Ölcü Transformatörleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

AKIM TRANSFORMATÖRLERİ

Akım transformatörü,sekonder akımı primer akımı ile orantılı olan ve bu akımlar arsında yaklaşık 00 faz farkı bulunan bir transformatördür

Akım transformatörünün primer sargısından ölçülmesi istenen yük akımı,sekonderden ise ölçü aletleri, röle benzeri aygıtların akımları geçer

Akım transformatörleri gerilimin yüksek veya alçak olmasına bakılmaksızın büyük akımların ölçülmesinde kullanılır

Buna göre;
1-Alçak gerilim şebekelerinde ölçü aletleri ile ölçülemiyecek kadar büyük akımların ölçülmesi
için,
2-Yüksek gerilim şebekelerinde de akımın güvenlik içinde ölçülmesi için yani ölçü aletini
yüksek gerilimden yalıtmak için akım transformatörleri kullanılır

Akım transformatörleri primer sargıları kalın telden az sipirli,sekonder sargıları ise ince telden
Çok sipirli olarak sarılır

Nüveleri mantel ve çekirdek tipinde olabilir

Bu ölçme yanlışlıklarını azaltmak için önemlidir

Primer akımları 10-12,5-15-20-25-30-40-50-60-75-100-150-200-300-500-600-1000-2000 amper ve daha yüksek olabilirler

Sekonder akımları ise daha 5 amper olabilir

Ancak 1 ve 2 amper bulunabilirler

GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİ

Genel olarak 600 volttan daha büyük gerilimlerin doğrudan doğruya ölçü aletleri ile ölçülmesi tehlikelidir

Çünkü ölçü aletlerini yüksek gerilimden yalıtması çok zordur

bu nedenle yüksek gerilimin ölçülmesinde gerilim transformatörleri kullanılır

Gerilim transformatörleri yapılışı,normal iki sargılı gerilim düşürücü transformatörlere benzer

Primer ölçülmek istenen yüksek gerilim şebekesine bağlanır

Bunun için primerin çok iyi yalıtılması gerekir

Sekonder ise ölçü aletine bağlanır

Ölçü transformatörlerine gerektiğinde sekondere birden fazla ölçü aleti bağlanır

Ancak bunların güçleri toplamı,transformatörün anma gücünden büyük olamaz

Gerilim transformatörlerinin anma güçleri 10-15-25-30-50-75-100-150-200-300-400 ve 500 VA dir

Duyarlılık sınıfları ise 0,1-0,2-0,5-1-3 ve 5 dir

Gerilim transformatörlerinde sekondere bağlanan ölçü aletlerinin dirençleri çok fazladır

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN DEVREYE BAĞLANIŞI VE KONTROLÜ

Ölçü transformatörlerinde,iki sargılı transformatörde olduğu gibi çeşitli deneyler yapılabilir

Bunlardan biride dönüştürme oranlarının kontrolüdür

Akım Transformatörlerinin Kontrolü:Primer akımı,ayarlı direnç ile yavaş yavaş arttırılır

Her durumda primer ve sekonder akımları ölçülür ve birbirlerine bölünür,dönüştürme oranı bulunur

Çıkan sonuç her yükte aynı olması gerekir

Gerilim Transformatörlerinin Kontrolü:Oto transformatörü ile primer gerilimi değiştirilir

Her durumda primer ve sekonder gerilimleri ölçülür

Dönüştürme oranları hesaplanıp kontrol edilir

Sonuçlar duyarlı şekilde kontrol edilmelidir

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN DEVREYE BAĞLANIŞI VE KONTROLÜ Ölçü transformatörlerinde,iki sargılı transformatörde olduğu gibi çeşitli deneyler yapılabilirBunlardan biride dönüştürme oranlarının kontrolüdür Akım Transformatörlerinin Kontrolü:Primer akımı,ayarlı direnç ile yavaş yavaş arttırılırHer durumda primer ve sekonder akımları ölçülür ve birbirlerine bölünür,dönüştürme oranı bulunurÇıkan sonuç her yükte aynı olması gerekir Gerilim Transformatörlerinin Kontrolü:Oto transformatörü ile primer gerilimi değiştirilirHer durumda primer ve sekonder gerilimleri ölçülürDönüştürme oranları hesaplanıp kontrol edilirSonuçlar duyarlı şekilde kontrol edilmelidir

