – Alacahöyük bu dönemin birer medeniyet merkezleridir Truvada dokuz kat, Alişar ve Alacahöyük te beşer kat kültür tabakalarına rastlanmıştır Orta Anadoluda oluşturulan bu çok yüksek medeniyeti Hatti adındaki kavim oluşturmuştur Anadolu M Ö 2000 yıllarında kuzeydoğudan gelen göç dalgasına uğramış ve etnik yapısı değişmeye başlamıştır Bu dönemde Asur lular Anadoluda ticari amaçlı pazaryerleri kurmuşlardır( Karum) Bunlardan Kaniş (Kültepe ) te bulunan 10000 civarındaki kil tabletle birlikte Anadolu yazılı döneme geçiş yapmıştırAnadolunun yazılı döneme geçişini sağlayan uygarlık Asurlulardır 2 MÖ 2 BİN MÖ 6 YÜZYILA KADAR TÜRKİYE :Bu dönemde Anadoluda ; Hitit, Frig, Lidya, Urartu,İyon uygarlıkları görülür a- HİTİTLER ( M Ö 1700 – MÖ1200 Frigler ,kalıntılarına MÖ700 Asurlular son verdi)MÖ II bin yıllarında Anadoluya muhtemelen Kafkaslardan gelerek ,Hattilerle kaynaşmışlar ve Kızılırmak yayı çevresine yerleşmişlerdir Anadolu uygarlığının ilk yaratıcıları ve ilk İmparatorluk kuranlarıdır Başkentleri Hattuşaş (Boğazköy), kurucuları I Hattuşildir Bu dönemin en önemli olayı Suriye egemenliği için Mısırlılarla savaşmalarıdır Tarihin bilinen ilk meydan savaşını ( 1296) ve bunun sonunda Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olan Kadeş antlaşmasını (1280) imzalamışlardır Hititlere , Ege göçleri sonucu Frigler ve kalıntılarına Asurlular son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Yönetimin başında Kral bulunurdu * Ancak kral ülkenin tek hakimi değildi Pankuş denilen soyluların oluşturduğu bir meclis vardı Tarihin bilinen ve Anadoluda görülen ilk meclisidir Büyük Kral, aynı zamanda başkomutan ve baş yargıçtı Büyük krala Tabarna, kraliçeye Tavananna denirdi Tavananna dini törenlere ve bayramlara başkanlık eder, kral savaşa gittiğinde ülkeyi yönetirdi Çok Tanrılı din anlayışına sahiptiler * Anadoludaki diğer kavimlerin ve komşu ülkelerin tanrılarını benimsemişlerdirBu nedenle Hitit ülkesine “Bin Tanrı İli” ya da “Bin tanrılı Hititler” denilmiştir Hititlerde halk , hürler-yanaşmalar (yarı hürler)-namralar-köleler olarak sınıflara ayrılmıştı * Kölelerin mülkiyet hakkı vardı Halkın çoğunluğunu köylüler,zanaatkarlar ve tüccarlar oluşturmaktaydı Hititlerde Ataerkil aile düzeni kurulmuştur Kanunları gelişmiş olup daha çok Tazminata yöneliktir * Ölüm cezası sadece kölelere verilirdi Ekonomilerinin temeli tarım ve hayvancılığa dayalıdır Topraklar tanrıların ve kralın malı kabul edilirdi Madencilik sanatı gelişmiştir ( Demir,bakır,gümüş işlenen madenlerdir) Hititler hem çivi yazısını hem de resim yazısını (özellikle taş anıtlar üzerinde) kullandılar Tarihi olayları yıl yıl “Anal” denilen yıllıklara yazarlardı Anallar tanrılara hesap vermek adına yazıldığından doğru kaynaklar olarak kabul edilir Bu nedenle Anadolu tarihinin aydınlatılmasında en önemli kaynaklardandır Mimarlık ,Heykelcilik ve Kabartma sanatı gelişmiştir ( Yazılı kaya ve İvriz kabartmaları örnektir) Hititlerde eli silah tutan her erkek asker sayılırdı b- FRİGLER ( MÖ 800 – MÖ 676 )Hint – Avrupa asıllı kavimdirler Kafileler halinde Trakya üzerinden Anadoluya gelmişlerdir Sakarya Irmağı vadisine yerleştiler Başkentleri “Gordion” dur Tüm krallarına “Midas” denilir Kral Midas zamanında Kafkaslardan