Dizel Elektrik Sistemi, Ilk Dizel Elektrikli Araç, Yapımı, Kumandası

Dizel elektrik sistemi, ilk dizel elektrikli araç, yapımı, kumandası

Lokomotiflerin ve motorlu trenlerin güç kaynağı, dizel elektrik sistemidir Dizel elektrik sistemi, DİZEL MOTORU'nun mekanik gücünü, tekerlekleri döndüren elektrik gücüne dönüştürür

Tekerleklere mekanik olarak doğrudan bağlı, içten yanmalı motorla çalışan lokomotifler de yapıldı Ama bunlar, kalkışlardaki büyük yükleri çekemedikleri ve değişen yük gereksinimlerine kolayca uyarlanamadıkları için, başarılı olmadı Sorun, dizel motorunun kullanılmasıyla çözüldü Dizel motoruyla tekerleklere, değişik miktarlarda elektrik ile-tilebiliyordu

İlk başarılı dizel elektrikli araç 1913'te İsveç'te kullanılan, 75 beygirgücünde (56 kW) bir motorlu trendi Bu alandaki gelişmeler Birinci Dünya savaşı sırasında birçok ülkede durakladı, ama 1925'e gelindiğinde, SSCB'nde 1 250 beygirgücünde (933 kW) Lomonosov lokomotifi gerçekleştirilmişti Üretilen motorların gücü, İkinci Dünya savaşı çıkana kadar, özellikle Kuzey Amerika'da durmadan arttı Ne var ki, Romanya Devlet Demiryollan'nın 4 000 beygirgücündeki (2 980 kW) lokomotifinde olduğu gibi, bu yüksek güçlere ancak çift birimlerle ulaşılabilmekteydi

Savaştan sonra dizel motorlu trenlerin yapımı yaygınlaştı 1950'lerde 350 beygirgücünde (260 kW) ve 400 beygirgücünde (295 kW) çok sayıda manevra lokomotifi yapıldı Bunları, güçleri 3 300 bey-girgücünü (2 460 kW) bulan ünlü Deltic lokomotifleri izledi; ama onlar bile iki motorluydu
Günümüzde kullanılmakta olan güçler, 150 bey-girgücü (112 kW) ile 7 000 beygirgücü (5 220 kW) arasında değişmektedir Düşük güçlerden manevra lokomotiflerinde yararlanılmakta, en yüksek güç ise iki motorla sağlanmaktadır Yüksek güçlü lokomotifler, yalnızca yüksek hız sağlama amacıyla kullanılmaz İnişli çıkışlı bölgelerdeki düşük hızlı ağır yük trenlerini çekmede de, bunlardan yararlanılır

Yapım:

Dizel motoru, seri sarımlı bir DC tahrik motorunu besleyen, bir DC jeneratörüne (Bk DİNAMO) mekanik olarak bağlanır (bazı küçük araçlarda AC tahrik motorunu besleyen bir ALTERNATÖR bulunabilir) Motor, genellikle susta ya da lastik takozlardan oluşan bir süspansiyonla, boji takımına (alt dingil ve tekerlek takımı) esnek biçimde yerleştirilir Bununla birlikte, motor bojiye bazen hareketsiz olarak da monte edilir Bu durumda, esnek bir tahrik bağlantısı kullanılır Motorun üstündeki bir pinyon dişli, gücü, tahrik tekerleğine bitişik dingile takılı bir dişli tekerleğe iletir Dişli tekerleğin çapı, pinyonun yaklaşık dört katı kadardır

Burada çoğunlukla 19:92 dişli oranı kullanılır Tahrik tekerleğinin dişli tekerlekten büyüklüğü ise, % 25 — % 50 arasında değişir
Gerekli güce göre, tahrik motorlarının sayısı altıya kadar çıkarılabilir Lokomotifin hızı, dört etmene bağlıdır: Dizel motorunun (dolayısıyle jeneratörün) hızına; jeneratörün uyarılmasına (jeneratör, tahrik motorlarının gerilimini denetler); tahrik motorunun tam (ya da zayıf) alanda çalışmasına; pinyonun ve dişli tekerleğin dişli oranına
Genellikle motor, jeneratörün akü yardımıyla, seri sarımlı bir motor gibi kullanılması sayesinde harekete geçirilir Jeneratörde bu iş için ek bir alan sargısı vardır Motor döndürülünce ateşleme yapar ve rölanti hızına erişir Bundan sonra, marş devreleri normale döndürülür

Ayrıca, bir yardımcı jeneratör vardır Yardımcı jeneratör, ya kayış ve dişliler yardımıyla ana jeneratör tarafından çalıştırılır ya da ana jeneratör miline bağlanır Genellikle DC olan bu jeneratör, yardımcı ve kumanda devrelerle birlikte aküyü beslemede kullanılır Yardımcı jeneratörün çıkış geriliminin, yani akü-şarj geriliminin değişmez olması için, bir GERİLİM DÜZENLEYİCİ'den yararlanılır

Aküler, 12 V ve 24 V'luk araçlarda kullanılan ve iki 12 V'luk aküden oluşan en küçük tipler ile dünyanın birçok yerinde standart olan 110 V arasında değişir Yalnızca Avustralya ve Amerika'da bazı araçlarda 74 V'luk akü kullanılır

Kumanda:

Aracın kumandası, gruplar halinde düzenlenmiş ve yanlış işlemleri önlemek için birbirine bağlanmış, kamla işleyen bir dizi anahtardan oluşan bir ana kumanda devresiyle gerçekleştirilir Kumanda grubu aracın hızını, ters grup ise yönünü belirler Ters grup, her tahrik motorunun alan devresindeki bir şalteri çalıştırır ve alan akımının yönünü değiştirir Endüvi akımının yönü ise aynı kalır Böylece motor ters yöne dönerek, aracın da ters yönde gitmesini sağlar

Kumanda grubunun ve devrelerinin işlevi, ana jeneratörün uyarılmasını, böylece de tahrik motorlarına verilen jeneratör çıkış gerilimini ayarlamaktadır Bu genellikle, jenaratörün şönt alanına seri bağlı direnç miktarı değiştirilerek yapılır Değişken DİRENÇ ÖĞESİ dizel motor REGÜLATÖR'ünün kumandası altındaki yük regülatörünün bir parçasıdır
Motor en yüksek hızda, jeneratör de en yüksek hız ve uyarımdayken, araç, tam alan koşullarında en yüksek hızına erişir Bu durumda, bütün tahrik motor alanlarına paralel bir direnç bağlanırsa, en-düvi akımının bir bölümü saptırılır Bu da, tahrik motorunun hızının artmasına neden olur Olaya zayıf alan ya da tahrik motoru alan saptırması adı verilir ve motor gücünün tümünün kullanımını sağlar

Çeşitli devreler, aşırı yük röleleriyle, devre kesicilerle ya da sigortalarla korunur Bir bozukluk olduğunda, güç, devreden çıkarılır ya da kesilir Bazı hatalar, sürücünün önündeki ışıklı tablodan anlaşılır