Dünya Üzerinde Kaç Çesit Bitki Örtüsü Vardir

Dünya Üzerinde Kaç Çesit Bitki Örtüsü Vardir?

Dünya Üzerinde Kaç Çesit Bitki Örtüsü Vardir?

DÜNYA ÜZERİNDE KAÇ ÇEŞİT BİTKİ ÖRTÜSÜ VARDIR ? ÖZELLİKLERİ NELERDİR ?

Bitkilerin oluşturdukları toplulukların sınıflanmasında birçok ölçüt kullanılmakta olup en yaygın olanı fizyonomik görünüm esas alınarak yapılan sınıflamalardır

Bu bitkilerin dış görünüşünü etkileyen şekil renk yoğunluk yükseklik topluluğun mevsimlere göre aldığı şekil renk yoğunluk dikey yönde tabakalaşma durumu hayat formu dikkate alınmaktadır Buna göre bitkiler orman çalı ot bataklık çöl vb şekilde ya da yaprak döken daimi yeşil geniş yapraklı daimi yeşil iğne yapraklı gibi sınıflar oluşturabilmektedir

1-AĞAÇ FORMASYONU: Ağaç formasyonlarında yağış şartları sıcaklık durumu toprak özellikleri ve yükselti şartlarının elverişli olduğu yerlerde her yerde ağaç formasyonları yetişebilir Yağışların az olması şiddetli buharlaşma ağaç yetişmesini engeller Ormanların temel unsuru ağaçlardır Çeşitli büyüklükte ve türdeki ağaçların bir araya gelerek oluşturdukları topluluklara orman denir

2-ÇALI FOMASYONU: Ormanları tahribi sonucunda oluşan kısa boylu ağaççıklardan oluşan bitki formasyonudur

3-OT FORMASYONU: İklim şartları özellikle de yağış ve sıcaklık şartlarının orman veya ağaç yetişmesine imkân vermediği alanlarda yerlerde belirli zamanlarda yağan yağışa veya tamamı toprağın tabanına sızmayan suya bağlı olarak yetişen ot türünden bitkilerin oluşturduğu topluluktur

Ekvatoral Yağmur ormanları:

Sıcaklık ve nem koşullarından dolayı sık ormanlar gelişmiştir ve ormanlar her zaman yeşildir Orman ağaçları çok gürdür(50–60 m) Balta girmemiş ormanlar olarak adlandırılır

İklime uyum sağlamak için terleme yüzeyleri geniş ve gözeneklidir Ağaçlardan düşen dal ve yaprakların sıcak nemli ortamda çürümesi sonucu hoş olmayan bir koku etrafa yayılır

Bu ormanların görüldüğü yerler her mevsim yağışlı özellikte ve yıllık yağış miktarı 2000 mm ‘nin üstündedir

Bitkiler yayvan yapraklı ve yapraklarını dökmeyen ağaçlardır Bitki çeşitliliği çok fazladır Orman altı sarmaşık ve otsu bitkilerle(Liyan Epifit) kaplıdırOrman altı florası da çok zengindir

Yeryüzündeki dağılışı:

*Ekvatorun 10 kuzey 10 güney enlemleri arasında 1000 m kadar yükseltiye kadar etkilidir

*Güney Amerika’da Amazon Havzası’nda ( Brezilya)*Afrika’da Kongo Havzası’nda ve Gine Körfezi kıyılarında

*Güney Doğu Asya Adaları (Endonezya ) belirgin olarak görüldüğü yerlerdir

*Malezya Endonezya Filipinler Papua Yeni Gine’de etkilidir

*Avustralya’nın kuzeyinde görülür

Muson Ormanları:

Muson iklim bölgesinde bulunan ormanlardır Bunlar Ekvatoral ormanlar gibi gür ve sık ormanlardır Ancak içinde yer alan tür sayısı bakımından ekvatoral ormanlardan fakirdir

Yıllık yağış miktarı 2000 mm civarındadır Yaz ayları yağışlı kış ayları kurak geçer Yıllık yağışın % 85 ‘i yaz aylarında olduğu için yazın yeşil kışın yaprak döken ormanlardır

Muson ormanlarının ağacı teak ağacıdır Bitki örtüsü yağışların bol olduğu alanlarda kışın yaprağını döken muson ormanları etrafında çalılar ve az yağış alan yerlerde ise savanlar yaygındır

Yeryüzündeki dağılışı:

*Güneydoğu ve Doğu Asya da Hindistan Japonya Tayland Vietnam Endonezya Doğu Çin Kore Filipinler

*Avustralya’nın kuzeybatısı

*Güneydoğu Afrika da görülür Madagaskar’ın doğusunda

*Kuzey Amerika’nın güneydoğu kıyılarında görülür

Orta Kuşağın karışık ormanları:

Orta kuşak okyanusal İklim bölgesinde görülen bitki örtüsüdür Bu ormanlar geniş yapraklı ve iğne yapraklı ağaçların bir arada bulunduğu bitkilerdir Yıllık yağış miktarı 1000- 1500 mm civarındadır