gelen Kimmerler tarafından yıkıldılar ( Midas yenilgiyi hazmedememiş ve üzüntüsünden kendisini öldürmüştür) Kültür ve Medeniyetleri : Krallıkla yönetilmişlerdir Çok tanrılı din inanışı vardır En önemli tanrıları bir tabiat tanrısı olan “ Kibele” idi Ekonomilerinin temeli Tarım a dayalıdır Özellikle köylü ve çiftçi ülkesidirBu nedenle yasalarında tarımı koruyucu maddelere yer vermişlerdir( Öküz öldüren ya da Saban kıranın cezası ölümdür) Maden işçiliği, taş işçiliği, tahta işçiliği, halı ve kilim dokuma sanatında gelişmişlerdir * Dünyaca ünlü halı ve kilim dokumalarına “Tapetes” denilir LİDYALILAR ( MÖ 687 – MÖ546) :Hint-Avrupalı kavimdirler Gediz ve Büyük Menderes nehirleri arasına yerleşmişlerdir Kral Giges (Gyges) önderliğinde güçlü bir devlet haline geldiler Başkentleri Salihli yakınlarındaki “Sardes ( Sard)” dır Lidyalılara Persler son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Krallıkla yönetilmişlerdir Çok tanrılı din inanışına sahiptirler Kral ve Asilleri yığma toprak tepeler ( Tümülüs) altındaki odalara gömmüşlerdir Ekonomilerinin temeli Ticarete dayalıydı Mezopotamyada Ninovadan başlayıp, Sard üzerinden Efese kadar giden ticaret yolu olan Kral yolunu , kral Giges zamanında açmışlardır Mezopotamyalılarla, Asurlularla, İyonlarla, Mısırlılarla ticaret yapmışlardır Kral Giges doğuda Asurlular, batıda İyonlarla iyi geçinmiş, iki ülke arasında Anadolunun transit olmasını sağlamıştır Fenike alfabesinden esinlenerek oluşturdukları Alfabe yi kullanmışlardır Uygarlığa en önemli katkıları Para yı bulup kullanmış olmalarıdır Böylece değiş-tokuşa dayalı ticari ilişkiler, para ile daha çok gelişmiş ve hızlanmıştır Kral Krezüs orduya fazla önem vermemiş,her şeyi para ile çözeceği düşüncesiyle milli bir ordu oluşturmamış,ücretli askerlerden oluşan bir ordu oluşturmuştur Bu da yıkılış sebeplerinin en önemlisidir Yunan uygarlığının etkisi altında kalmışlardır Ticaret,dokumacılık,deri işleme,çömlek,maden işleme sanatlarında gelişmişlerdir URARTULAR ( MÖ 900 – MÖ 600) :Van gölü ve çevresi merkez olarak geniş sınırlara ulaşan bir devlet kurmuşlardır Başkentleri Tuşpa ( Van ) dır Medler ve İskitler son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Krallıkla yönetilirdi Ülke eyaletlere ayrılmıştı Eyaletlerin başında merkezden atanan ve “En-nam “denilen valiler bulunurdu Çok tanrılı din inanışına sahiptiler En önemli tanrıları savaş tanrısı olan “ Haldi” idi Ekonominin temeli hayvancılığa dayanıyordu Rahipler ,soylular ve askerler ayrıcalıklı sınıftır Dilleri eklemeli dil gurubundandır Çivi yazısı ve resim yazısı kullanmışlardır Mimarlıkta çok gelişmişlerdir Van kalesi,Çuvaş tepe,Erzincanda Altın tepe Urartulardan günümüze kalmış en önemli kalelerdir Su kanalları açmışlar, kaya mimarisinde , madencilik sanatında gelişmişlerdir İYONLAR ( MÖ 1050 – MÖ 546)Yunanistanın “Dor” lar tarafından işgali üzerine, batı Anadoluya göç eden Aka lar tarafından kurulmuştur Batı Anadolunun eski halklarından Karyalılarla karışıp,kaynaşmışlar Polis denilen şehir devletleri kurmuşlardır Bunların en önemlileri Efes,Foça,İzmir ve Milettir Pers istilasıyla birlikte önemlerini kaybettiler Kültür ve Medeniyetleri : Şehir devletleri halinde siyasi yapı görülür Şehirler