Yargının Niteliği Bakımından Önerme Türleri

Yargının Niteliği Bakımından Önerme Türleri

Önermenin yükleminin niteliğine göre değerlendirilmesidir Buna göre, şayet yüklem, özneye bir özellik ekliyorsa (“Ali, çalışkandır”; “Pasta, çikolatalıdır”; “Bütün kadınlar, güzeldir”) olumlu; şayet yüklem, özneden bir özellik çıkarıyorsa (“Ali, çalışkan değildir”; “Masa burada değildir”; “Hiçbir kadın, çirkin değildir”) olumsuz önermedir Bu önermeleri değerlendirirken anlama değil, biçime bakılır: “Ali, çalışkan değildir” olumsuzdur ve “Ali, tembeldir” olumludur

Olumlu önermeler: Yüklemde bildirilen özelliğin öznede bulunduğunu ifade eden önermelerdir Yani yüklemin, özneyi onayladığı önermelerdir Örneğin “Erzurum, Türkiye’dedir” “Fenerbahçe, sarı-lacivert renklere sahiptir” gibi önermeler, olumlu önermelerdir

Olumsuz önermeler: Yüklemin bildirdiği özellik öznede bulunmuyorsa, önerme olumsuzdur Yani bu tip önermeler, yüklemin özneyi onaylamadığı önermelerdir Bu durumda özne ile yüklem arasında bir ilişki yoktur Örneğin “Erzurum, Türkiye’de değildir” “Fenerbahçe, sarı-lacivert renklere sahip değildir” gibi önermeler, olumsuz önermelerdir

Buradan anlaşılmalıdır ki önermelerin niteliğinden söz edilirken, onların sadece olumlu mu yoksa olumsuz mu olduklarına bakılmalıdır Yani önermenin cümlesel yapısı bizi mantıksal açıdan ilgilendirmez Mesela, “canlı ölümsüz değildir” önermesi anlam bakımından olumludur; fakat form bakımından olumsuzdur Mantık açısından bizi ilgilendiren de önermenin anlamı değil, formudur