Ağaç türü sayısı ve ağaçların büyüklükleri bakımından da ekvatoral ve muson ormanları kadar zengin ve büyük değildirler

Yeryüzündeki dağılışı:

*Batı Rüzgârları sebebiyle Ilıman Kuşak karalarının batısında

*Batı Avrupa’nın Atlas Okyanusu kıyılarında

*Yurdumuzda ise Karadeniz kıyılarında etkilidir

*Kuzey Amerika’nın batı ve güneydoğu kıyılarında Güney Amerika’nın güneybatı kıyılarında

*Avustralya’nın doğusunda Yeni Zelanda’da

*Afrika’nın güneyinde

Tayga Ormanları:

Orta kuşakta karasal iklimin sert özellikte görüldüğü ve yağışın bol olduğu nemli alanlarında görülenormanlardır

Bu iklimde kışlar çok sert geçtiği için ağaçlar soğuğa dayanıklı yaprak dökmeyen iğne yapraklı ağaçlardır

Yağışın çoğu yazın düşer En az yağış kışın düşmektedir ve kar şeklindedir Kışların aşırı soğuk olmasınedeniyle havadaki nem miktarının azalması ve yüksek basıncın etkisi yağışları azaltır Yaz mevsimindehavanın ısınması nedeniyle oluşan termik kaynaklı alçak basınçlar konveksiyonel karakterde yağışların oluşmasını sağlar

Yıllık yağış ortalaması 500–600 mm civarındadır

Yeryüzündeki dağılışı:

*Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karalarının doğu kıyılarında (soğuk su akıntısından dolayı görülür Orta ve doğu AvrupaAsya’nın kuzeyi (Kuzey Çin’de Mançurya’da Rusya’da Orta Sibirya’da görülür) ABD nin kuzeyinde ve Kanada’da

Makiler:

Makiler yaz kuraklığına dayanıklı kısa boylu bodur ağaç ve çalılardan oluşan ( yabani zeytin defne kocayemiş mersin keçiboynuzu sandal zakkum akçakesme kermez meşesi Süpürge çalısı taş meşesi bodur ardıç vb) Akdeniz iklimin doğal bitki örtüsüdür

Maki yaz kuraklığına dayanıklı bitkiler olup kış soğuklarına fazla dayanıklı değildir Yaprakları kalın güneşe dönük yüzleri parlak terlemeyi sağlayan stomaları az ve küçük olması ile suyu iktisatlı kullanarak yaz kuraklığına dayanır

Makiler genelde kızılçam ormanlarının yok edildiği yerlerde oluşurlar ve genelde kıyıda 500–800 m yukarılara kadar çıkabilir

Yeryüzündeki dağılışı:

*Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler ( Libya Mısır ve Lübnan hariç Buralarda görülmeme sebebi yer şekillerinin engebesiz olmasıdır)

*Avustralya’nın güneybatısıGüney Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesiŞili’nin orta kesimleri

*Kuzey Amerika’da Kaliforniya çevresinde

*En geniş anlamıyla 30–40 derece enlemleri arasında kıtaların özellikle batı kıyılarında görülür

Savanlar:

Tropikal iklim bölgesinin bitki örtüsüdür Savanlar uzun süre yeşil kalan gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır Savan bitki örtüsü içinde ağaçlar ve ağaç kümeleri görülür Genelde buralarda ki ağaçlar kurakçılveya kuraklığa dayanıklı türlerdir

Yeryüzündeki dağılışı:

*Akarsu boylarında görülür

Galeri Ormanları:

Savanlardaki küçük akarsu boylarında görülen çoğunlukla 50–100 m genişliğinde bir akarsu ağı biçiminde uzanan ve sürekli yeşil kalabilen nemli ormanlardır Galeri ormanları olarak adlandırılmalarının nedeni ağaçların akarsuyun üstünü bir galeri şeklindekapatmasıdırKurak geçen dönemlerde ağaçlar yapraklarını döker

Güneş ışınlarının dik geldiği yaz döneminde konveksiyonel yağışlar görülür Kış aylarında Subtropikal yüksekbasıncın (DYB) etkisinde kaldığından kış kuraklığı belirgindir Bu nedenle yazı yağışlı kışı kuraktır

Yıllık yağış miktarı 1000–1500 mm arasındadır Yağış grafiği birbirinin tersidir Yağışlar güneş ışınlarının dik olarak geldiği dönemde daha fazladır KYK de Haziran GYK de Aralık ayında yağış daha fazladır

Yeryüzündeki dağılışı:

*Ekvatoral iklim ile çöl iklimi arasında görülür (10–20° kuzey ve güney enlemleri arasında görülür

*Güney ve Orta Afrika (Sahra Çölü ile Ekvatoral Afrika arasında) Sudan

*Güney Amerika‘da Brezilya’da Venezuella Kolombiya Peru ve Bolivya’da etkilidir

*Orta Amerika'da

*Madagaskar’ın batısında görülür

Bozkır (Step):