önce krallar sonra asiller ve sonra da demokratik şehir meclisleri tarafından yönetilmiştir Çok tanrılı din inanışına sahiptirler Güçlü askeri ve deniz filolarıyla Kuzey Ege, Marmara denizi çevresi,Karadenizde kendilerine bağlı pek çok ticari amaçlı koloniler kurmuşlardır Fenikelilerden aldıkları alfabeyi kullandılar İyonlar Anadolu medeniyetlerinin en gelişmiş olanıdır Bunun nedenleri ; Özgür düşünceye inanmaları,Anadolu kültüründen yararlanmaları (Özellikle Hitit ), maddi durumlarının iyi olması , kuruldukları bölgenin ön-Asya ticaret yollarının bitiş noktasında olmasından dış dünyayı tanımalarıdır İyon şehir devletlerinin dünya tarihindeki önemi , özgür düşünce ve bilimin ilk önce burada doğmuş olmasıdır Matematikte ;Tales ve Pisagor, Tıp ta ; Hipokrat, Felsefede ; Diyojen ,Anaksimenes ve Anaksimandros, Tarih te ; Herodot önemli bilim adamlarıdır Mimari, heykelcilik alanlarında çok gelişmişlerdir En ünlü kalıntıları Efes Artemis Tapınağıdır Ekonomilerinin temeli Ticarete dayanır Ünite başına dön En Üste dön ________________________________________ M Ö 6 YÜZYILDAN MS 11 YÜZYILA KADAR TÜRKİYE( Pers, İskender, Roma ve Bizans İmparatorlukları Dönemi) Bu dönemde Anadoluya Pers,İskender,Roma ve Bizans İmparatorlukları egemen olmuştur PERS İMPARATORLUĞU DÖNEMİ Medler ve Persler kuzeybatı İrana Kafkaslar yoluyla gelmişlerdir Anadoluda Kızılırmak a kadar ilerlemiş olan Medler e Persler son vererek (MÖ 550), güçlü bir İmparatorluk kurmuşlar MÖ546 da Lidyalılara son vermişler ve Anadoluyu egemenliklerine almışlardır Sınırları doğuda Hindistan ve Orta Asyaya , batıda Trakyaya ,kuzeyda Kafkasyaya güneyde Basra körfezi ve Mısıra kadar uzanmıştır Perslere MÖ 333te İssos savaşıyla Büyük İskender son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : İmparatorluktu İmparatorluğun başında “Ülkeler Kralı” veya “Krallar kralı” sayılan bir hükümdar bulunurdu Pers İmparatorluğu birçok geniş vergi bölgesine (Eyalet – Satraplık) ayrılmıştır Satraplıkların (Eyaletlerin )başında merkezden atanan ve kralın vekili sayılan asker valiler (Satrap) bulunurdu Askerliğe önem vermişler devamlı ordu kurmuşlardır Dinleri , iyilikle-kötülüğün mücadelesi olan Zerdüşt dinidir Temizliğin temsilcisi kabul ettikleri ateşi “Ateşgede” denilen tapınaklarda sürekli yakarlardı * Zerdüştlük, Hindistan,Suriye,Anadolu ve Mısırda da etkili olmuştur Perslerin Ön-Asya ya egemen olmaları, barış ve huzuru sağlamış ve Ticareti canlandırmıştır Ticaretin gelişmesi için düzenli yollar ve düzenli posta teşkilatları kurmuşlardır Bütün İmparatorluk sınırları içinde tek para uygulaması yapmışlardır Çivi yazısı kullanmışlardır Mezopotamya,Anadolu,Mısır ve Yunan sanatlarından etkilenmişlerdir BÜYÜK İSKENDER İMPARATORLUĞU VE HELLEN DÖNEMİ Makedonya kralı Büyük İskenderin Asya seferi ile başlayan ve yaklaşık 300 yıl süren döneme “Hellenistik dönem” , bu dönemde doğu-batı kültür kaynaşmasıyla oluşan medeniyete de “Hellenistik medeniyet” denilir Büyük İskender MÖ 334te Anadoluya geçerek Persleri yenilgiye uğratmış, İyon şehir devletlerini özgürlüklerine kavuşturmuşturSuriye üzerinden Mısıra, İran üzerinden Hindistana kadar gitmiştir Not: Büyük İskender , Persleri; Granikos ,İssos, Gavgamela savaşlarıyla üç kez yenilgiye