Hücrenin Özellikleri Ve Hücrenin Kısımları

Hücrenin Özellikleri ve Hücrenin Kısımları

hücre nedir - hücre zarı nedir - hücre zarının görevleri - hücre teorisi - hücre çekirdeği - hücre çeperi - hayvan hücresi - bitki hücresi

Hücrenin temel kısımları : Hücre zarı, sitoplazma ve çekirdektir Tek hücrelilerde bütün olaylar hücre içerisinde gerçekleşir İş bölümü ve doku oluşumu yoktur Çok hücrelilerde bütün olaylar hücre grupları arasındaki iş bölümü ile olur

En basit çok hücreli yada en karmaşık tek hücreli Volvox’ tur Volvox’ ta iş bölümü vardır ama doku oluşumu yoktur Tek hücrelilerin oluşturduğu topluluğa koloni denir

Hücre teorisi:

1)Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir

2)Hücreler bağımsız hareket ettikleri halde birlikte iş görürler

3)Hücreler bölünerek çoğalırlar

Hücreler ikiye ayrılır:

1-Prokaryot (çekirdeksiz) Hücreler: Bu hücrelerin çekirdeği yoktur Örneğin bakteri, mavi- yeşil alg prokaryot hücrelidir

2-Ökaryot (çekirdekli) Hücreler: Bu tip hücrelerin çekirdeği, zarla çevrili organelleri vardır Örneğin protistler, mantarlar, hayvanlar, bitkiler ökaryot hücrelidir

Ökaryot bir hücre dıştan içe doğru üç kısımdan oluşur:

I- Hücre zarı II- Sitoplazma III- Çekirdek

HÜCRE ZARI

Bütün bitki ve hayvan hücrelerinde bulunan canlı, saydam, esnek ve seçici geçirgen bir zardır

Seçici geçirgenlik, hücre zarının bazı maddeleri hücre alıp bazılarını almamasıdır

Yağ, protein az miktarda karbonhidrattan oluşur Hücre zarının yapısı akıcı-mozaik zar modeli ile açıklanırBu modele göre zar; yağ denizinde yüzen proteinlerden oluşmuştur

Karbonhidratlar hücre zarındaki yağlarla birleşerek glikolipid, proteinlerle birleşerek glikoprotein şeklinde bulunurBunun sağladığı avantaj ise hücrelerin birbirini tanıması ve bağışıklıktır Hücre zarının özgüllüğünü veren kimyasal madde glikoproteindir Glikolipidi ve glikoproteini golgi sentezler

Madde giriş-çıkışı proteinler üzerindeki porlardan olur

Zarın özellikleri : Canlıdır,saydamdır,esnektir ve seçici geçirgendir

Zardaki proteinler enzim görevi yapar

Zarın görevleri : Hücreyi dağılmaktan korurHücreye şekil verirHücreyi dış etkilerden korurMadde alışverişini sağlar

Zarın seçici-geçirgen olması onun canlı olduğunu gösterir

Hücre çeperi cansızdır,esnek değildir,tam geçirgendir Hücrenin dayanıklılığını arttırır, hücreye şekil verir Üzerindeki deliklere geçit denir Selülozik yapıdadır Prokaryot hücrelerde de bulunur ama yapısı selülozik değildir

Hücre zarının görevleri:

1- Hücreyi dış etkenlerden korumak

2- Hücreye şekil vermek

3- Madde alış verişini kontrol etmektir

Hücre zarından geçebilen maddeler:

Küçük moleküller ( glikoz, aminoasit, su, madensel tuzlar),

Yağda eriyen A, D, E, K vitaminleri,

Nötr moleküller (oksijen ve karbondioksit )’tir

SİTOPLAZMA

Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, renksiz, yarı saydam, yumurta akı kıvamında (kolloid) bir sıvıdır

Sitoplazma canlıdır ve hücrenin bütün hayatsal faaliyetleri burada oluşur

Sitoplazmanın içinde yapıları ve görevleri birbirinden farklı küçük parçacıklar vardır Bunlara organel denir

Su, protein, yağ, karbonhidrat, mineral, vitamin, RNA çeşitleri, nükleotidler, ATP ve enzimler gibi organik ve inorganik maddelerden oluşmuştur

Görevi:

1) Biyokimyasal reaksiyonlar için zemin oluşturmak,

2) Organellere yataklık etmek,

3) Rotasyon ve sirkülasyon hareketleri ile organellerin hareketini sağlamak,

ÇEKİRDEK

İçerisinde kalıtsal özellikleri taşıyan yapılar vardır

Bilinen en küçük hücre, bakteridir

En büyük hücreye deve kuşu yumurtasının sarısı,

En uzun hücreye de yaklaşık 1 m uzunluğunda olan sinir hücreleri örnek olarak verilebilir

Bazı ilkel hücrelerde ise çekirdek yoktur, kalıtsal özellikleri taşıyan yapıların sitoplazmada dağınık olarak bu ilkel canlılarda bulunur

Çekirdek hücrenin hayatsal faaliyetlerini yönetir

Görevleri; hücreyi yönetmek, kalıtım bilgisini taşımak ve hücre bölünmesini sağlamaktır

Aynı zamanda özellikleri sonraki hücrelere aktararak kalıtsal devamlılığı sağlar

Çekirdeği çıkartılan bir hücre yaşayamaz

Kalıtsal karakterleri (genleri) taşır

Bakteri ve mavi yeşil alglerde çekirdek yoktur

Alyuvarların çekirdeği olmadığı için bölünemez

HÜCRE ÇEPERİ

Bitkisel hücrelerde hücre zarının dışında bulunur Hayvan hücrelerinde yoktur

Selüloz adı verilen ölü bir maddeden yapılmıştır

Hücre çeperi cansız, kalın dayanıklı, esnek olmayan, tam geçirgen yapıdadır

Hayvan Hücresi ile Bitki Hücresinin Karşılaştırılması

Hayvan Hücresi Bitki Hücresi

Hücre duvar —-> Yok Var

Kloroplast ——> Yok Var

Sentrozom ——> Var Yok

Koful ———–> Çok,küçük Az,büyük

Şekli ————> Yuvarlak Köşeli