Bitki örtüsü ilkbahar yağışlarıyla yeşeren yaz başlarında kuruyan küçük boylu ot topluluğudur Buna step(bozkır) bitki örtüsü denir Steplere Kuzey Amerika’da preri Güney Amerika’da pampa adı verilirBozkır bitki örtüsü içinde geven deve dikeni gelincik çoban yastığı gibi bitkiler yer almaktadırStep ikliminde yağış miktarı orman gelişimi için yeterli değildir

Bu iklimin etki alanlarından akarsu boylarında şeritler halinde kavak ve söğütler yaygındırOrta kuşak tipinde kar yağışları ve don olayı görülür nem oranı düşüktür yağış rejimi düzensizdir İnsanlar tarafından ağaç kesilerek yakılarak ormanların ortadan kaldırılması sonucunda oluşan bozkırlara ANTROPOJEN BOZKIR denir Bu tür bozkırlar ormanların tahrip edilmesi sonucunda ortaya çıktığından-böyle alanlarda-yer yer orman ağacı topluluklarına rastlanır

Yeryüzündeki dağılışı:

*Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karalarının doğu kıyılarında (soğuk su akıntısından dolayı) görülür

*Orta ve doğu Avrupa Asya’nın kuzeyi(Sibirya) Kanada ve ABD nin kuzeyinde görülür

*Yurdumuzda ise Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum –Kars Bölümünde görülür

*Gece ile gündüz yaz ile kış arasında büyük sıcaklık farkının görüldüğü kara içlerine gidildikçe bu farkşiddetlenerek artar

Çayırlar:

Orta kuşakta karasal iklim bölgesinin yarı nemli sahalarında ve yüksek dağlarda orman ve ağaçyetişme üst sınırının üstende görülen ve yaz boyu yeşil kalan ve bozkırlardan daha uzun boylu bitkiörtülerine çayır denir

Yazları serin ve yağışlı geçmesi otların kurumasını önleyerek yeşil kalmalarını ve uzun boyluolmalarını sağlamaktadır Bunların orman üst sınırından sonra görülenlere dağ çayırları denir

Yeryüzündeki dağılışı:

*Bu bitkiler Sıcak ve ılıman bölgelerde yüksek dağlık sahalarda sıcakların ağaç yetişmeye yetmediği yüksek kesimlerinde Ayrıca yazı yağışlı karasal alanlarda görülmektedir

*Ayrıca soğuk karasal iklimde yazı yağışlı alanlarda yağışın nispeten az olduğu sahalarda

*ABD’nin KD Kanada’da Kuzey Çin’de Rusya’da Orta Sibirya’da görülür

Tundra:

Tundra iklim bölgesinde düşük sıcaklığa ve kuraklığa uyum sağlamış olan kısa boylu çalılar otlar veyosunlardan oluşan bitki topluluğudur

Yıllık yağış miktarı 200–250 mm civarındadır Kışlar çok soğuk ve uzun geçer Toprak kış aylarında donmuş haldedir Yaz aylarında toprağın üst kısımlarında çözülmeler görülür ve oluşan bataklıklarda tundra adı verilen sezonluk ot ve çayır türü bitkiler yetişir Tundra kutba en yakın bitki örtüsüdür

Yeryüzündeki dağılışı:

*Yaklaşık olarak 70–80 enlemleri çevresinde görülür

*Asya’da SibiryaAvrupa’da İskandinavya Yarımadasının kuzeyinde

*Kuzey Amerika’da Kanada’nın kuzey kısımlarındaGüney Amerika’nın güney kısımlarında görülür

*Güney yarımküredeki etki alanı KYK dekine oranla çok azdır bunun nedeni GYK de okyanusların geniş alan kaplamasıdır

Çöl Bitkileri:

Kum örtüleri altında veya kayalıklardan oluşan bu bölgelerde yıllık yağışlar yok denecek kadar azdır (200mm nin altında)

Buralarda bitkiler çok seyrektir Kuraklığa uyum sağlamış olan kurakçıl kaktüsler otlar ve çalılardan oluşur

Bu bölgelerde kuraklığa en iyi uyum sağlamış bitkiler gövdesinde çok miktarda su biriktirebilen kaktüslerdir Üzerlerindeki küçük dikenler bitkinin ısı kaybını azaltmaktadır Ayrıca yeraltı sularının yüzeye çıktığı yerlerde vahalar oluşmuştur

Yeryüzündeki Dağılışı:

*Afrika’nın kuzeyi (Büyük sahra) Kalahari Namib çölleri Afrika’nın güney batısındaki Namib ve Kalahari çölleri

*Ortadoğu’da Necef Çölü Suriye çölü Arabistan yarım adası Basra körfezi çevresi

*Hindistan’ın kuzeybatısı (Tar çölü)

*Orta Asya’da Gobi Taklamakan Kara kum Kızıl kum Çölleri

*Avustralya’nın iç kısımları ve batısı Gobbon ve Gibson Büyük kum Victoria çölleri