uğratmıştır İskenderin ölümü üzerine Makedonya, Mısır ve Asya krallıkları kurulmuştur Anadoluda kurulan başlıca Hellen krallıkları : Bergama Krallığı, Bitinya Krallığı ( Kocaeli yarımadası çevresinde), Pontus Krallığı ( Karadeniz kıyılarında) , Kommagene Krallığı ( Nemrut dağında ) Hellenistik krallıklara Roma İmparatorluğu son vermiştir Kültür ve Medeniyet : Hellenistik medeniyetin merkezi Anadoludur İskenderiye ve Bergamada Kütüphaneler kurulmuş İskenderiye,Antakya ve Bergamada büyük saraylar yapılmıştır İskenderiye feneri dünyanın yedi harikasından biri kabul edilmiştir Heykeltıraşlık sanatının en önemli örnekleri Bergama Zeus Sunağının kabartmaları ve “İskender Lahdi” ,Nike (Zafer Tanrıçası),Afrodit dir Mısırda İskenderiye şehrini, Büyük İskender kurmuştur Ülke yönetimi Perslerdeki gibi satraplıklar şeklindedir Bu dönemde en çok pozitif ve deneysel bilimlerde gelişmeler olmuştur İskender,hocası Aristonun etkisinde kalmış ve bilime büyük destek vermiştir Hellenistik medeniyet ,İslam medeniyetinin doğmasında çok etkili olmuştur ROMA İMPARATORLUĞU DÖNEMİ MÖ 133 te Bergama Krallığına son veren Romalılar yaklaşık 100 yıllık bir mücadeleden sonra Anadoluya egemen oldular Bu dönemde Anadoluda bazı şehirler büyümüş ve gelişmiştir ( Antakya,İzmit, İstanbul,İznik ) MS 1 ve 2 yyda Anadolu kentleri o dönemin en zengin ve en önemli sanat merkezleri arasında yer almıştır (Bergama,Efes,Afrodisyas,Perge,Side,Aspendos,Antak ya) İstanbulda Bozdoğan Su Kemeri, Çemberlitaş, Ankarada Avgustus tapınağı,Roma Hamamı, Antalyada Aspendos bu dönemden kalan kalıntılardır ROMA UYGARLIĞI Roma kenti Latinler tarafından kurulmuştur MÖ 30 ile MS395 tarihleri arası “Roma Çağı” olarak adlandırılmaktadır Bu dönemde Roma,Akdeniz havzasının tek, siyasal,askeri,ekonomik,ticari gücüdür Roma egemenliğini kabul eden şehirler Romaya ; a-Dostluk antlaşması b- İttifak antlaşması c- Uyrukluk antlaşması ile bağlanmışlardır Roma siyasi tarihi ; a- Krallık b- Cumhuriyet c- İmparatorluk olarak üç dönemden oluşur Krallık döneminde kralı “Senato” denilen ihtiyarlar meclisi teklif eder,” Kuria” denilen halk meclisi kabul ederdi Cumhuriyet döneminde Senatonun seçtiği iki konsül bir yıl süreyle kralın yetkilerine sahip olarak ülkeyi yönetirlerdiBunalım dönemlerinde ise “Diktatör” denilen bir kişi geniş yetkilerle 6 ay için başa geçirilirdiMeclisler İmparatorluk döneminde de varlıklarını sürdürmüşler ancak eski yetkilerini ve etkilerini kaybetmişlerdir Hz İsa , Avgustus döneminde Filistinde Nasıra kasabasında doğmuşturTek tanrılı din inancı olan Hristiyanlığı yaymaya başladıSağlığında ona 12 kişi inanmıştır Bunlara 12 Havariler denilirBunlardan özellikle Sen Piyer ve Sen Pol hristiyanlığın yayılması ve kurulmasında etkili rol oynamışlardır Kudüslülerin İsayı şikayet etmeleri üzerine İsa çarmıha gerilerek öldürülmüştür Romalılar kölelerin ve fakirlerin dini olarak gördükleri hristiyanlığı önce yasaklamışlar, İmparator Konstantinus zamanında “Milano Fermanı “(MS 313) ile serbest bırakmışlar, İmparator Büyük Teodosius (379-395) zamanında resmi din ilan etmişlerdir Roma İmparatorluğu Kavimler göçünün etkisiyle 395 te batı ve doğu olarak ikiye ayrılmış, 476da Batı Roma, 1453 te Doğu Roma (Bizans)İmp