Kırıkkale (il)

Kırıkkale (il)




Kırıkkale ili

Kırıkkale ilinin konumu

Genel bilgiler Bölge İç Anadolu Bölgesi Yüzölçümü 4589 km² Nüfus 280234[1] ― Şehir nüfusu 230189[1] ― Köy nüfusu 50045[1] Nüfus yoğunluğu 5111 kişi/km² Plaka kodu 71 Alan kodu 0318 Vali Mustafa Bahrettin Demirer Valilik internet sayfası kırıkkalegovtr
B
Kırıkkale ili, Türkiye Cumhuriyeti'nin İç Anadolu Bölgesinde yer alan bir ildir
Şehrin adının nerden aldığına dair kesin bir bilgi yoktur Kırıkköyü ile kentin merkezinde bulunan Kaletepe'nin kısaltılarak birleştirilmesinden ortaya çıktığı söylenir Bu ismin halk tarafından yakıştırıldığı kanaati yaygın olmakla beraber bölgenin ismi Osmanlı arşiv belgelerinde "Kırıkkal" şeklinde geçmektedir Kırıkkale, 21 Haziran 1989Turgut ÖzalFikret Güven, 17 Ağustos 1989 târih ve 3578 sayılı yasa gereğince dönemim başbakanı tarafından yapılan törenle il olmuştur İlk vâlisi târihinde yapılan törenle il vâliliği görevine başlamıştır Kırıkkale'nin 8 ilçesi, 171 köyü ve 18 kasabası bulunur

Silâh Müzesi

Silâh-San bünyesinde kurulmuştur 1991 yılında gerekli işlemleri yapıldıktan sonra faaliyete geçirilmiştir
15 ve 20 yüzyıllar arasında Osmanlı ve Avrupa ülkelerine ait silâhlar Tophane'den, Anadolu'nun çeşitli yerlerinden ve askerî fabrikalardan toplanarak teknik ve tarîhi özellikleri tesbit edildikten sonra müze hâline getirilen, Silah Fabrikası'nın büyük salonunda gösterime açılmıştır

Coğrafyası [

İlin kuzeyinde Çamlıca, Karakaya ve Kırıkkale tepeleri bulunur Topraklarının denizden ortalama yüksekliği 700 m olup kuzeybatıdan güneydoğuya doğru Koçu Dağı uzanmaktadır Bu dağ, 4 × 7 km boyutlarındadır Yığlıtepe, deniz seviyesinin 1278 m üstündedir Güney-güneydoğuda Denek Dağ Sırası bulunmaktadır Bu dağ sırası Çoruhözü Vâdisi'nin güneyinde uzanmaktadır
İl yüzölçümünün küçük bir bölümünü ovalar oluşturur Kuzeydeki Çamlıca ve Karakaya tepeleriyle güneydeki Denek Dağı’nın arasında Kırıkkale OvasıÇoruhözü Deresi’nin Kızılırmak’a aktığı noktadır uzanmaktadır Kırıkkale ilinde yerleşimin önemli bölümü buradadır Ovanın en geniş yeri,
İl sınırları içerisindeki yaylalar, deniz seviyesinin 1200-1600 m üzerindedir

Yeni Yapan yakınlarında Delice ırmağı yaylası


=== Su Kaynakları Şehrin en önemli akarsuyu Kızılırmak'tır 94 km'lik bir bölüm şehir sınırları içinde yer alır Kentin güney ve batısından geçer Kent, Kızılırmak'la yerleşim olarak birleşmiş durumdadır Kızılırmak, Yeşil Vadi Projesi'yle koruma altına alımıştır Kapulukaya Hidroelektrik Santralı bu ırmak üzerinde kurulmuş olup faaliyetlerini sürdürmektedir
Şehirde Sulakyurt-Danacı Göleti'yle Ahılı deresi üzerinde sulama amaçlı bir gölet vardır Enerji amaçlı kullanılan Kapulukaya Barajı'nın ardında suların birikmesiyle oluşmuş -isimsiz- yapay bir göl bulunur
Şehirdeki küçük akarsular Çoruhözü : İzzettin-Balışeyh arasında demiryoluna paralel olarak merkezden geçer ve Kızılırmak'a karışır Derenin aktığı yerlerde su, tarımsal sulamada kullanılır
Okun Deresi : Elmadağ'ın güneyinde akan suların oluşturduğu Balaban ve Sarılıöz çaylarının Kılıçlar Köyü'nde birleşmesinden oluşur ve Kızılırmak'a karışır
Delice Irmağı: Delice ilçesi ile Çorum toprakları arasında akar Bozköy ovasını sular ve Kızılırmak'a karışır Irmağın il sınırlarındaki uzunluğu 54 kmdir