*Güney Amerika’daki Patagonya Atacama Peru çölleri K Amerika’daki Arizona Gila Meksika Sanaron çölleridir

C O Ğ R A F Y A M I Z - (3

Kazancı coğrafyasının sahip olduğu bitki örtüsünün çeşitlilik ve yaygınlık olarak zenginliği bilimsel incelemelerin yapılmasını ve nesilleri tükenmek üzere olan bitkilerin özenle korunmaya alınmasını gerektirecek bir seviyededir Bitkilerimizi orman niteliği kazanabilecek olan ağaçlar muhtelif özelliklere sahip çalılar sabit köklü bitkiler ve ekilip biçilen bitkiler olarak dört ana bölümde incelemeliyiz Bitkilerimizi insanlarımızın dikip büyüttüğü meyve verici ağaçlar ve ekip diktiğimiz bitkiler ile tabi ortamda kendiliğinden yetişen ağaçlar ve bitkiler olarak iki ana bölümde incelememiz de mümkündür

ORMAN NİTELİKLİ AĞAÇLARIMIZ ;

- Ardıç Ağacı; Yaylalarımızda özellikle Körkuyu Yenicesu Toras yaylaları ve çevreleri Kabalak yaylası ve Karakovanlık boğazı mıntıkasında yetişen arazinin güney yamaçlarını seven bir ağaçtır Ardıçlar zor üreyen yavaş büyüyen ve asırlarca boyu süren ömre sahiptirler Bazı ulu ardıç ağaçlarının bin yılın üzerinde yaşı olduğu söylenir Bu ağaçlar çiftçiler çobanlar ve yaylacılar (göçerler obalar avcılar ) tarafından korunan kutsal sayılabilecek kadar sevilen ağaçlardandır Ardıçlar nice kuşlara barınak ve yuva *****ı olmuşlar gölgelerinde nice hayvan ve insanı yağmurdan yaştan ve sıcak güneşten korumuşlar ürünleri ile insanların çok sayıda ihtiyacını karşılamışlardır Tarımın klasik usullerle (karasaban düven ve hayvan gücü) yapıldığı dönemlerde her aile hasat mevsimi ekin tarlasının başına göçer harman sonuna kadar önceden belirlenmiş bir ardıç ağacının altını ev olarak kullanırdı Bu ardıçlara yurt ardıcı veya ev yeri ardıcı denirdi Ardıçlar tohumları (gilik denir) toprağa ekilerek fidan elde edilen ağaçlara benzemez Yani kendiliğinden veya ekmekle bitmez Ardıç kuşu veya karga denen kuşlar ardıç tohumunu yutar midelerinde bir müddet kalan ve değişime uğrayan tohumlar bu kuşların dışkısı ile araziye düşer ve sonrasında filizlenerek ardıç fidanı olur Bu nedenledir ki arazide ardıç ağaçları ile kaplı yerlerde bile ardıç fidanı görmek zordur Bu güçlüğü aşmak için ardıç tohumlarını suni ortamlarda filizlendirip araziye dikmek yönünde uğraşlar verilmektedir Yetişmesi büyümesi ve araziye ve diğer canlılara yararı nedeniyle ardıç ağaçlarının kesilmesi yasaklanmış durumdadır Ardıç ağacı düzgün gövdelerinden uzun kiriş görevini yapacak tavan ağacı tahtasından çeyiz sandığı budaklı yerlerden pardı (yaylada sayvandların köyde eski evlerin dam örtüsü) kabuklarından tavan döşemesi dallarından yakacak olarak faydalanılır Son dönemlerde biçme motorları ve traktörü olan birkaç kişinin yaylalarda ardıç bırakmadan kesip odun yaptıkları üzülerek anlatılmaktadır Ardıçların yağ ardıç adıyla anılan türleri de vardır Tohumları ile yaprakları kaynatılarak şifa niyetine içilir Kazancı arazisinin ulu ardıçları olarak Art Beleni sıra ardıçları Karakovanlık ardıçı Kabalak’daki Koca Ardıç Akbelen’deki kartalların tepesine yuva yaptıkları ardıçlar Dinek ve Toras bölgesinde resimlere konu edilen ardıçlar sayılabilir Kasabamızda incelemeler yapan ve Ermenek gazetesinde “ Dinek’in Yalnız Ardıçları “ adıyla dizi yazı yayınlayan Resim Sanatçısı Fatih KARAMANOĞLU Beyin yazılarını okumalıyız Ardıç ağaçlarından iyi odun olur dayanıklı tahta olur bizde bir kaçını kessek ne olur gibi bahanelerle arazimizin süsü ve bereketi sayılan bu türün yok edilmesine seyirci kalınmamalı Ölen kişilerin mezar içine ve kabir uçlarına bile (mezar taşı yerine) ardıçtan yapılmış kalın tahtalar konur Bir bakıma bu ağaçları kullanmaya bebek iken dalına kurulmuş salıncaklarda sallanmakla başlayan insanlar mezarında bile bu ağaçlara muhtaçtır

