Su Aygırı-Çifttoynaklı Memeliler

Su Aygırı-Çifttoynaklı Memeliler





Günümüzde yalnız Afrika'da yaşayan suaygırlarına çok benzeyen iri yapılı, çifttoynaklı memeliler, eskiçağlarda Avrupa'nın hayvan varlığı içinde yer alıyordu Cüce yapılı akrabalanise, yeryüzünün Hindistan, Madagaskar ve Girit gibi çeşitli bölgelerine yayılmıştı Suda kalmayı çok seven bu hayvanların günümüzde yaşayan iki türü vardır Bunlardan bayağı suaygırı {Hippopota-mus amphibius) fillerin ardından, Hindistan gergedanıyla birlikte en iri kara hayvanları arasında yer alır Batı Afrika'da yaşayan cüce suaygırı {Choeropsis liberiensis) ise yaklaşık 1,5 metre uzunluğundadır

Suaygınmn öbür adı olan Yunanca kökenli hipopotam sözcüğü "ırmakatı" anlamına gelir Oysa birbirine yakın anlamlar taşıyan bu iki ad yerine "sudomuzu" ya da "ırmakdomuzu" gibi adları kullanmak gerçeğe daha uygun düşerdi Çünkü bu hayvanlar attan çok domuza benzerler ve onlar gibi geviş getirmeyen çifttoynaklı memeliler arasında yer alırlar Aradaki benzerlik Sierra Leone, Liberya ve Nijerya'nın güneyindeki sık ormanlarda yaşayan cüce suaygınnda daha belirgindir Bu tür, bir domuz gibi bitki köklerini eşelerken görülebilir Bayağı suaygınna oranla daha küçük yapılı olmakla birlikte ağırlığı genellikle 220 kilogramı aşar Sırtı mavimsi siyah, alt bölümleri kirli beyazdır İri akrabasından farklı olarak sürüler halinde yaşamaz ve suya daha az bağımlıdır




Çok daha iyi tanınan bayağı suaygırı genellikle 3 tonu aşan ağırlığa ve 4 metre uzunluğa erişir Omuz yüksekliği 1,5 metre dolayında, hantal gövdesi fıçı biçiminde, bacakları kısa ve kalın, ayakları yayvandır Son derece büyük olan başını, suyun dışına çıktığında sık sık bir yere dayamak zorunda kalır Ağzı çok geniş, üstdudağı kalın ve kabarık, kesicidişleri iri, köpekdişleri beyaz ve uzundur Gözleri ve kulakları ise domuzunkini andıracak ölçüde küçüktür

Bayağı gergedanın derisi kalın, kıvrımlı, süngersi ve hemen hemen kılsızdır Deri kalınlığı gövdenin bazı bölümlerinde 5 santimetreyi bulur Erkekler koyu kahverengimsi boz, dişiler bazen pembemsidir Ama renkleri değişik olabileceği gibi gövdeleri sudan yeni çıktığında daha açık renkli görünür Derilerindeki yağ bezlerinden salgılarıan yoğun, pembemsi yağ üstlerinde kuruduğunda renklerine parlaklık kazandırır

Suaygırları gün boyunca tembelce çamurlu sulara yatar ya da yalnız fırlak burun delikleri ve gözleri dışarıda kalacak biçimde suya gömülür, gece olduğunda hareketlenirler Temel besinlerini otlar, sazlar ve akarsuların yakınlarında yetişen öbür bitkiler oluşturur Bazen daha içerilere girip ekili alanlara dalar, şekerkamışı ve mısır gibi tarım ürünlerini yerler Çok iyi yüzücü ve dalıcı olan bu hayvanlar gözlerini ve burun deliklerini iyice kapatarak suyun altında 10 dakika kalabilirler Dipte yürüdükleri bile olur

Su aygırları genellikle uysal hayvanlardır Sayıları20'yi bulanya da geçen gruplar halinde yaşarlar Dişi, bir batında doğurduğu tek yavrusuna özenle bakar; onunla oynar ve yüzebilecek yaşa gelene kadar yavrusunu hemen her suya girişinde sırtına alır Suaygırları yaralandıklarında ya da rahatsız edildiklerinde son derece tehlikeli olabilir Çünkü hem güçlü ve gerektiğinde çok hızlı, hem de kolay pes etmeyecek ölçüde inatçıdırlar

Tek vuruşta bir kayığı devirebilir, bazen daha büyük teknelere de saldınp alabora edebilirlerSuaygırları eskiden hemen hemen tüm Afrika'ya yayılmıştı Ama günümüzde Sayılarıiyice azalmıştır ve en çok iç kesimlerdeki büyük ırmak ve göllerde yaşarlar Yaşama ortamlarının yok edilmesi bu hayvanların ulusal park sınırları ve koruma alanları dışında çok azalmasına yol açmıştır

Suaygırlarının eti ve yağı yenebilir, derisi işlenerek kullanılır, köpekdişleri ise fildişi gibi süs eşyalanyapmaya yaradığından değerlidir Hayvanat bahçelerinde yaşamaya iyi uyum sağlamakta ve bakım altında 40 yılı aşkın bir süre yaşayabilmektedirler