15 Haziran 1989'da eskiden Ankara iline bağlı olan Kırıkkale, Delice, Keskin ve Sulakyurt ilçelerinin sınırları içinde kalan topraklarda Kırıkkale ili kuruldu
İç Anadolu Bölgesi'nin kuzey kesiminde yer alan Kırıkkale ili, doğuda Çorum ve Yozgat, güneydoğu ve güneyde Kırşehir, batıda Ankara, kuzeyde Çankırı illeriyle çevrilidir

Doğal Yapı

Büyük bölümü orta yükseklikteki dalgalı düzlüklerden oluşan Kırıkkale ili topraklan, akarsu vadileriyle parçalanmıştır İl topraklarının kuzey kesimini Karagüney Dağı, güney kesimini ise Dinek (Denek) Dağı engebelendirir Bu dağların yüksekliği 2000 metreyi bulmaz

KIRIKKALE İLİNE İLİŞKİN BİLGİLER

YÜZÖLÇÜMÜ: 4365 km2

NÜFUSU (1990): 349396

İL MERKEZİ: Kırıkkale

İLÇELER VE NÜFUSLARI (1990): Merkez ilçe (206688), Bahşili (11058), Balışeyh (14097), Çelebi (9415), Delice (27668), Karakeçili (8699), Keskin (41732), Sulakyurt (18740), Yahşihan (11299)

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1990): Kırıkkale (185431), Keskin (20044)

BAŞLICA YÜKSELTİLER: Dinek Dağı (1744 metre), Küre Dağı (1555 metre)

SICAKLIK: Kırıkkale kentinde en düşük 22,4°C (1611980), en yüksek 39,7°C (2571972), ortalama 12,3°C

YAĞiŞ MİKTARI: Kırıkkale kentinde yıllık ortalama 364,7 mm

İL TRAFİK NO: 71

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Balışeyh, Hasandede, Çarşı ve Küçük Şamil camileri; Hasandede, Koçubaba, Şeyh Mustafa Karababa, Kazancıbaba, Şeyh Sadreddin ve Şeyh türbeleri


İl topraklarından kaynaklanan sular, Kızılırmak aracılığıyla Karadeniz'e ulaşır Bu suların oluşturduğu Kılıçözü Deresi doğuda bir süre doğal sınır oluşturan Delice Irmağı' na, Çoraközü Deresi de batıda yer yer doğal sınır oluşturan Kızılırmak'a katılır Kılıçözü Deresi ise ilin güney ve güneydoğusunda doğal sınır oluşturur Güneyde Kızılırmak'ın il sınırına ulaştığı noktada enerji üretimi amacıyla kurulan Kesikköprü Barajı yer alır Kızılırmak üzerinde gene enerji üretimi amacıyla kurulan Kapulukaya Barajı'nın ardında suların birikmesiyle bir yapay göl oluşmuştur İl sınırları içinde önemli bir doğal göl yoktur


Kırıkkale ili, en fazla ilkbaharda yağış alan İç Anadolu Bölgesi'ne Özgü kara ikliminin etkisi altındadır Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer İlin doğal bitki örtüsü bozkır (step) görünümündedir Orman açısından oldukça yoksul olan ilin dağlık kesimlerinde meşe topluluklarına rastlanır
Tarih
Kırıkkale ili topraklarının Hititler döneminden günümüze kadar yerleşme alanı olduğu bilinmektedir Keskin ilçesine bağlı Ceritkale ve Göçbeyli köylerindeki kalıntılar Hititler'in burada yerleşim yerleri kurduğunu göstermektedir İlkçağda Anadolu'daki Galatya (Galatia) bölgesinin sınırları içinde yer alan Kırıkkale yöresinde bulunan başlıca yerleşim yeri bugün DeliceKırıkkale sınırında bulunan Eccobriga'ydı Bu dönemde Ankira'yı (Ankara) doğusundaki Tavion'a bağlayan yol Eccobriga'dan geçerdi Daha sonraki


tarihine ilişkin yeterli bilgi olmayan Kırıkkale yöresine Türkmenlerin gelmeye başlaması, 11 yüzyıl sonlarına rastlar 1127'de Danişmendliler'in egemenliğine giren yöre 1143'te Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılma döneminde bir süre karmaşa içinde kaldı Daha sonra 1134'te Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içine giren bu topraklar kısa bir süre Karaman egemenliğinde kaldı 1361'de yeniden Osmanlılar'ca ele geçirildi 1402 Ankara Savaşı'ndan sonra yöreye Timur egemen oldu 1413'te Anadolu'nun birliğini sağlayan Fatih Sultan Mehmed tarafından yeniden Osmanlı topraklarına katıldı Hayvancılıkla uğraşan Türkmenler'in yaşadığı Kırıkkale yöresine 19 yüzyılda Balkanlar'dan gelen göçmenler yerleştirildi Bu yüzyılda yöredeki başlıca yerleşim yerleri Denekmadeni, Hasandede ve Yahşihan kasabalarıydı Bu yöre, 19 yüzyıl sonlarında Ankara vilayetinin sınırları içindeydi Keskin yöresi 19 yüzyıl sonlarında, Kırıkkale yöresi 1944'te, Delice ve Sulakyurt yöreleri ise 1960'ta ilçe yapıldı