- Andız Ağacı ; Ardıç ağacına benzeyen yapraklarının ucu dikenli olan bir ağaçtır Bir türünün gilikleri küçük olup bazı hastalıklar için kaynatılıp içilmesi tavsiye edilir Anamur pazarlarında bardak ölçüsüyle bu gilikler satılır Bir türünün gilikleri fındık büyüklüğünde olup kaynatılarak “ Andız Pekmezi “ olarak bilinen ürün elde edilir Bu pekmezden helva bile yapılır Bir çok hastalığa iyi geldiği bilinen bu pekmez Anamur yaylalarında çok pahalı bir fiyattan satılır Bu ağaçların yapraklarının hoş bir kokusu vardır Bu yapraklar bile karın ağrısına iyi gelir diye kaynatılır ve suyu içilir Bu ağaçlarında türleri tehlike altındadır

- Ladin (Köknar) Ağacı ; Arazilerimizin kuzey yamaçlarında yetişir Garain kuzeyi Otlukoyak Bozdağ Popas yaylaları Karakovanlık boğazı kuzey yamaçları Yavşan boğazı ve Alaca yörelerinde çoktur Bu ağaçların gövdesinden evler için öreğen yapılırdı Dalları kışın kesilerek evlere taşınır ve keçilere (pür denir) yedirilir Kozaklarında sakız toplanır ve kaynatılarak çiklet gibi lezzetle gevilen sakız elde edilir Arazimizdeki ladinler acımasızca tahrip edilmiştir Bu ağaçların yetiştiği yerlerden biri de Kızıltaş altındaki yerdir Kazancıdan görülen bu orman çevremiz için bir nimet sayılmalıdır Bu ağaç Göksu vadisine bakan yamaçlarda sadece Kayaönü köyü ve Kazancı (Kızıltaş)’da görülür

- Çam ağacı ; Bu ağaç türü sıcak yerlerde köyden aşağıda kalan sahil dediğimiz arazide yetişir Masırlık Ayıoluğu Balduvar Göğesdos ve Göbedde yetişme bölgeleridir Kasabanın hemen batısındaki Çığırganın Dere’nin yamaçlarında çam ağaçlarının varlığını sürdürmekte olması da şaşılacak bir durumdur Çam ağacı da insanımız için çok yönlü fayda sağlar Gövdeleri tahta kereste kiriş olarak kullanılır Kolay yanar ve eskilerde kibrit yerine kullanılan çıra elde edilirdi Dalları ve kozakları da yakacak olarak kullanılır Bu ağaçlarda süratle yok edilmektedir

- Sedir (Katran) ağacı ; Bu ağaçlar bizim arazimizde pek görülmezdi Son dönemlerde Taşönü yamaçları başta olmak üzere bir çok yere dikimi yapılmıştır Gelecekte yöremizde en çok yetişen ağaçlardan olmaya adaydır

- Şimşir Ağacı ; Torosların en kıymetli ve sert ağacıdır Yeşil ve parlak yaprakları vardır Eski devirlerde bir çok kişi kış mevsimi boyunca evinde bu ağaç gövdesinden tahta kaşık çömçe ve benzeri ev eşyası yapardı Bizim çocukluğumuzda Bozdağ ve Payamlı tepelerine Şimşir ağacı kesmeye gidilirdi Daha sonraları bizim arazideki ağaçlar tükendiğinde Elbalık dağına kadar olan Anamur arazilerine Şimşir kesmeye gidilir olmuş ve dağların tüm Şimşirleri yok edilmiş deniyor Yeni nesiller bu ağacı kitaptan okuyacak belki de parklarda görebilecektir

- Bozarmut ağacı ; Körkuyu ve çevresinde yetişir Gri renkli yaprağını keçiler ve özellikle Yörüklerin develeri yerdi Küçük ve sert armutları olur kış mevsiminde yenecek olgunluğa gelirdi Bu ağaçların yaşlı olanları odun yapılmış genç olanlar değişik armut cinslerine aşılanmıştır

- Meşe (Pelit) Ağacı ; Bu ağaç da aynen Ardıç ağacı gibi çok yönlü olarak fayda sağlayan yetişmesi ve filizlendirilmesi zor ömrü çok uzun olan bir türdür Arazimizin her tarafında Bozdağ’dan Masırlık sonuna kadar görmek mümkündür Gövdesi çok set olduğundan balta sapından çadır direğine kadar her şeyde kullanılır Odun olarak en çok tercih edilendir Yapraklarını her mal yer gövdesinin içinde ve dallarında kuşlar sincaplar yuva yapar ve tüner Gölgesinde insanlar ve hayvanlar barınır Tohumlarını hayvanlar yer üzüm asmaları bu ağaçlara sarılmaya bayılır Meşe dalları ve gölgesi ile insanlara hayvanlara ve bitkilere sığınaklık yapar her şeyi korur ve bu özelliğiyle “ doğa dostu “ olarak adlandırılır Bu özellikleri nedeniyle TEMA Vakfı tarafından meşe tohumu ekilmesine öncelik verilmiştir Bin yıldan fazla bir ömrü olduğu bilinen bu ağaçların da türleri tehlikededir Kesilmesi yasaklanmış ağaçlardandır Meşe ağaçlarında “Ulu Ağaç “ diyebileceğimiz örnek çok azalmıştır Bizim tespit edebildiğimiz bir örnek Gökçeler mahallesindeki Mehmet OKAT’ın bahçesinde bulunan ve Goca Pelit adıyla bilinen ağaçtır Gövdesi bir kaç kişi el ele tutuştuğunda bile kavranamamaktadır Korumaya alınması gereken bir tabiat varlığıdır Meşe ağaçlarının mevcutları korunmalı yenileri yetiştirilmelidir