sona ermiştir Romada halk ; a- Patriciler : Tam vatandaşlık hukukuna sahip,geniş toprakları olan,mecliste oy kullanma hakkına sahip soylu sınıf b- Plebler : Ticaret mülkiyet gibi bazı haklara sahip olup,askere alınmaz ve oy kullanamazlardı c- Yanaşmalar : Çeşitli nedenlerden dolayı hukukunun bir bölümünü kaybeden sınıftıBir ailenin yanına yanaşırlar ve onların hizmetlerini görürlerdi d- Köleler : Hiçbir hakkı olmayanlar olarak sınıflara ayrılmıştı Güneş Takvimini bugünkü şekline kavuşturdular Alfabeyi günümüz şekline kavuşturdular Mimarlıkta olgunlaşarak ilk sivil mimari örnekleri verdiler Hukuk alanında gelişmişler, 12 levha kanunlarını hazırlamışlar, hukuku olgunlaştırmışlardır BİZANS İMPARATORLUĞU DÖNEMİ : 395te Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasıyla doğu Roma İmparatorluğu olarak kurulmuştur En parlak zamanı Jüstinyen ( Justiniaus) (527-565) dönemidir Bizanstan günümüze kalan eserlerin en ünlüsü “Ayasofya” dır Bunun dışında Aya İrini Kilisesi, Fethiye ve Kariye Camileri, Efesteki StJohn bazilikası, Alahan Manastırı, Yerebatan sarayı, İstanbul surları ve su kemeridir 1048 Pasinler savaşıyla başlayan Anadoluyu yurt edinme mücadelesi,1071 Malazgirt savaşıyla yoğun bir Türk akınına dönüşmüş, kısa sürede Anadolu nüfusunun çoğunluğu Türklerin eline geçmiştir 1453te Fatih Sultan Mehmetin İstanbulu almasıyla Bizans İmparatorluğu sona ermiştir ________________________________________ ESKİÇAĞLARDA TÜRKİYE'NİN ÇEVRESİNDEKİ KÜLTÜR VE MEDENİYETLER (MEZOPOTAMYA, MISIR VE DİĞER DOĞU AKDENİZ MEDENİYETLERİ) MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI : Mezopotamya iki ırmak arası anlamına gelen bir kelimedir Coğrafi bölge olarak Anadolunun güneydoğusundan ,Basra körfezine kadar uzanan Dicle ile Fırat nehirleri arasındaki bölgeyi kapsar İki nehrin en çok yaklaştıkları yerden aşağısına (Basra Körfezine kadar) Aşağı Mezopotamya, yukarısına ise Yukarı Mezopotamya denilmiştir Mezopotamya da iklim koşullarının iyi olması ve toprakların verimli olması burayı ilk yerleşilen bölgelerden birisi yapmıştır Mezopotamya uygarlığının temelini Sümerler oluşturmuştur Diğerleri bu uygarlığı daha çok zenginleştirdiler(Bu yönüyle çeşitli kavimlerin ortak ürünüdür) Mezopotamya uygarlığı egemenlik genişledikçe ve ticari ilişkiler sonucu ön-asyaya yayılmış ve etkilemiştir Bölgede taşın az bulunmasından dolayı yapılar kerpiç ve tuğladan yapılmış bu nedenle günümüze kadar anıt eser kalmamıştır Mezopotamyada ; Sümer, Elam, Akad, Babil, Asur devletleri kurulmuştur SÜMERLER ( MÖ 3000 – MÖ2200) :Mezopotamyaya MÖ 3500 lerde gelip yerleşmişlerdirDillerinin eklemeli dil gurubundan olması Orta Asyadan geldikleri savını güçlendirmektedir Mezopotamyada bataklıkları kurutarak şehir devletleri kurmuşlardır Bunların en önemlileri Ur,Uruk ,Lagaş, Kiş, Eridudur Sümerlere Elamlılar son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Şehir devletleri halinde siyasi yapı görülür Şehirleri, Ensi ya da Patesi denilen Rahip-Kral lar yönetirdi(Bu tür hükümdarlık anlayışı Ön-Asya ve Mısırdan Hindistan ve Çine kadar devam etmiştir) başka bir şehre de egemen olursa krallar a“Lugal” ,eğer bir lugal tüm Sümer ülkesine egemen olursa ona da “Lugal Kalma” denirdi Hükümdarlık babadan