10-15-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ölcü Transformatörleri AKIM TRANSFORMATÖRLERİ Akım transformatörü,sekonder akımı primer akımı ile orantılı olan ve bu akımlar arsında yaklaşık 00 faz farkı bulunan bir transformatördürAkım transformatörünün primer sargısından ölçülmesi istenen yük akımı,sekonderden ise ölçü aletleri, röle benzeri aygıtların akımları geçer Akım transformatörleri gerilimin yüksek veya alçak olmasına bakılmaksızın büyük akımların ölçülmesinde kullanılırBuna göre; 1-Alçak gerilim şebekelerinde ölçü aletleri ile ölçülemiyecek kadar büyük akımların ölçülmesi için, 2-Yüksek gerilim şebekelerinde de akımın güvenlik içinde ölçülmesi için yani ölçü aletini yüksek gerilimden yalıtmak için akım transformatörleri kullanılır Akım transformatörleri primer sargıları kalın telden az sipirli,sekonder sargıları ise ince telden Çok sipirli olarak sarılırNüveleri mantel ve çekirdek tipinde olabilirBu ölçme yanlışlıklarını azaltmak için önemlidirPrimer akımları 10-12,5-15-20-25-30-40-50-60-75-100-150-200-300-500-600-1000-2000 amper ve daha yüksek olabilirlerSekonder akımları ise daha 5 amper olabilirAncak 1 ve 2 amper bulunabilirler GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİ Genel olarak 600 volttan daha büyük gerilimlerin doğrudan doğruya ölçü aletleri ile ölçülmesi tehlikelidirÇünkü ölçü aletlerini yüksek gerilimden yalıtması çok zordurbu nedenle yüksek gerilimin ölçülmesinde gerilim transformatörleri kullanılır Gerilim transformatörleri yapılışı,normal iki sargılı gerilim düşürücü transformatörlere benzerPrimer ölçülmek istenen yüksek gerilim şebekesine bağlanırBunun için primerin çok iyi yalıtılması gerekirSekonder ise ölçü aletine bağlanır Ölçü transformatörlerine gerektiğinde sekondere birden fazla ölçü aleti bağlanırAncak bunların güçleri toplamı,transformatörün anma gücünden büyük olamazGerilim transformatörlerinin anma güçleri 10-15-25-30-50-75-100-150-200-300-400 ve 500 VA dirDuyarlılık sınıfları ise 0,1-0,2-0,5-1-3 ve 5 dirGerilim transformatörlerinde sekondere bağlanan ölçü aletlerinin dirençleri çok fazladır ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN DEVREYE BAĞLANIŞI VE KONTROLÜ Ölçü transformatörlerinde,iki sargılı transformatörde olduğu gibi çeşitli deneyler yapılabilirBunlardan biride dönüştürme oranlarının kontrolüdür Akım Transformatörlerinin Kontrolü:Primer akımı,ayarlı direnç ile yavaş yavaş arttırılırHer durumda primer ve sekonder akımları ölçülür ve birbirlerine bölünür,dönüştürme oranı bulunurÇıkan sonuç her yükte aynı olması gerekir Gerilim Transformatörlerinin Kontrolü:Oto transformatörü ile primer gerilimi değiştirilirHer durumda primer ve sekonder gerilimleri ölçülürDönüştürme oranları hesaplanıp kontrol edilirSonuçlar duyarlı şekilde kontrol edilmelidir

10-15-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Ölcü Transformatörleri ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN DEVREYE BAĞLANIŞI VE KONTROLÜ Ölçü transformatörlerinde,iki sargılı transformatörde olduğu gibi çeşitli deneyler yapılabilirBunlardan biride dönüştürme oranlarının kontrolüdür Akım Transformatörlerinin Kontrolü:Primer akımı,ayarlı direnç ile yavaş yavaş arttırılırHer durumda primer ve sekonder akımları ölçülür ve birbirlerine bölünür,dönüştürme oranı bulunurÇıkan sonuç her yükte aynı olması gerekir Gerilim Transformatörlerinin Kontrolü:Oto transformatörü ile primer gerilimi değiştirilirHer durumda primer ve sekonder gerilimleri ölçülürDönüştürme oranları hesaplanıp kontrol edilirSonuçlar duyarlı şekilde kontrol edilmelidir