Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Bölümleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Bölümleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Karacadağ volkan konisi ile iki bölüme ayrılır Karacadağ’ın doğusunda Dicle, batısında ise Orta Fırat Bölümü yer alır

Dicle Bölümü

Bu bölüm, yer şekilleri bakımından sade bir özellik gösterir Bölümdeki başlıca yer şekilleri Diyarbakır Havzası, Karacadağ volkan kütlesi ve Mardin-Midyat Eşiği’dir Dicle nehri, kollarıyla birlikte geçtiği yerlerde plato ve ovalar meydana getirmiştir Ova ve platolar 500-1000 m yükseltiler arasında yer alır

Bölümde yıllık ortalama yağış miktarı 500 mm’dir Yüksek sıcaklığa bağlı olarak meydana gelen şiddetli buharlaşma yaz mevsiminde kuraklığa neden olur Bölümde karasal iklim tipi görülür Bölümün tabii bitki örtüsü ise bozkırdır

Başlıca tarım ürünleri ise tahıllar, mercimek ve pamuktur Toroslar’a doğru ise meyve ve üzüm bağları yer alır

Karacadağ volkan konisi bölgenin en yüksek dağıdır Bu volkan konisinden çıkan ve akıcılık özelliğine sahip olan bazalt bölgeye yayılarak yayvan bir görünüm kazanmasına neden olmuştur Karacadağ’ın tabanına sızan sular daha sonra taban suyu olarak yeryüzüne çıkar ve bölümün su ihtiyacını karşılar

Yaz aylarında bölümde yaylacılık faaliyeti görülür

Bölümdeki Mardin – Midyat Eşiği Diyarbakır havzası ile Suriye arasında yer alan yüksek bir düzlüktür(1200-1300 m) Burada yüksekliğe bağlı olarak yağışlar 700 mm’ye çıkar Kireçli bir yapıya sahip olmasından dolayı tarım için yeterli su bulunmaz

Dicle Bölümü’nde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır Nüfus, Diyarbakır Havzası ile Mardin – Midyat Eşiği’nde toplanmıştır Bölümün en büyük ili Diyarbakır’dır

Bölümün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır

En önemli yeraltı zenginliği Diyarbakır, Siirt ve Batman’da çıkarılan petroldür Yıllık üretimi 3 milyon tondur Ayrıca Cizre ve Silopi’de linyit çıkarılır

Orta Fırat Bölümü

Bu bölümde Gazi Antep ve Şanlı Urfa platoları önemli yer kaplar Fırat Nehri ve kolları platoları ikiye ayırır Fırat Nehri plato içerisine 200 m gömülmüş olarak akar Altınbaşak, Ceylanpınar, Suruç, Birecik ovalarında tahıl ekilir Atatürk barajı ile yapımı son aşamaya gelen Şanlı Urfa tünelleri bölümün Türkiye ekonomisindeki yerini değiştirecektir Platolarının ortalama yükseltisi 500 ile 1000 m’dir Platolar, tortul ve volkanik taşlardan meydana gelmiştir

Orta Fırat Bölümü’nde yazları sıcak ve kurak, kışları serin ve yağışlı olan Akdeniz iklimi görülür

Bölümün en gelişmiş ili Gazi Antep’tir Adıyaman, Nizip, Birecik, Şanlıurfa, Harran, Suruç, Ceylanpınar, Siverek, Viranşehir bölümün diğer önemli il ve ilçe merkezleridir

Halkın geçimi, tarım ve hayvancılıktan sağlanır Tarım ürünü olarak tahıl, mercimek, antep fıstığı yetiştirilir Ayrıca bağlar, bahçeler ve zeytinlikler yer alır Bunun yanısıra pamuk, çeltik ve susam da ekilir

Adıyaman ve Kâhta’da petrol çıkarılmaktadır