oğula geçerdi Zengin ve uygarlıkta ileri olmalarından dolayı sürekli saldırıya uğramışlardır Bu nedenle askerliğe ve orduya önem vermişlerdirHer erkek asker sayılırdıOrduları , yaya ve arabalı askerlerden oluşuyordu Tarihin ilk yazılı yasaları Lagaş şehri kralı “Urukagina” tarafından yapılmıştır Tarihin ilk hukuk devleti Sümerlerdir Çok tanrılı din inanışına sahiptiler Tanrılarını insan gibi düşünmüşlerdirAradaki fark insanların ölmesi,Tanrıların ölümsüzlüğüdürTapınaklarına “Ziggurat” denilirdi Zigguratlar çok katlı yapılardıAynı zamanda Rasathane(Gözlem evi) olarak da kullanılırdı Krallar ve Rahipler üst sınıfı oluşturuyordu Halk ; Soylular,Hürler ve Köleler olarak üç sınıfa ayrılmıştı Ekonomilerinin temeli Tarıma dayalıdır Anadolu,Suriye,Mısır,İran ile ticari ilişkilerde bulunmuşlardır İlk üretim, ilk tekerlek ve Sabanın kullanımı Sümerler tarafından yapılmıştır Sümerlerin uygarlığa en önemli katkıları yazıyı bulmalarıdır Yazılar üç köşeli bir kalemle ,kil tabletler üzerine yazıldığından bir tarafı ince bir tarafı kalın olduğu için Çivi ye benzemiş bu nedenle “Çivi yazısı” denilmiştir Gılgamış Destanı, Tufan Hikayesi ve Yaratılış Manzumesi en önemli edebi eserleridir Matematik, Geometri , Tıp, Astronomi Sümerlerde temeli atılan ve gelişen bilim dallarıdır AKADLAR ( MÖ 2350 – 2150 ) :Arap yarımadasından çıkıp Mezopotamyaya gelip yerleşen Samiler tarafından kurulmuştur Kral Sargon ve Naram-Sin zamanında genişleyerek,Elam,Asur,Doğu Anadolunun bir bölümü ve Akdenize kadar uzanan ülkeleri fethettiler Merkezleri “ Agade “ şehridir Akad İmparatorluğu çeşitli kavimlerden kurulmuştur İç ayaklanmalar ve dış saldırılar Akadları zayıflatmıştır Sümer Uruk prensi Akadlara son vermiştir Daha sonra Mezopotamya Gutilerin egemenliğine girdi Kültür ve Medeniyetleri : Krallıkla yönetilmişlerdir Tarihin bilinen ilk İmparatorluğunu kral Sargon önderliğinde kurmuşlardır Dünya da ilk kez sürekli ve düzenli orduları oluşturdular ELAMLILAR : Elam ; Sümer ülkesinin doğusunda Dicle nehrine dökülen Kerha ve Karun ırmaklarının suladığı bölgedir Merkezleri “ Sus “ şehridir Şehir devletleri kurarak,ayrı ayrı prenslikler halinde yaşamışlar, MÖ 3000 yıllarında Sus şehri prensi diğer siteleri yönetimi altına alarak krallık kurmuştur Sümerlerle mücadele etmişler , Akad ve Sümer egemenliğini kabul etmek zorunda kalmışlardır Kültür ve Medeniyetleri : Uygarlıkları İran bölgesiyle benzerlikler göstermektedir Maden işçiliğinde çok gelişmişlerdir BABİLLİLER : Arabistandan çıkan Samilerin bir kolu olan “ Amurrular ” tarafından kurulmuştur Siyasi tarihleri I Babil ve IIBabil olarak iki dönemden oluşur I Babil devletinin en ünlü hükümdarı Hammurabi dir İkinci Babil devletinin en ünlü hükümdarı “ Nabukadnezar “ dır I Babil devletine Hititler , IIBabil devletine Persler son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Hammurabi, devletin gücünü orduya dayamış ve dini devleti, dünya devleti şekline dönüştürmüştür Böylece ilk “ Mutlak Krallık “kurulmuştur Hammurabi çok sayıda kanun derleyicisi olmuştur Mezopotamyada hukuk alanında en geniş kanunları çıkarmıştır Çok tanrılı din inancına sahiptirler En büyük tanrıları “ Marduk “tur Ücretli askerlerden oluşan düzenli orduları vardır Mimaride çok