Sirenler-Eski Yunan Efsanesi

Sirenler-Eski Yunan Efsanesi



Eski Yunan efsanelerinde, şarkılarıyla gemicileri büyüleyip ölüme sürükleyen güzel sesli "sirenler"den söz edilir Anlatıldığına göre sirenlerin şarkıları öylesine büyüleyicidir ki, bu ezgileri duyan nereye gittiğini unutur, işini gücünü, yemeyi içmeyi bırakıp kulak kesilir, böylece sonunda gemisi batar, kendisi de açlıktan ölür Yarı kuş, yarı kadın yaratıklar olarak düşünülen sirenler bazı öykülere göre iki, bazılarına göre ise üç tanedir Akdeniz'in batısında yaşadıkları söylendiği gibi, İtalya kıyılarında ya da İtalya ile Sicilya arasındaki boğazlarda yaşadıkları da ileri sürülmüştür

Ünlü mitoloji kahramanlarının sirenlerin büyüsünden kurtulmayı nasıl başardıklarını anlatan çeşitli öyküler vardır Örneğin Eski Yunan'da şair Homeros'un destan kahramanı Odysseus, hem sirenlerin şarkılarını dinlemek, hem de yaşamını tehlikeye atmamak için gemicilerine kulaklarını balmumuyla tıkamalarını ve kendisinin bundan böyle yapacağı hiçbir şeye aldırış etmemelerini buyurur

Sonra kendini geminin seren direğine bağlatır Gemi sirenlerin adasından geçerken onların şarkısını yalnızca Odysseus işitebilir Şarkı onu öyle etkiler ki, iplerden kurtulmak için çırpınır ve tayfaların duymasını sağlamak için elinden geleni yapar Ne var ki, önceki buyruğa uyan ve kulakları tıkalı olan tayfalar ona aldırış etmezler Sirenlerden uzaklaşmca-ya kadar yollarına devam ederler

Argo Gemicileri sirenlerin yakınından geçerken Orfeus kendi güçlü ve güzel müziğiyle sirenlerden baskın çıkarak onları tehlikeden kurtarır (bak Altin Post)
Alman mitolojisinde ise Lorelei adlı bir su perisi vardır Ren Irmağı'nın kıyısına oturur ve güzel sesiyle denizcileri büyüler Almaa şair Heinrich Heine'nin bu efsaneyi konu alan bir şiiri vardır

Denizkızları, Yunan mitolojisinde, bir adada yaşayan ve şarkı söyleyerek denizcileri yanlarına çağıran ‘Sirenler’ olarak çıkar karşımıza… Sirenlerin adalarının kıyıları, güzel seslerinin büyüsüne kapılıp, kayalıklarda parçalanan denizcilerin kemikleriyle doludur Odysseus, arkadaşlarının kulaklarını balmumuyla tıkayarak kurtulur Sirenlerin elinden Ne var ki Sirenleri, balık kuyruklu kadın sanmak yanılgıdır Onlar, balıktan çok kuşa benzetilir Kanatları olan Sirenlere balık şeklini veren Romalılardır Yalnızca Yunan değil, diğer kültürlerde de karşımıza çıkar denizkızları… Brezilya’nın Ris Vermehios Irmağı, her yıl dünyanın en garip gösterilerinden birine sahne olur


Kıyıda toplananlar, yanlarında getirdikleri, dudak boyası, güzellik kremleri ve kolye, yüzük gibi takılarla dolu sepetleri, bir gemiye koyarak, ırmağın denizle buluştuğu yere doğru yola çıkar Çok geçmeden, denize atılır tüm sepetler! Yapılan dualar da denizin sularına karışır Hepsi de köle olarak Brezilya’ya getirilen karatenli insanların torunları olan yöre halkı, Yemandja Tanrıçası’na tapmaktadır Süsü sevdiğine inanılan Yemendja yarı balık, yarı insan bir tanrıçadır

Yolu Sicilya’ya düşen İbn al-Bialsath, bir dere ağzında uyuyan denizkızının dramına yer verir seyahatnamesinde Arap gezgin, kadınların kocalarından kıskandıkları denizkızını parçalayarak öldürdüklerini yazar Bir diğer gezgin Jean Cabot’ya göre de denizkızları kötülük getirir Cabot, denizkızlarından korunmanın yöntemini de bulmuştur: Denize boş şişeler atmak! Denizin beyaz köpükleri arasında görünen denizkızları, beyazperdede de çıkar karşımıza… İskoçyalıların ‘Beyazlı Hanım’ dedikleri denizkızı, birçok filmde başrol oynar 1948′de yönetmenliğini Ken Annakin’in yaptığı Miranda adlı filmdeki denizkızı kötü niyetliyken, 40 yıl sonra çekilen ve denizkızını Daryl Hannah’ın oynadığı Splash‘ta zalim olan insanlardır Türk Sineması’nda ise denizkızları bir panayır ortamında ele alınır Barış Pirhasan Usta Beni Öldürsene‘de sirkteki denizkızına âşık bir ip canbazını anlatır


Usta yönetmenliğinin şairliğini unutturamadığı Pirhasan, denizkızının gerçek olup olmadığını izleyicinin yorumuna bırakır Denizkızı, denizcilerin yüzyıllardır kadına benzettikleri bir fok balığı türüdür aslında… Uzaktan bir kadını andıran bu hayvanlar, memeleriyle yavrularına süt verir Böylesi bir durumda kayalıklara otururken görüldüklerinde denizkızı sanılırlar Bu yanılgıya düşenlerden biri de Kristof Kolomb’dur O bile, Amerika’ya giderken günlüğüne denizkızlarını gördüğünü yazar Hiç düşündünüz mü; denizkızı var da neden denizerkeği yok? Yanıtı çok basit: Çünkü denizcilerin hepsi erkek Eğer kadınlar da denizde aylarca gezinselerdi, erkeğe benzetecekleri bir deniz canlısı bulurlardı!