Kostarika Cumhuriyeti - Tarihi - Ekonomisi

Kostarika Cumhuriyeti




DEVLETİN ADI: Kostarika Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Sant José

NÜFUSU: 3161000

YÜZÖLÇÜMÜ: 51100 km2

RESMİ DİLİ: İspanyolca

DİNİ: Hıristiyanlık

PARA BİRİMİ: Kolon

51100 km2lik yüzölçümüyle El Salvador'dan sonra Orta Amerika'nın ikinci küçük ülkesi Kuzeybatısında Nikaragua, güneydoğusunda Panama, güneybatı ve batısında Büyük Okyanus, doğusunda Karaib Denizi vardır Karaib Denizi ile Büyük Okyanus kıyıları arasındaki uzaklık 120 ile 265 km arasındadır


Târihi




Kristof Kolomb, Karaib sahilleri yakınındaki küçük bir adaya 18 Eylül 1502'de çıktığında, burada bulunan altın yataklarından dolayı buraya, 'Zengin Sahil' mânâsına gelen 'Kostar Rika' adını verdi


Ülkenin bugünkü yerlileri, on altıncı asırda buraya Guatemala'dan göç etmiş olan İspanyollardır Burada Kızılderililer ve Zenci köleler bulunmadığı için İspanyollar kendi topraklarını kendileri işlediler Kostarika'nın kolonik devri fakirlik ve sefalet içinde geçti
15 Eylül 1821'de bağımsızlığını ilan eden Kostarika, böylece İspanyol boyunduruğundan kurtuldu 1838'e kadar dış politikası, Orta Amerika Birliğine bağlıydı 1838'de bu birlikten ayrıldı






1842'de Braulio Carilol hükümeti, Orta Amerika Birliğini kurmak için General FranciscoMorasan tarafından devrildi Fakat kısa zaman sonra kendisi de iktidardan düşürülerek öldürüldü Bundan sonra ülkede, 7 senelik bir anarşi dönemi başladı 1849'da eski başkan Mora yine iş başına geldi Düzeni sağladı ve reformlar yaptı Bundan sonra 1859-1870 yılları arasında yarım düzine başkan değiştiren Kostarika'da, 1879'dan sonra, Tomas Guordia tarafından kuvvetli bir hükümet kuruldu ve 1871 yılının Aralık ayında bir anayasa çıkarıldı


On dokuzuncu asırda ülkede ekonomi gelişmeye başladı Amerika'nın baskısı ve çeşitli sebeplerle, devlet başkanları, devamlı değişmiştir
1940'da iş başına geçen Refael Calderon Guordia'nın idaresi altında, Kostarika'nın Amerika ile münasebetleri gelişme gösterdi Japonlar, Peal Harbor'a baskın yapınca, Amerika ile beraber Japonya'ya harb ilan etti Panama kanalının müdafasında yardımcı oldu Kostarika, 1944'te Birleşmiş Milletlere, Milletlerarası İmar ve Tekamül Bankası'na veIMF'ye üye oldu


8 Şubat 1948'de yapılan seçimler neticesinde çıkan iç karışıklıklar sonucu, José Figueres ihtilal yaparak, yönetimi ele geçirdi ve eski anayasayı yürürlüğe koydu 1949'da Ulate Blanca başkan seçildi Günümüze kadar ülke değişik başkanlar dönemi yaşamıştır 1949'dan sonra Ordu yönetime karışmadı Demokrasiyi benimseyen Kostarika bu rejimi en iyi uygulayan Amerika ülkelerinden biridir


Fizikî Yapı


Ülkenin yüzey şekilleri başlıca üç bölümde incelenir Sulak Karaib kıyısının arkasında, dar ve alüvyonlu bir arazi bulunur Bu arazi içinde kuzeyde Cordillera de Guanacaste ve güneyde Cordillera de Talamana'nın bulunduğu kuzeybatı-güneydoğu yükselti kuşağı, yükselti kuşağının batısında, Nicaya ve Osa yarımadalarının arasında kalan, Büyük Okyanus kıyıları yer alır






Yükseltiler, Nikaragua Gölünün batısında başlar Ülkede bulunan volkanlardan Irazu 3432 m ve Turrilaba 3328 m ile en yüksek noktaları meydana getirirler Talamanca Dağ silsileleri arasında 2740 m yükseklikte tepelere rastlanır
Ülkenin doğu kıyılarında girinti ve çıkıntı az, batı kıyılarında ise çoktur Batı kıyısından 480 km uzaklıktakiCoco Adası, Kostarika'ya aittir Dağlık iç bölgelerden kıyı ovalarına doğru inen yamaçlar oldukça diktir


İklim






Doğu Alize rüzgârlarının hüküm sürdüğü kıyı ovalarında nemli ekvator iklimi, orta kısımlarda ılık, yüksek yerlerde ise soğuk iklim hüküm sürer Fakat soğuklar şiddetli değildir Kıyılarda sıcaklık ortalama 25 ile 32°C arasında, orta kısımlarda 21 ile 27°C arasındadır Yüksek bölgelerde ise 10°C'yi geçmez Ülkede kar yağmaz Yıllık yağış ortalaması ise 3100 ile 6350 mm arasında değişmektedir


