Devletler Coğrafyası - Orta Afrika Cumhuriyeti

Devletler Coğrafyası - Orta Afrika Cumhuriyeti

DEVLETİN ADI: Orta Afrika Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Bangui

NÜFUSU: 2930000

YÜZÖLÇÜMÜ: 622984 km2

RESMİ DİLİ: Fransızca

DİNİ: Putperestlik, Hıristiyanlık,İslamiyet

PARA BİRİMİ: CFA (Afrika Finans TopluluğuFrankı)

Kuzeyde Çad, doğuda Sudan, güneyde Zaire ve Kongo, batıda Kamerun ile sınırları olan ve 2°16’ ve 11°20’ kuzey enlemleri 14°20’ ve 27°45’ doğu boylamları arasında kalan bir ülke Denizden uzaklığı 480 km olan Orta Afrika Cumhuriyeti, Afrika kıtasının iç kesiminde kalan ve en az gelişmiş ülkelerinden biridir

Tarihi

On dokuzuncu yüzyıla kadar Orta Afrika Cumhuriyeti topraklarında pek az kimse bulunuyordu Esir tüccarlarından kaçan çeşitli kabileler kuzeyden, Nil havzasından ve kıyı bölgelerinden göç ederek bugünkü Orta Afrika Cumhuriyeti topraklarına yerleşmişlerdir O zamanlar Ubangi-Shari adı verilen bu ülkeye, Fransızlar ilk olarak 1887’de girerek, 1910’da sömürge haline getirdiler İkinci Dünya Savaşından sonra Fransa’nın sömürge siyasetindeki değişiklik ve siyasi partilerin kurulması, bağımsızlığa doğru adım atılmasına imkan verdi 1957’de o zamana kadar Ubangi-Shari olan ülkenin ismi değiştirilerek “Orta Afrika Cumhuriyeti” oldu 13 Ağustos 1960’ta ülke Fransa’dan bağımsızlığını elde etti 1960 ve 1966 yılları arasında kötüye giden ekonomi ve iktidar partisinde giderek artan bölünme ülkeyi ihtilalin eşiğine getirdi 31 Aralık 1966-1 Ocak 1967 gecesi Albay Bokassa kansız bir darbe yaparak, hükümeti iktidardan uzaklaştırdı 4 Aralık 1976’da, Bokassa ülkenin ismini Orta Afrika İmparatorluğu olarak değiştirerek kendisini imparator ilan etti 21 Eylül 1979’da İmparator Libya’da iken, eski başkan Dacko, Fransa’nın yardımıyla kansız bir darbe yaparak iktidarı ele geçirdi Orta Afrika Cumhuriyeti tekrar kurularak, Bokassa sürgün edildi Mart 1981’de Dacko altı yıllık süreyle devlet başkanı seçildi Fakat General Kolingba 1 Eylül 1981’de Dacko’yu uzaklaştırarak yerine geçti 1986’da yapılan halk oylaması ile yeni anayasa kabul edildi Ülkede tek partiye dayalı bir rejim kuruldu Kolingba’nın devlet başkanlığı görev süresi 6 yıl uzatıldı Kemer sıkma politikası yüzünden 1991’de yapılan eylemler neticesinde siyasal çalkantılar başladı Bunun üzerine Devlet Başkanı Kolingba Kasım 1992’de bir açıklama yaparak 1993’te çok partili seçimlerin yapılacağını bildirdi

Fiziki Yapı

622984 km2lik bir alana sahip olan Orta Afrika Cumhuriyeti, Afrika kıtasının iki büyük çöküntü alanı olan Çad ve Kongo havzaları arasındaki büyük bir yayla üzerinde yer alır Ubangi-Shari ve yakınındaki küçük yaylaların deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 600 ila 900 m arasında değişir Fakat kuzeydoğu ve merkezi batı uçlarında yükseklik 1200 metreye ulaşır Kuzeydeki nehirler hafif bir meyille Çad Gölüne akarak yoğun bir ağ meydana getirirler Bu kesimdeki Shari Nehri yağmurlu mevsimde taşarak 6,5 km genişliğinde bir bataklık meydana getirir Güneydeki akarsular yayla yüzeyi boyunca derin, dar vadileri keserek Kongo Nehrinin büyük bir kolu olan Ubangi Nehrine karışırlar Ubangi Nehri güney sınırı boyunca akarak, ülkede büyük bir anayol teşkil eder

İklim

Orta Afrika Cumhuriyetinde tropikal bir iklim hüküm sürer Marttan ekime kadar devam eden yağışlı mevsim, diğeri senenin kalan zamanında devam eden kurak mevsim olmak üzere senede iki mevsim vardır Her ne kadar batıdaki yüksek arazilerde havalar ekseriya soğuk geçiyor ise de, iklim sıcak ve nemlidir Bangui’de yıllık sıcaklık ortalaması 22°Cile 33°C arasında değişir En kurak aylar ocak ve şubattır Yağış, en fazla haziran ve ekim ayları arasında düşer Ubangi Nehri Vadisinde yıllık yağış mikdarı 1800 mm civarındadır Ülkenin kuzeydoğu ucunda ise yağış miktarı ortalaması, ancak 790 mm civarındadır

