Temel Alerji Çeşitleri

Temel Alerji Çeşitleri

Alerji denince çoğu kişinin aklına hemen saman nezlesi gelir Yaygınlık bakımından saman nezlesi açık ara önde olduğun-dan, bu normal bir durumdur Ama lateks eldiven kullanmak-tan arı sokmasına kadar hemen her şey alerjik tepkiye yol aça-bilir Sonuç olarak bir alerjiler dünyasının içindeyiz Temel alerji gruplarını ilerleyen bölümlerde teker teker ele alacağız Aşağıda bunların kısa bir özetini bulacaksınız

Saman nezlesi Bu terimin tıbbi adı alerjik rinittir ve aler-jik nezle olarak da bilinir Solunum yoluyla alınan alerj enler-den kaynaklanır; hapşırma, burun akıntısı, gözlerde kaşınma, burun tıkanıklığı gibi sıkıntı verici belirtilere yol açar

Alerjik rinitin iki temel tipi vardır: Mevsimsel ve mevsim-sel olmayan (pereniyal) Mevsimsel rinitte alerjik tepkiler yı-lın belirli zamanlarında ortaya çıkar Örneğin polen yoğunlu-ğu arttığında ya da havada çok fazla küf bulunduğunda, mev-simsel alerjiler de tırmanışa geçer

Mevsimsel olmayan rinit yıl boyunca sürebilir Çünkü aler-jiden sorumlu alerjen hiç yok olmaz Örneğin, toz akarları de-nen mikroskobik parazitler yılın 365 günü evinizden eksik ol-maz Bunların salgıları bazı kişilerde polene ya da küfe veri-len tepkilerin aynısına yol açar Kimileri kedi, köpek gibi ev hayvanlarının (ayrıca insanların) her zaman çevreye saçtıkları kıl-deri döküntülerine karşı çok duyarlıdır Bazı kişiler daha nahoş şeylere, özellikle sivrisinek ve hamamböceklerinin tü-kürük ve salgılarına karşı alerjik tepkiler gösterebilir

Alerjik nezlenin iyi yanı genellikle denetim altına alınabilmesidir Evinizde sorun yarattığı anlaşılan bir şeyi ortadan kaldırabilir ya da daha az temas edilecek duruma getirebilirsi-niz Örneğin, beslediğiniz hayvanla geçirdiğiniz süreyi kısal-tabilir, bulunduğunuz odalardaki polen ya da küf miktarını azaltabilirsiniz

Astım Bu durum özellikle çocuklarda yaygındır Nedeni tam olarak bilinmiyorsa da, alerjilerle ve birçok vakada muhte-melen genetik yapıyla çok yakından ilişkilidir Saman nezlesi-ne yol açan küf, polen ve ev hayvanlarının kıl-deri döküntüleri gibi birçok şey astım atağını tetikleyebilir Bu durum gelişti-ğinde, akciğerlerdeki geçitler şişip daralır Bunlar aynı zaman-da mukusla dolar Dolayısıyla solunum son derece güçleşir

Neyse ki, alerjenden sakınmayı bilir ve doğru ilaçları kul-lanırsanız, astımı denetim altına alabilirsiniz Astım ciddi bir hastalıktır; ama sürdürdüğünüz hareketli yaşama son verme-niz gerektiği anlamına gelmez

Besin alerjileri İyi bir akşam yemeğine kötü bir tepki ver-mekten fenası yoktur Besin alerjileri mide spazmları, bulantı, ishal, kusma, kurdeşen, hışıltılı soluma ve hatta astım atakları gibi belirtilere yol açacak ciddiyette olabilir Ama gerçek be-sin alerjileri aslında çok ender görülür Sıkıntı yaratan tepkile-rin çoğu bulaşık yiyeceklerin ya da vücudun sindiremeyeceği besinlerin yenmesinden (besine tahammülsüzlük) kaynaklanır "Besin zehirlenmesi" ve besine tahammülsüzlük sonucunda korkutucu belirtiler gelişse de, bunların histamin salınmasıyla, dolayısıyla alerjilerle bir ilişkisi yoktur