gelişmişlerdir Babil Kulesi ve Babilin Asma Bahçeleri ( Dünyanın yedi harikasından biri) sanat şaheserleridir Sümerlerin bulduğu 60 tabanlı matematiği 10 tabanlıya dönüştürerek,günümüz matematiğinin temelini oluşturmuşlardır ASURLULAR ( MÖ 2000 – MÖ612 ) :Asur ülkesi ; yukarı Mezopotamyada Dicle ve Büyük Zap ırmağı arasında kuzeyi ve doğusu dağlarla çevrili bölgedir Sümerlerle akraba olan Subariler ve Samilerin karışmasıyla Asurlular oluşmuştur Kral Sargon liderliğinde bağımsız bir devlet kurmuşlardır Anadoluda Kapadokyadan İran içlerine kadar, İran körfezi ve Mısıra kadar sınırlarını genişletmişlerdir En parlak zamanları kral II Sargon dönemidir Başşehirleri “ Ninova “ dır Asurlulara Medler ve Babilliler son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Daimi ordulara sahiptiler Ön-Asyada ilk atlı birlikleri oluşturmuşlardır Daha şiddetli cezaları içeren ( Sert ) kanunlar hazırlamışlardır Çivi yazısını kullandılar Çok tanrılı din inancına sahip olup en önemli tanrıları “ Asur “ du Ekonomilerinin temeli ticarete dayanır Asurluların Anadolu uygarlığına en önemli katkıları ticaret yerleri aracılığıyla yazıyı Anadoluya getirmeleridir Böylece Anadolu yazılı döneme (İlkçağa) geçiş yapmıştır MISIR UYGARLIĞI ( MÖ 3000 – MÖ525 ) :Mısır , Afrikanın kuzeydoğusunda yer alır Batısı ve güneybatısı çöllerle kaplı olup, hayat damarı “ Nil ” nehridir Mısır uygarlığının başlıca merkezleri Nil vadisinde toplanmıştır Kuzey Mısıra ; Aşağı Mısır, güney Mısıra ; Yukarı Mısır denilmiştir ( Nil nehrinin akışına göre) MÖ 4000 yıllarında Suriye ve Filistin üzerinden gelen Asyalı kavimler tarafından istilaya uğramış, bunların yerli Sami ırkıyla karışmaları sonucu Mısır halkı oluşmuştur Mısır şehir devletlerine Nomos (Nom ) adı verilir Mısır siyasi tarihi kral Menesin Nom ları birleştirmesiyle başlar Mısırda sülaleler yönetimi görülmüştür Sülaleler devri 5 dönemden oluşur ; Eski krallık, Orta Krallık ve Hiksoslar, Yeni krallık, Gerileme devri, Sais Krallığı * Eski , orta ve yeni krallık dönemleri en parlak dönemleridir Mısır Perslerin istilasıyla bağımsızlığını kaybederek Perslerin bir ili olmuş , daha sonra da Büyük İskender e bağlanmıştır Hiksosların, Asurluların ve Perslerin işgallerine uğramıştır Kültür ve Medeniyetleri : Mısır ın etrafının deniz ve çöllerle kaplı olması burayı sık istilalardan korumuş, bu nedenle Mısır Medeniyeti kendi içinde gelişmiştir Kendi içinde gelişen fakat dışarıyı etkileyen bir özellik görülürBu yönüyle diğer medeniyetlerden farklıdır Mısır krallarına “ Firavun “ denilirdi Tanrı – Kral anlayışı egemendiFiravunların yetkileri sınırsızdıBütün Mısırın sahibi sayılırlardı Mısırlılar, Firavunlarını tanrının oğlu olarak ,yeryüzünde insanlar arasında yaşayan bir tanrı olarak tanırlardı Mısır illere ayrılmıştı İllerin başında merkeze bağlı Valiler bulunurdu Düzenli bir orduya sahiptiler Piyade ve savaş arabalı bölümleri bulunurdu Çok tanrılı bir din inanışına sahiptiler Yeni Krallık döneminde Firavun 4Amonifis tek tanrılı bir din yaymaya çalışmış, ancak Amon rahiplerinin karşı çıkmasıyla halkının eski inanışlarını değiştirmeyi başaramamıştır Ölümden sonra yaşam inancı Mısırda Tıp ve Mimariyi geliştirmiştir Ölümden sonra yaşayacaklarına inandıklarından