- Karaağaç ; Kazancı çevresindeki bahçelerde yetişen sert gövdeli siyah yapraklı ağaçlardır Yapraklarını hiçbir hayvan yemez Üzerinde asma bile barınmaz Melokka adıyla bilinen sarı küçük ve sonbaharda yenilen bir meyvesi vardır Şimdilerde çevrede görünmez olmuştur Onunda türü tehlikededir

- Sakız Ağacı ; Arazimizin genelinde kendiliğinden yetişen bir ağaçtır Kızılburun çevresinde yoğun şekilde bulunurdu Menengiç veya Sakızlak da denir Meyvesi önceleri kızıl renkli sonbaharda mavi renkli olur Bu meyve çok yağlı ve hastalıklarda tedavi edici özelliklere sahip olup ismi “ Çıtlık “ olarak bilinir Ermenek pazarında yüksek fiyattan satılır Bu ağaçlara 1960 yıllarında devlet eliyle Antep Fıstığı aşısı yaptırılmış fakat zaman içinde yetişen aşıların meyve vermediği görülmüştür

- Çınar (Piladan ) Ağacı ; Sulak yerlerde ve dere kenarlarında yetişen ulu ağaçlar niteliği kazanabilen ve kendiliğinde yetişen ağaçlardır Uzun ve geniş gövdelerinden sandık tahtası yapılır dalları odun ve sırık direk semer ve saban yapımında kullanılır Anadolu’da ve Tarihimizde “Ulu Çınarlar” meşhurdur Eskiden her cami önüne ve çeşme başına bir çınar dikilirmiş Aybaham’dan başlayıp Göksu’ya kadar uzanan dere boyunca en çok Çınar ağacı yetişir

- Söğüt Ağacı; Sulak yerlerde pınar başları ve dere kenarlarında yetişir Selvi Söğüt bir başka cinsidir Kırılgan bir ağaç olduğundan odun olarak kullanılır Genelde bir süs ağacı olarak kabul edilir

- Kavak Ağacı ; Normal yani klasik kavak kereste yetiştirmek için dikilen ve sürekli sulanan bir ağaçtır Son yıllarda Kanada kavağı diye bir tür yaygınlaşmıştır Kendiliğinde yetişen Deli Kavak diye bilinen gri renk yapraklı cinsi de vardır Bu deli kavaklardan en ünlüsü Aybaham (İnönü) pınarı yanında bulunan ve bin yıldan yaşlı olduğu söylenen ulu ağaç idi Bu ağacın dibinde bir tahta vardı Gelip geçen yolcular bilhassa yabancılar burada mola verirler tahtada dinlenir yemeklerini yer namazlarını kılar ve istirahat ederlerdi Yaklaşık 20 yıl önce bir kış günü kar ve rüzgar etkisiyle bu kavak ağacı kökünden yıkılmış dibindeki tahtası da tahrip edilmiştir

- Alıç Ağacı ; Küçük meyveleri olan dikenli ağaçlardır Buna benzer bir kaç ağaç türü daha vardır

ÇALI TÜRÜ BİTKİLERİMİZ ;

Arazimize yayılmış şekilde ve farklı iklim bölgelerinde değişik şekillerde yetişen çok sayıda çalı türü bitki mevcuttur Başlıcaları ;

Karamık çalısı dikenli meyvesi olan ve kökünden boya yapılan bir bitkidir Kürtlü çalısı dallarından süpürge ve sopa yapılan sert bir çalı türü olup özellikle yaylada Kürtlü yakası denilen yerde mevcuttur Piynar çalısı dikenli bir türdür Develik çalısı arık kenarlarında yetişir Böğürtlen çalısı arıklarda yetişen dikenli ve mor meyvesi olan bir türdür Kuşburnu çalısı dikenli ve meyvesi olan bir türdür Kokar ağaç Çaltı çalısı Kafes Çıbığı çalısı Sumak Çalısı ve Tepsi çalısı ile daha bir çok çalı türü sayılabilir

Dünya üzerindeki iklim ve bitki örtüsü çeşitleri nelerdir? YER YÜZÜNDE BAŞLICA İKLİM TİPKERİ VE DOĞAL BİTKİ ÖRTÜSÜ