Tabiî Kaynaklar


Bitki örtüsü ve hayvanlar: Bataklıklar ve ormanlar, ülkenin yaklaşık üçte birini kaplar Kuzey Karaib sahilleri ve Büyük Okyanus sahilleri tropikal ormanlarla kaplıdır Ormanlarında meşe ve çam ağaçlarına rastlanır 2400 m yüksekliğin üzerindeki bölgelerde, ormanlar seyrekleşerek yerini çayırlara ve meralara bırakır Ağaçlık bir bölge, Nicoya Yarımadasının doğu kısımlarını örter
Ülkede en çok rastlanan yabanî hayvanlar arasında tapir, oklu kirpi ve timsah bulunmaktadır


Mâdenler: Ülke toprakları maden bakımından zengin değildir Az miktarda altın çıkarılır


Nüfus ve Sosyal Hayat


Ülke nüfûsu 3161000 olup, bu nüfûsu İspanyol asıllı beyazlarla, Zenciler ve Kızılderililer meydana getirir Nüfus artışının yüksek olduğu ülkede halkın büyük kısmı başşehir bölgesinde toplanmıştır Halkın ancak % 34'ü şehirlerde yaşar Önemli yerleşim merkezleri, San José, Alajuela, Heredia ve Cartago'dur
Resmî dil İspanyolca olup, bazı devlet işlerindeİngilizce ile yazışmalar sürdürülmektedir Halkın büyük çoğunluğu Hıristiyanlığın Katolik mezhebine bağlıdır Ayrıca Yahûdî ve Protestanlar da vardır
Ülkede eğitim parasızdır İlk öğretim, 6-12 yaş arasında mecburi olup, okuma-yazma bilmeyenlerin sayısı azdır Kostarika'da iki üniversite vardır
Siyâsî Hayat
Ülke, devlet başkanı tarafından yönetilmektedir Ülkede, 57 üyeli tek meclis vardır Meclis için 4 yılda bir seçim yapılmaktadır Oy kullanmak mecbûrîdir


Ekonomi






Tarım: Kostarika'nın ekonomisi tarıma dayalı olduğundan, nüfûsun % 55'i tarımla uğraşır Meselâ Central'de kahve, süt ürünleri, şeker, fasulye ve patates elde edilir En fazla ürettiği kahve ve muz dışarıya ihraç edilir Hayvancılık gelişmiş olup, Guanaceste bölgesinde sığır sürülerine rastlanır Orta Amerika'nın en çok süt ürünleri ihraç eden ülkesidir


Sanâyi: Sanâyi, ülkede gelişmemiş olup, mevcut olan küçük çaptaki sanâyi ise şeker rafinerilerini, gübre fabrikalarını, tarım ilaçları ve tüketim maddeleri yapımını içine alır
Ticâret: Kostarika, dışarıya kahve, muz ve süt satar, dışardan ise sanâyi ürünleri alır Ticarî münâsebetlerde ülke ekonomisi, ABD'ye bağlıdır Dış ödemeler dengesinin açık vermesine rağmen, ülkenin ekonomisi, diğer Orta Amerika ülkelerininkine göre hızla ilerlemektedir


Ayrıca çağlayanlar, tabiî güzelliklere sahip çeşitli yerler ve İspanya medeniyetinden kalan eserler, turistlerin ilgisini çekerken, ülke ekonomisi için iyi bir gelir kaynağı olmaktadır


Ulaşım: Ulaşım, yaklaşık 35357 km uzunluğundaki karayolları, iki sahili birbirine bağlayan 1500 km'lik demiryolları ile sağlanır Karayolları yetersiz ve bakımsızdır % 15'lik kısmı asfalt kaplıdır Puertolimon, Puontarenas, Golfito başlıca limanlardır San José yakınlarındaki Juan Santa Maria ülkenin tek milletlerarası havaalanıdır

Kosta rika'daki devasa taş toplar






1930'larda Kosta Rika ormanlarının derinliklerinde tesadüfen bulunan düzinelerce dev taş top bütün gizemiyle günümüzde kadar korunmuş 25 metre yüksekliğinde ve 16 ton ağırlığındaki taş toplardan her biri mükemmel bir şekilde yuvarlatılmış

Taş topların doğal yollardan değil insan eliyle şekillendiğinin bilinmesine rağmen, kim tarafından, hangi amaçla yapıldığı ve taşlara nasıl bu kadar düzgünce şekil verildiği bilinmiyor


Kosta Rika'nın Diquis Deltası bir sürü taş küreyle doludur Las Boles Grandes ("Dev Toplar") diye bilinen, sayısı 1000'in üzerinde olan ve Kolombiya öncesi eserlerden olduğu düşünülen bu granit kürelerin bazılarının çapı birkaç santimetre iken birçoğunun çapı 25 metreye kadar çıkmakta ve ağırlıkları 16 tonu bulmaktadır

Yine de bunlar 1930'lara kadar dış dünya tarafından bilinmemekteydi, muz ağaçları dikmek için deltayı kaplayan bitkiler kesildiğinde gizli küreler ortaya çıkmış oldu O günün üzerinden 70 küsür yıl geçmiş olsa da, bilim hala bu dev kürelerin nasıl oluşturulduğunu açıklayamamaktadır ve kürelerin yapılarındaki granit, Diquis Deltasından çıkmamaktadır