vücutlarının bozulmasını engellemek amacıyla “Mumya “ yapmışlardır Piramitler ise Firavun mezarlarıdır Mısırda halk ; Memurlar ve Katipler – Rahipler – Askerler – Şehirliler ve Köylüler – Köleler olarak sınıflara ayrılmıştır Ekonomilerinin temeli tarıma dayalıdır Bütün Ön-Asya ülkeleriyle ticaret yapmışlardır Değiş tokuşa dayalı ticari ilişkilerde, zaman zaman ; belli ağırlıkta altın ve gümüş külçeleri – süs eşyası – köleler – hayvanlar da değer ölçüsü olarak kullanılmıştır Mısır da “Hiyeroglif “ denilen “Resim yazısı “ kullanılmıştır Zamanla bu yazı sadeleştirilerek , “Hiyeratik” ve “Demotik” adlarını almıştır Mısırlılar Nil nehrinin taşma zamanlarını hesaplamışlar, İlk güneş yılına dayalı Takvimi oluşturmuşlardır Tıp, Matematik, Geometri gelişen bilim dallarıdır Sanatta Tapınaklar ve Piramitler sanat şaheserlerindendir En ünlü tapınakları Karnak ve Luksor da bulunan Amon tapınaklarıdır En ünlü Piramitleri ise dünyanın 7 harikasından biri kabul edilen Keops piramididir Mısırlılardan : Kalbini bilime ver ve onu öz annen gibi sev Hiçbir şey bilmek kadar değerli olamaz Sadece bilgili bir insan kendi kendini yönetebilir Bu dünyada gerçek tek bir mutluluk vardır, o da gündüz kitapları istekle toplamak ve bunları gece okumaktır FENİKELİLER ( MÖ 2000 – MÖ8YY) :Lübnan dağları ile Akdeniz arasında kalan dar kıyı bölgesinde yaşamışlardır Kendilerine kıyı Kenanileri demişlerdir Asur, Babil ve Perslerin egemenliği altına girmişlerdir Kültür ve Medeniyetleri : Biblos, Sidon ( Sayda), Tir ( Sur ) gibi şehirler kurmuşlardır Şehir devletleri halindeki siyasi yapı, Sayda ve Surların diğer siteleri egemenliklerine alması şeklinde devam etmiştir Ekonomilerinin temeli Ticarete dayanır Özellikle Akdeniz ticaretinden önemli gelir elde ettiler Ticari faaliyetleriyle,Ön-Asya ve doğu kültürünü Akdeniz havzasına tanıtmışlardır Akdenizde çok sayıda Koloni kurmuşlardır Bunların en ünlüleri Afrikanın kuzeyindeki “Kartaca” ile İspanyanın güneyindeki “Gades” tir Kolonilerini sadece ticari düşündüklerinden ellerinde fazla tutamamışlardır(Onlar için savaşmamışlardır) Uygarlığa en önemli katkıları Alfabeyi bulmalarıdır İBRANİLER : Sami ırkından olup, uzun zaman göçebe yaşamışlar, sonunda Filistine gelip yerleşmişlerdir Gerçek bir devlete Hz Davut zamanında kavuşmuşlardır Hz Süleymanın ölümünden sonra kuzeyde İsrail devleti, güneyde Yahudi ( Yuda ) devletleri olarak ikiye ayrıldılar İsrail devletine Asurlular,Yahudi devletine ise Babilliler son vermiştir Kültür ve Medeniyetleri : Tarihin ilk tek tanrılı din inancına sahip olmuşlardır Ancak bu dinin sadece kendi kavimlerine indiğine inanmalarından dolayı bu dini yayma gereği duymamışlar bu nedenle dinleri evrenselleşememiştir Dini inançları etrafında meydana getirdikleri milli tarihleri ile dağılıp yok olmaktan kurtulmuşlar II Dünya savaşından sonra bugünkü İsrail devletini kurmuşlardır Peygamberleri “Hz Musa” , kitapları “Tevrat “ dır Allaha “ Yahova “ demişlerdir Sanat eserlerinin en önemlisi Hz Süleyman zamanında Kudüste yapılan “Süleyman Mabedi”( Mescid-i Aksa) dir |
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
| Konu Araçları | Bu Konuda Ara |
| Görünüm Modları | |
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.