İklimler; sıcaklık basınç - rüzgarlar ve nem - yağış özelliklerinin bir araya gelmesiyle belirir İklimi oluşturan bu elemanlardan birinin veya ikisinin farklı olması sonucu değişik iklim tipleri belirir Aynı veya benzer iklim özelliklerinin yayıldığı alanlar sınırlandırılırsa ortaya iklim bölgeleri çıkar Bir iklim bölgesi içinde etkili olan iklim belirli bir iklim tipini temsil eder Yerel özelliklerden dolayı dünya üzerinde çok çeşitli iklim tipleri vardır Ancak bunların bir kısmı küçük alanlarda etkili olduğu için dikkate alınmaz Benzer özellik gösterenler ise guruplandırılarak isimlendirilir "Soğuk iklimler" "Sıcak iklimler" "Nemli iklimler" "Kurak iklimler" gibi Bazı iklim sınıflandırmaları ise bitki örtüsüne göre (Bozkır iklimi savan iklimi gibi ) ve hatta orada yaşayan hayvanlara göre yapılmıştır

Yerrüzünde görülen başlıca iklim tipleri ve bunlara uyum sağlamış olan doğal bitki örtüleri şunlardır:

a)Soğuk iklimler:Bu guruba giren ikllimler kutup ve kutup altı bölgelerinde görülür Kutup iklimi ve kutup altı iklimi olmak üzere iki tipi vardır Kutup ikliminin görüldüğü yerler hemen hemen bütün yıl kar ve buzlarla kaplıdır Güney Yarım Küre`de Antartika ile Kuzey Yarım Küre`de Grönland`da etkilidir Güney ışınları çok yatık geldiği için buralarda hava sürekli soğuktur Yıllık ortalama sıcaklık her zaman 0 C`nin altındadır toprak derinlere kadar sürekli donmuş haldedir Kutup ikliminde yağış kar şeklinde ve azdır Çünkü hava soğuk ve nem oranı düşüktür Onun için buralarda soğuk çöller vardır Yıllık ortalama yağış 250 mm dolayındadır Bu iklim bölgesi Gulf Stream (Golf Strim) sıcak su akımtısının etkisiyle Kuzey Yarım Küre`de birazdaha kutuba doğru kaymıştır Sıcaklığın sürekli 0 C`nin altında olması ve toprağın devamlı donmuş halde bulunması nedeniyle kutup iklim bölgeleri bitki örtüsünden yoksundur Kutup altı iklimi kutup iklim bölgesinin hemen bitişiğindedir Buralarda da sıcaklık çok düşüktür Yaz mevsiminde sıcaklığın biraz yükselmesiyle buzlar ve karlar kısa bir süre erir ve bataklıklar oluşur Yağışların çoğu bu mevsimde görülür bu iklim bölgesinde kendini soğuğa ve kuraklığa uydurmuş küçük boylu çalılar otlar ve yosunlar yetişirBu bitki örtüsüne Tundra denir

b)Orta Kuşağın Ilıman İklimleri:Orta kuşakta bulunan iklimler ve ana karakterleri göz önüne alınarak iki tipe ayrılır Orta kuşağın okyanusal iklimi bu kuşaktaki büyük karaların batı kıyılarında görülür Batı Avrupa ile Kanada`nın batı kıyıkarında çok daha belirgindir Her mevsimde yeterli yağış alır Çünkü bu iklim tipinin oluşumunda önemli etken olan batı rüzgarları ve kıyı açıklarındaki sıcak su akıtıları süreklidir devamlı okyanus etkisinde bulunduğu için kışlar ılık yazlar ise serin geçer Bu yüzden yıllık sıcaklık farkı düşüktür İklim sıcaklık ve yağış şartlarına kendini uydurmuş olan doğal bitki örtüsü karma ormanlardır Orta kuşağın karasal iklimi ise karaların denizden uzak iç kısımlarda görülür Kışalr şiddetli geçer Yağış azdır Dünyanın en soğuk terleri bu iklim bölgesinde yer alan Sibirya`da dır Bu iklimde yazlar yağışlı geçer Yıllık sıcaklık farkları çok fazladır En yaygın olduğu yerler Kanada ve Sibirya dır Bitki topluluğunu iğne yapraklı ormanlar oluşturur bu ormanlar Sibirya`da Tayga adı verilir

