Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma Örnekleri

Sözcükleri Yanlış Anlamda Kullanma örnekleri

Sözcükler, cümlede olmaları gereken yerde değilse, anlam karışıklığı ve anlatım bozukluğu ortaya çıkar

Sözcüklerin cümledeki sözdizimine uygun kullanılmaması anlatım bozukluğu nedenidir

Fiilin başında zarf olarak kullanılması gereken bir sözcük isimden önce yer almışsa anlatım bozukluğu doğar

Tatil günlerinde benim bomboş evde oturduğumu sanmayın" Bu cümlede "bomboş" sözcüğü evin sıfatı olmuştur; söylenmek istenen ise "bomboş oturmak"tır

En az halkın desteğini alan grup iktidara gelmiş

Her kapıdan girene dikkatle bakıyordu

İzinsiz dersten çıkanlara çok kızardı (Ders izinsiz olmaz, çıkmak izinsiz olabilir)

Bu konular, sizin çok başınızı ağrıtacağa benziyor

"Bütün gün izlediğim filmin etkisinden kurtulamadım" Bu cümleye göre, konuşan kişi gün boyunca film izlemiştir Fakat anlatmak istediği "izlediği filmin etkisinden bütün gün (gün boyunca) kurtulamadığadır

"Bütün gün" sözü yüklemden (kurtulamadım) önce gelirse, anlatım bozukluğu giderilir

"İlk aklıma gelen ismi söyleyiverdim" "ilk" sözcüğü, "akıl" sözcüğünün sıfatı olmuş; "ismi" sözcüğünün sıfatı olarak kullanılması gerekirdi "Aklıma gelen ilk ismi söyleyiverdim"

“A'dan Z'ye konunun uzmanları tarafından hazırlanan sınavlar, ücretsiz öğrencilere dağıtılacak” Oldukça sorunlu bir cümle "A'dan Z'ye konunun uzmanları" sözünden ne anlaşılacak? Herhalde şöyle söylenmek isteniyor: "Konunun uzmanları tarafından A'dan Z'ye hazırlanan sınavlar"

Bir de "ücretsiz öğrenci" var; herhalde burslu öğrencilerden söz edilmiyor Sınavlar ücretsiz dağıtılacak

" sınavlar öğrencilere ücretsiz dağıtılacak" olmalı Peki bu oldu mu? Hayır olmadı; bu cümlede "ücretsiz" yerine "parasız" sözcüğü kullanılmalıydı

Aşağıdaki cümlelerde de sözcüklerin yanlış yerde kullanımından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır

Bütün uyarılara rağmen bazıları alkollü araba kullanmayı sürdürüyor Alkolle çalışan araba varmış (!)

Uykusuz yola çıkmak hiç de akıllıca değil

Biz yeni eve gelmiştik ki misafirler de arkamızdan içeri girdi

Gazetemiz, her pazar vereceği eklerle, herkesi ücretsiz üniversite sınavına hazırlayacak Üniversite sınavı ücretsiz değil, sınav ücretini ödeyeceksiniz

"Bu küçük, bir hafta yapayalnız evde kalmış"

"Her ÖSS'ye giren öğrenci bu sıkıntıları yaşar"

"İzinsiz çalışma salonlarına girmeyin"

"Eğitimsiz personel, sizin çok işinizi yavaşlatacak"

* * * Belirtisiz ad tamlaması durumundaki makam ve unvanların başına getirilen "eski, yeni" gibi sıfatlarla oluşturulan tamlamalarda bu yanlışlık yoktur

"Devlet bakanı" sözü bir belirtisiz ad tamlamasıdır Belirtisiz ad tamlamaları aralarına sözcük alamayacak yapılardır, bu tamlamalar bir kavramı karşılar

Eski devlet bakanı

Bu tamlamada eski olan "devlet" değil, "devlet bakanı"dır

Nasıl "taze köy ekmeği" yerine "köy taze ekmeği" denmezse "yeni belediye başkanı" yerine "belediye yeni başkanı" da denmez

"Eski sınıf başkanı, yüksek makine mühendisi, fıstıklı ev baklavası, taze Trabzon ekmeği" gibi kullanımlar doğrudur

Örnek Soru:

Alınan bu karar, savaşta askerin daha çok ölmesine yol açtı

Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerin hangisiyle giderilebilir?

A) "bu" sözcüğü atılarak

B) "daha çok" sözü "askerin" sözcüğünden önce kullanılarak

C) "yol açtı" sözü yerine "neden oldu" sözü getirilerek

D) "alınan" sözcüğü atılarak

E) "savaşta" sözcüğü "askerin" sözcüğünden sonra kullanılarak

(2 Mayıs 1999)

Yanıt: B