Bazı kişilerde belirli yiyecekler alerji oluşturur Besin aler-jilerinin çoğu yerfıstığı, buğday, soya ürünleri, yumurta akı ve inek sütünden kaynaklanır Bu alerjilere genellikle laboratuvar incelemeleri yaparak ya da "eleme yöntemiyle beslenme prog-ramı" uygulayarak, yani düzelme olup olmadığını belirlemek için bazı besinleri dışlayarak tanı konur

İlaç alerjileri

En yaygın ilaç alerjisi penisiline karşı geli-şir; ama kişiye göre her ilaç alerjik tepkilere yol açabilir Bu ilaçların başlıcaları antikonvülzanlar (havale ilaçları), ensülin ve lokal anesteziklerdir Besinlerde olduğu gibi, ilaca karşı tepkilerin de çoğu gerçek alerjilerle ilişkili değildir Örneğin, milyonlarca kişi aspirine tahammülsüzlük gösterir Bu kişiler-de kurdeşen dökme ve hışıltılı soluma gibi alerjiye benzer be-lirtiler gelişebilir; ama alerjik tepki ortaya çıkmaz

İlaç alerjilerinin çoğu hafiftir Deri döküntüsü en sık rastla-nan tepkidir ve yaygın kullanılan alerji ilaçlarıyla tedavi edile-bilir Bazen durum denetimden çıkar ve gelişen tepkiler çok ciddi boyutlara varır Bu nedenle ilaç alerjilerine karşı uyanık olmalı, hekiminizi de mutlaka bilgilendirmelisiniz

Böcek ısırması ve sokması

Sivrisinek sokması çoğumuzu kaşındırır, arı sokması da canımızı acıtır Ama her yüz kişiden bir-iki kişide böyle olaylar çok ciddi sonuçlar doğurur Şiddet-li alerjik tepkilerin başında öldürücü anafilaksi gelir Böceğe alerjisi olanlar yanlarında acil ilkyardım ilacı taşımalıdır Za-man yitirmeden yapılacak bir adrenalin iğnesi, anafilaksi ge-lişmeden alerjik tepkiyi engelleyebilir

Temas dermatiti

Deri alerjisi olarak da bilinen temas dermatiti bazı maddelerle temas sonucunda gelişir Örneğin, bitkilerden sümbül, lalenin özellikle soğanı, bamya, ağaç kabuklarındaki likenler (ortak yaşayan yosun ve mantarlar), sarımsak, ayrıca ısırganotunun yakıcı tüyleri de alerjik tepkilere yol açar

Deri alerjileri yalnız bitkilerden kaynaklanmaz Takılarda, kemer tokalarında sık kullanılan nikel gibi metaller alerji ya-pabilir Tıpkı eldivenlerde kullanılan lateks gibi Makyaj mal-zemeleri, saç boyaları ve hatta deodorantlar bile bazı kişilerde deri döküntülerine yol açabilir Deri alerjisine bağlı döküntü-ler genellikle geç tepkilerdir; ortaya çıkmaları için alerjenle te-masın üstünden 24-48 saat geçmesi gerekir

Atopik dermatit

Egzama olarak da bilinir Bu deri sorunu gerçek bir alerjik tepki değildir Ama atopik dermatitlilerden yüzde 70'inin ailesinde, solunum ya da beslenme alerjisi öy-küsü bulunur Egzamalı çocukların yaklaşık üçte birinde sa-man nezlesi ve diğer solunum alerjileri gelişir

En yaygın alerjilerden söz ettiğimizi yine hatırlatalım Unutmayın ki hemen her madde birilerinde alerjiye yol açabi-lir Ama saman nezlesi gibi solunum alerjileri kıyas kabul et-mez bir yaygınlığa sahiptir O nedenle solunum alerjileri ay-rıntılı bir incelemeyi hak ediyor Bilinen hikâye Güzel bir ni-san günü Kuşlar cıvıldıyor Hava mis gibi Bitkiler çiçeğe dur-muş Sizi bekleyen ise bahar heyecanı yerine saman nezlesiyle sulanmış gözler