Kuzey Yarım Küre`de Akdeniz çevresinde Güney Yarım Küre`de ise Avusturalya ve Afrikanın güney bölümlerinde Akdeniz İklimi etkilidir Yurdumuzun büyük bir bölümünü ana hatlarıyla etkileyen bu iklimin en belirgin özelliği yazların sıcak ve kurak olmasıyla kışların ılık ve yağışlı geçmesidir Yazın güneyden gelen sıcak ve kuru tropikal hava kütlelerinin etkisindedir Kışın ise çevresine göre bir alçak basınç alanı olduğundan daha çok batıdan gelen gezici alçak basınçların uğrak yeridir Bu nedenle yağışilar kışın çok olur Tipik bitki örtüsü makidir Ayrıca geniş yapraklı ve iğne yapraklı ağaçların oluşturduğu ormanlarda oldukça yaygındır

c)Sıcak İklimler:Bu iklimlerin genel karakteri sıcak olmalarıdır Ancak yağış bakımından aralarında çok büyük farklılıklar vardır Çünkü dünyada yağışın en çok ve en az olduğu yerler sıcak iklim bölgelerindedir Sıcak iklimin şu tipleri vardır:

-Ekvatoral İklim Ekvator ve yakın çevresinde görülür Sıcaklık bütün yıl 20 C`nin altına düşmez Yıllık sıcaklık farkı yok gibidir Bütün yıl yağışlı geçer Kurak mevsim yoktur Yıllık toplam yağış 150-2000 mm arasındadır Onun için buralarda gür ormanlar gelişebilmiştir Bunlar bütün yıl boyunca yeşil kalan ormanlardır Orman altında çeşitli bitkiler yetişir Bu iklimin en yaygın olduğu yerler Amazon ve Kongo Havzası ile Güney Doğu Asya Adaları`dır

-Tropikal İklim Ekvatoral iklim bölgesinin kuzey ve güneyünde iki kuşak halinde görülür Sıcaklık bakımından aylar arasında belirgin bir fark yoktur Ancak yağışlar belirli aylarda toplanmıştır Bunun sonucu olarak kurak ve yağışlı olmak üzere birbirinden ayırt edilebilen iki dönem vardır yağışlar yaz aylarında düşer kış ise kurak geçer Bu iklim bölgesinin karakteristik bitki örtüsü savan dır Savanlar içinde yer yer ağaçların da bulunduğu yüksek boylu otluklardır

-Muson İklimi Muson ruzgarlarının estiği güney güneydoğu ve doğu Asya'da görülür Muson rüzgarlarının özelliklerinden dolayı yazlar bol yağışlı kışlar ise kuraktır Dünya'nın en çok yağış alan yeri muson bölgesindedir Muson iklimi geniş alanlara yayılmıştır Muson ikliminin etkili olduğu yerlerde sıcaklık ve yağış bakımından önemli farklar bulunur Bunun nedeni yükseklik farkı ve enlem faktörüdür Bitki topluluklarıda kendilerini bu değişikliklere uydururlar Muson iklim bölgelerinde muson ormanları yaygındır Bu ormanlar Muson yağmurlarının görüldüğü alanların tipik bitki topluluğudur Esas olarak yapraklarını döken ağaçlardan oluşan ormanlardır Bu ormanlar Muson Asyası olarak nitelendirilen Hindistan Çinhindi'de yaygındır Muson ormanlarının tipik ağacı teaktır Ayrıca bu iklim kuşağında yağışların yeterli olduğu yerlerde savanlar da görülür

-Kurak İklim yağışın ve buna bağlı olarak bitki örtüsünün çok az olduğu yerlerde gürülür Yıllık yağış miktarı 250 mm'nin altındadır Kurak alanlar sıcak - kurak ve soğuk - kurak alanlar olmak üzere iki guruba ayrılır Buna göre sıcak - kurak alanların en yaygın olduğu yerler; Büyük Sahra Arabistan Yarım Adası Asya ve Avusturalya' nın iç kısımlarıdır Buraların yağışsız olması subtropikal yüksek basınç alanı üzerinde olmaları ve karaların iç kısımlarda bulunmalarının sonucudur Ayrıca dönenceler kuşağında bulunan karaların batı kenarlarında da sıcak - kurak yerler vardır Sıcak - kurak iklimde gece ile ğündüz arasında fark çoktur Hava sıcaklıgı gündüz 50 C'nin üzerine çıkarken geceleri 0 C'nin çok altına düşebilmektedir Burada bitki örtüsü çok cılızdır Ancak yeraltı suyunun yüzeye yakın olduğu yerlerde ağaçlıklara rastlanır Buralar vahalardır Ayrıca kuruklığa dayanıklı bazı bitki türleri yetişmektedir Buralara çöl denir

Soğuk - kurak alanlar ise kutup çevrelerinde bulunmaktadır Buralarda hava çok souk olduğundan içinde yoğunlaşacak su buharı çok azdır Onun için buralar da kurak yerlerdir Hem soğuk hemde kurak olan yerler bitki örtüsünden yoksundur

Bunlardan başka bir de yarı kurak iklim vardır Bu iklim hem sıcak kuşakta hemde orta kulakta görülür Yağışlı ve kurak dönemleri vardır Yıllık yağış toplamı 250 - 350 mm arasındadır Yağışlı mevsimde yetişen otsu bitkiler kurak mevsimde kurur Bu tür ot topluluğuna bozkır adı verilir Bozkır alanlarında yer yer çalı topluluklarına akarsu boylarında da ağaçlara rastlanır