Bakteriler Ve Türleri

BAKTERİLER

Prokaryot hücrelerdir Monera alemi içinde yer alırlar Dünyada bulunmadığı yer yok gibidir Bakteriler 02-2 mikron genişliğinde 260 mikron boyunda canlılardır Işık mikroskopunda yuvarlak (küre), virgül, çubuk, sprial şekillerde görülürler Bakteriler bu şekillerine göre dört gruba ayrılırlar

1 Küre biçiminde olanlar (Kok)
2 Çubuk şeklinde olanlar (Basil)
3 Burgu biçiminde olanlar (Spirillum)
4 Virgül şeklinde olanlar (Vibrio)

Koklardan ikişerli bulunanlara diplakok, tesbih dizisi gibi olanlara streptokek, üzüm salkımı gibi olanlara stafilokok denir Koklar ve basiller koloni meydana getirirken sprilillumlar nadir koloni oluşturur
Bakterilerin gram boyası ile boyananlarına gram(+) pozitif, boyanmayanlarına gram(-) negatif adı verilir

Yapısı: Bakteriler bir zar ile, bu zar üzerindeki güçlü ve sert bir hücre çeperi ile örtülüdürler Hücre çeperi protein ve karbohhidratlardan yapılmıştır Bu çeper mumsu ve sümüksü yapıdadır Bu çeper hücrenin korunmasını ve belli bir şekilde olmasını sağlar Çoğu bakteride çeper yapısında seliloz bulunmaz Bazı bakterilerde çeper dışında kapsül bulunur Kapsül çoğunluk karbonhidratlardan oluşmuş bir yapıdadır Yapışkan ve hücreyi koruyucu özelliktedir Kapsüllü bakterilerin çoğu hastalık yapıcıdır Bakterilerin içinde ortalama % 90'ı su olan stoplazma bulunur Bakterilerde çekirdek zarı ve çekirdekçik yoktur Tipik bir mitoz bölünme görülmez Çekirdek materyali stoplazma içinde yer alır Hücrenin kromozomları stoplazma içindeki DNA dır Koromozomları daima monoploid (n) sayıdadır Stoplazma içinde glikojen protein ve yağ tanecikleri bulunur Ribozom ve kofullar küçük ve stoplazma içine dağılmış durumdadır Bakterilerde mitokondri, kloroplast, golgi aygıt, endoplazmik retikulum gibi zarla çevrili organeller bulunmaz Mitokondri yerine mezozom, kloroplast yerine tilakoit denilen zar kıvrımları bulundurur

Bakteri içinde metabolik olayların düzenlenmesini sağlayan enzimler stoplazmik içinde bulunur Bir kısmıda hücre zarının iç yüzeyinde dizili olarak bulunur Bu sayede sıvı içinde yüzerek hareket ederler Ancak toz taneciklerine, su damlacıklarına tutunarak uzak mesafelere taşınabilir

Beslenmeleri: Bakteriler beslenmeleri bakımından çok çeşitlilik gösterir Ototrof olanları arasında fotosentez ve kemosentez yapanları bulunur Fotosentez yapanlara fotosentetik bakteriler (örneğin kükürt bakterileri), kemosentez yapanlara kemosentetik bakteriler (örneğin azot bakterileri) adını alır
Heterotrofların sarofit (çürükçül) olanları, parazit olanları vardır
Çürükçül olanlardan büyük bir kısmı faydalı bakterilerdendir Bu bakteriler bitki ve hayvan artıklarını parçalayarak, organik ve inorganik maddeler haline çevirerek yeniden kullanılmalarını sağlarlar Saprofit bakteriler organik maddeleri hücre dışı sindirim ile parçalayan gelişmiş bir enzim sistemine sahiptir
Bazıları üzerinde yaşadığı konak canlıya fayda sağlar (Mutualizm) Parazit bakterilerden insanda hastalık meydana getirenlere PATOJEN BAKTERİLER denir Bunlardaki endotoksin ve ekzotoksin denilen maddeler konak canlıya zarar verirler Parazitlerin ortama en iyi uyum sağlayanları konak canlıyı öldürmeyenleridir

Solunum: Bakterilerin çoğu oksijenli solunum (aerob) yapar Bununla ilgili enzimler mitokondri yerine hücre zarı üzerinde bulunur Bazı bakteriler ise oksijensiz ortamda yaşayabilir, (anaerob) örneğin taşınınca ölürler Bir kısmı da hem oksijenli, hem de oksijensiz ortamda yaşayabilir Normal olarak, oksijenli ortamda yaşayanlar kısa bir süre oksijensiz ortamda yaşayabilen bakteriler bulunur Bu tip bakterilere geçici anaerob bakteri adı verilir (Örneğin tifobasili) Normal olarak oksijensiz ortamda yaşayan, ama kısa bir süre için oksijenli ortamda yaşabilen bakterilere de geçici aerob adı verilir (örneğin E coli bakterileri)

Üreme: Bakteriler bölünerek (Eşeysiz olarak) çoğalırlar (mitozla geometrik oranda artar) Bakteriler uygun şartlarda çok hızlı bölünürler Bir bakteri 20 dakikada bir bölünerek geometrik dizi ile artar Ancak bu hızlı artış bir süre sonra su ve besinlerin bitmesi ve zararlı artıkların ortamda giderek çoğalmasıyla yavaşlar, populasyonun büyüme oranı da giderek azalır Bakteriler zaman zaman (iki bakteri yan yana gelerek) eşeyli üreme yaparlar (Aralarındaki stoplazmik köprü ile gen alış verişi yaparlar) Bakterilerin bu şekildeki eşeyli üremesine KONJUGASYON adı verilir
Uygun olmayan ortamlarda bakteriler ENDOSPOR oluşturarak varlıklarını sürdürürler Şartlar düzelince canlılık faliyetlerini hızlandırıp çoğalabilirler