Ekonomi

Yaklaşık üçte ikisi ilçe merkezi kent ve kasabalarda yaşayan Kırıkkale ili halkı geçimini sanayi ve tarımdan sağlar Kırıkkale'de sanayinin gelişimi, savunma sanayisine ilişkin bazı önemli tesislerin burada kurulmasına karar verilmesiyle başladı İldeki bu tesisler Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE) tarafından işletilir Kuruma bağlı başlıca işyerleri Silah ve Tüfek, Mühimmat, Çelik, Çelik Çekme Boru, Pirinç, Elektrik Makineleri ve Barut fabrikalarıdır 1950'den önce Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü'ne bağlı olan bu fabrikaların en çok tanınan ve bilinen ürünü "Kırıkkale tüfeği" adıyla bilinen piyade tüfeğidir Üretimine 1939'da başlanan Kırıkkale tüfeği Alman yapısı mavzerlerin yerli

uyarlaması olan bir silahtır Kırıkkale ilinde yer alan bir başka önemli sanayi tesisi de Bahşili kasabası yakınında kurulup 1987'de işletmeye açılan Orta Anadolu Rafinerisi'dir 447 km uzunluğundaki YumurtalıkKırıkkale Boruhattı'ndan pompalanan ham petrol, Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ'ye (TÜPRAŞ) bağlı olan bu rafineride arıtılır Kırıkkale ilinde yer alan öteki sanayi kuruluşları unlu ürünler, şarap, tuğla ve kiremit fabrikalarıdır Kırıkkale ilinde yetiştirilen başlıca bitkisel ürünler buğday, arpa, şekerpancarı ve ayçiçeğidir İlin tarımsal alanlarında geniş yer tutan bağlardan çok miktarda üzüm elde edilir Sebze üretimi de tarımsal etkinlikler arasında yer alır


Önemli uğraşlardan biri de hayvancılıktır En çok yetiştirilen hayvanlar koyun, Ankara keçisi ve kıl keçisidir Kırıkkale ili topraklarında bentonit, manganez ve volframit yatakları vardır Ülke açısından önem taşıyan bazı hava ve demiryolları Kırıkkale ilinden geçer
İldeki başlıca kültür ve eğitim kurumu Ankara Üniversitesi'ne bağlı Kırıkkale Meslek Yüksekokulu'dur

İl Merkezi: Kırıkkale

Cumhuriyetin ilk yıllarında bugünkü Kırıkkale kentinin yerinde Kırık adıyla anılan 12 haneli bir köy vardı Kurtuluş Savaşı sırasında bu köydeki silah onarım atölyesi yerine bir silah fabrikasının kurulmasıyla birlikte Kırık köyü gelişmeye başladı Daha sonra bu fabrikanın yanında başka tesisler de kurulunca, eskiden kırsal bir yerleşim yeri olan Kırık, bir sanayi merkezine dönüştü 1929'da bucak merkezi yapılan Kırık köyü yakınlarında yıkıntı halinde bir kale kalıntısı vardı Gelişmesini sürdüren yerleşme 1944'te ilçe merkezi yapıldı ve adı da Kırıkkale olarak değiştirildi

Demiryolu bağlantısının kurulmasından sonra daha da gelişen Kırıkkale'deki askeri fabrikalar, 1950'de kurulan Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu'na devredildi Eskiden Kırık köyünün yer aldığı tepelik alandan eteğe doğru gelişen kentin merkezini, fabrikalarda çalışan işçiler ile memurlar için yapılan konutların yer aldığı mahalle oluşturur Sanayileşmeye bağlı olarak yeni iş olanaklarına kavuşma umuduyla kente göç edenlerin yerleşecek konut bulamamaları gecekondulaşmaya neden oldu ve sonuçta sağlıklı olmayan bir kentsel yapı ortaya çıktı Nüfusu 1935'te 5000'i bulmayan kent nüfusu, 1955'te 20 bini, 1965'te 50 bini, 1975'te 100 bini ve 1985'te de 200 bini aşmıştır

Ankara'da E5 Karayolu ile kesişen E23 Karayolu ve Ankara'yı Anadolu'nun doğu kesimlerinde yer alan öteki merkezlere bağlayan demiryolu kentten geçer
Kentin nüfusu 208018'dir (1985)

Benim memleketimm tanıttığınız için teşekkürler