Salariler Devleti Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Salariler devleti Hakkında Bilgi

Salariler devleti

Yakın ve Orta Şark’ta meydana gelen siyasi huzursuzluk ortamından Saciler devleti de olumsuz etkilenmiştir

Azerbaycan’da iç savaşları fırsat olarak kullanan Deylem (Gilan) hakimi Merzban ibn Mehemmed sonuncu Saci hükümdarı Deysem’e (Saciler devletinde hakimiyeti ele geçiren kulam) 941 yılında galip gelerek ülkenin başkenti Erdebil’i ele geçirmiştir

Merzban ibn Mehemmed (941-957) Salariler (941-981) hanedanından olduğu için, bu devlet Azerbaycan tarihinde Salariler devleti olarak bilinmektedir

Salariler, kısa sürede, Azerbaycan’ın kuzeydoğu topraklarını ve Şirvanşahlar devletini de kendilerine bağımlı hale getirmişler, Derbend’i ele geçirmişlerdir

Ayrıca Merzban ibn Mehemmed, Ermenistan topraklarını kendi devletine katmış, Doğu Gürcistan’ı boyunduruğu altına almıştır

Böylelikle Salariler devletinin kuzeyde Derbend’den, güneyde Dicle ve Fırat nehirlerinin yukarı kısmına, doğuda Hazar denizinden, batıda Gürcistan’a kadar uzanmaktaydı

Bununla, Sacilerden sonra Salariler sülalesinin hâkimiyeti yıllarında, bütün Azerbaycan toprakları tekrar, tek devlet içerisinde birleşmiştir

Bu dönemde, Hazar denizinde Azerbaycan’ın ticaret gemileri dolaşmaya başlamıştır

Azerbaycan’ın bütün Yakın ve Orta Şark’ta iktisadi ve askeri-siyasi rolü daha da büyümüştür

Çeşitli etnik boyların Azerbaycan halkıyla kaynaşıp-karışması hızlanmıştır

Böylelikle, Merzban ibn Mehemmed’in ölümünden sonra (957) onun oğullarıyla kardeşi Vehsudan arasında hâkimiyet uğrunda yapılan ara savaşları merkez hâkimiyeti güçsüzleştirmiştir

Hazar sahilindeki Azerbaycan vilayetlerinin sık-sık Rusların baskınlarına maruz kalması, 944 yılında Berde’nin talan edilmesi ve şehir ahalisine mezalim yapılması, Salariler devletinin yıkılışını daha çok hızlandırmıştır

Salariler devletinin varlığına 981 yılında Revvadiler tarafında son verilmiştir

Başkenti Erdebil şehri

Hakimiyette olan hakimler:

942-957 Merzuban ibn Mehemmed

961-981 İbrahim ibn Merzuban

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Salariler Devleti Hakkında Bilgi Salariler devleti Hakkında Bilgi Salariler devleti Yakın ve Orta Şark’ta meydana gelen siyasi huzursuzluk ortamından Saciler devleti de olumsuz etkilenmiştir Azerbaycan’da iç savaşları fırsat olarak kullanan Deylem (Gilan) hakimi Merzban ibn Mehemmed sonuncu Saci hükümdarı Deysem’e (Saciler devletinde hakimiyeti ele geçiren kulam) 941 yılında galip gelerek ülkenin başkenti Erdebil’i ele geçirmiştir Merzban ibn Mehemmed (941-957) Salariler (941-981) hanedanından olduğu için, bu devlet Azerbaycan tarihinde Salariler devleti olarak bilinmektedir Salariler, kısa sürede, Azerbaycan’ın kuzeydoğu topraklarını ve Şirvanşahlar devletini de kendilerine bağımlı hale getirmişler, Derbend’i ele geçirmişlerdir Ayrıca Merzban ibn Mehemmed, Ermenistan topraklarını kendi devletine katmış, Doğu Gürcistan’ı boyunduruğu altına almıştır Böylelikle Salariler devletinin kuzeyde Derbend’den, güneyde Dicle ve Fırat nehirlerinin yukarı kısmına, doğuda Hazar denizinden, batıda Gürcistan’a kadar uzanmaktaydı Bununla, Sacilerden sonra Salariler sülalesinin hâkimiyeti yıllarında, bütün Azerbaycan toprakları tekrar, tek devlet içerisinde birleşmiştir Bu dönemde, Hazar denizinde Azerbaycan’ın ticaret gemileri dolaşmaya başlamıştır Azerbaycan’ın bütün Yakın ve Orta Şark’ta iktisadi ve askeri-siyasi rolü daha da büyümüştür Çeşitli etnik boyların Azerbaycan halkıyla kaynaşıp-karışması hızlanmıştır Böylelikle, Merzban ibn Mehemmed’in ölümünden sonra (957) onun oğullarıyla kardeşi Vehsudan arasında hâkimiyet uğrunda yapılan ara savaşları merkez hâkimiyeti güçsüzleştirmiştir Hazar sahilindeki Azerbaycan vilayetlerinin sık-sık Rusların baskınlarına maruz kalması, 944 yılında Berde’nin talan edilmesi ve şehir ahalisine mezalim yapılması, Salariler devletinin yıkılışını daha çok hızlandırmıştır Salariler devletinin varlığına 981 yılında Revvadiler tarafında son verilmiştir Başkenti Erdebil şehri Hakimiyette olan hakimler: 942-957 Merzuban ibn Mehemmed 961-981 İbrahim ibn Merzuban