Tabii Kaynakları

Ülke esas itibariyle savana tipi bitki örtüsüyle, yani uzun veya orta boylu otlar ve seyrek ağaçlardan meydana gelen bozkır ile kaplıdır Ülkenin güneybatı köşesinde ekvator çengeli (sık ağaçlı orman) bulunur Ülkede bol miktarda vahşi hayvanlara rastlanır Açık arazilerde, fil, aslan, yaban sığırı, zürafa, sırtlan, çakal ve ceylanların birçok çeşidi bulunur Şempanze, habeş maymunu ve bir miktar goril, ülkenin güney kısmındaki sık ormanlıklarda yaşar Ubangi ve Shari nehirleri gibi büyük akarsularda timsah ve suaygırı bulunur Ülkede yeraltı zenginlikleri olarak elmas, uranyum, demir ve bakır vardır

Nüfus ve Sosyal Hayat

Orta Afrika Cumhuriyeti 2930000’lik bir nüfusa sahip olup, yaklaşık nüfusun % 75’i köylerde yaşar Büyük nüfus merkezleri Ubangi Nehri boyunca ve Çad sınırı yakınlarında bulunur En önemli şehir merkezi, başşehir Bangui olup, nüfusu 451690’dır

Ülke nüfusunu, iki yüz yıllık bir dönem süresince, esir tüccarlarından Afrika içlerine kaçan çeşitli etnik gruplar meydana getirir Güneyde Ubangi Nehrinin kuzey kıyılarında Bantu dilini konuşanlar bulunur Doğu kesimde, Nil ve yöresine ait kültürün tesirleri görülür Başlıca etnik gruplar Azande, Yakoma, Zango, Banziri, Banda, Mandjia, Baya ve Sara’dır

Ülkenin resmi lisanı Fransızcadır Her tarafında konuşulan Zango dili değişik etnik gruplar arasında bir dil köprüsü vazifesi görür Nüfusunun % 60’ı putperest, çoğunluğu katolik olmak üzere % 35’i Hıristiyan, % 5’i Müslümandır

Ülkedeki doğum oranı binde 47, ölüm oranı binde 20, yıllık nüfus artışı ise % 2,7’dir Yüz bin kişiye 138 hastane yatağı ve beş doktor düşmektedir Doğan her bin çocuktan 190’ı ölmektedir

Ülkedeki öğretim sistemi Fransa’yı model almıştır 5 ila 19 yaşı arasındaki nüfusun % 37’si okula devam etmekte olup, okuma-yazma oranı % 16’dır Ülkede yüksek tahsil kuruluşları olmamakla birlikte, birçok meslek okulları, kamu idaresi, makina, tarım ve öğretim alanlarında eğitim imkanı sağlar Birkaç yüz öğrenci Fransa, Birleşik Amerika ve diğer ülkelerdeki yüksek okul ve üniversitelere devam etmektedir

Siyasi Hayat

Ülkede tek parti sistemine bağlı rejim hakimdir Yasama yetkisi 52 üyeli Milli Meclisin elindedir Meclis üyeleri Orta Afrika Demokratik Birliği liderleri arasından seçilir 13 Ağustos 1960’ta bağımsız olan Orta Afrika Cumhuriyeti, aynı sene Birleşmiş Milletlerin üyesi oldu

Ekonomi

Çalışan nüfusun % 87’sinin tarımla uğraştığı Orta Afrika Cumhuriyeti, esas itibariyle bir tarım ülkesidir Topraklarının % 15’i işlenmeye elverişlidir Başlıca yiyecek bitkileri manyok, akdarı, süpürgedarısı ve mısırdır Para getiren başlıca bitkiler kahve ve pamuk olup, ihracatının büyük bölümünü teşkil eder Diğer ticari bitkiler yerfıstığı ve hurmadır

Çoğu tüketim ve üretim malları ithal edilmektedir Sanayii, tekstil ve hafif çapta imalatla sınırlıdır Meşrubat, plastik eşya ve sabun gibi imalat sanayileri ve gıda sanayii gelişmiştir Ayrıca birçok kereste doğrama fabrikası mevcuttur Elmas ülke için büyük bir gelir kaynağı teşkil etmektedir Kişi başına düşen yıllık gelir 390 dolardır

Ülke, ihracatını Fransa, İsrail veABD’ye, ithalatının yarıdan fazlasını ise (% 61) Fransa’dan yapar İthal malları satın aldığı diğer ülkeler Avrupa Ortak Pazar ülkeleri (bilhassa Almanya ve Hollanda) Birleşik Amerika, İngiltere ve Senegal’dir

Orta Afrika Cumhuriyetindeki karayolları yetersiz ve bakımsız olup, 17700 km uzunluğundadır Ulaşımda nehirlerden büyük ölçüde faydalanılmaktadır Havaalanları Bangui, Berbèurati ve Bovar’dadır