Diyarbakırlı Yazar Ve Şairler

diyarbakırlı yazar ve şairler

2Ahmed Mürşidi(1689--1761) :

Âlim, medrese öğreniminden sonra, Birecikli Şeyh Ebubekir'in tarikatına girdi Ahmediye adlı pendamesiyle ünlendi Mürşidin öbür eserleri: Yusuf ve Züleyha, Mevlud'i Nebi, Viladedi Hümayun Risalet penahi dir

3Ali Emiri(1857--1924):

Araştırmacı, tezkire yazarı Ömrü kitap okumak, yazmak ve toplamakla geçen Ali Emiri'nin zengin bir kütüphanesi vardı Vefatından sonra bu kitapları Fatih Millet Kütüphanesine konulmuştur Tezkirei Suara'yi Amid, Osmanlı Vilayet-i Şarkiyesi, Osmanlı Şehirleri, Diyarbakır'lı Bazı Zevatın Tercüme-i Halleri gibi eserleri bulunan Emiri, 32 sayı yayınlanan Osmanlı Tarih ve Edebiyatı dergisini ve 6 sayılık Amid-i Sevde dergisini çıkardı

4 Ebülkasım Amidi:

Hasan b Birs b Yahya, Basra'da doğmus olmakla birlikte aslen Diyarbakır'lıdır Doğum tarihi bilinmeyen Amidi m981'de vefat etmiştir İyi bir şiir eleştirmeni olan Amidi ,aynı zamanda hattad idi

5 Ebülhasan Seyf-üd-din el Amid Amidi:

1156 da şehrimizde doğdu 12yy'ın ünlü alimlerden olan Amidi, fıkıh, hadis, felsefe, tıp ilimleri tahsil etti Özellikle fıkıh ve felsefede devrinin en önemli otoritesiydi Otuza yakın eseri vardır

6 Izzet Altınmeşe (1945-):

Halk müziği sanatçısı 1977'de TRT sanatçısı oldu Halk müziğine kendine özgü bir yorum getiren Altınmeşe kendi yöresinden derlediği türkülerle tanındı

7 Orhan Asena (1922-):

Oyun yazarı 1954-55 tiyatro mevsiminde Ankara Devlet Tiyatrosu'nda sahneye konan "Tanrılar ve İnsanlarla oyun yazarlığına başladı Tarihsel konuların eserlerinde önemli bir yer tuttuğu gözlenen Asena'nın kimi eserleri: Hürrem Sultan, Simavnalı Şeyh Bedrettin, Atçalı Kel Mehmet, Tohum ve Toprak, Yalan, Korku

8 Hamid Aytaç (1891-1982):

Hattat İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenime başladıktan bir yıl sonra okulu bırakıp hat dersleri almaya başladı Eserleri birçok İslam ülkesinde geniş ilgi gördü Sisli Camisi Yazıları, Sögütlü çesme Camii Kuşak Fetih süresi, Tarabya Camii Kubbe yazıları önemli eserleridir

9 Sevket Beysanoglu (1920-):

Araştırmacı, yazar Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu; avukat Çesitli dergi ve gazetelerde siir, araştırma, deneme yazıları yayınlayan Beysanoglu'nun Diyarbakır Kültür ve Tarihi'nin günyüzüne çıkartılmasında önemli çabaları oldu Bazı kitapları: Diyarbakır Folkloru, Ziya Gökalp, Diyar bakır’lı Fikir ve Sanat Adamları, Bütün Cepheleriyle Diyarbakır, Kısaltılmış Diyarbakır Tarihi ve Abideleri, Anıtları ve Kitabeleriyle Diyarbakır Tarihi

10 Adnan Binyazar (1934-):

Eleştirmen 1960 lardan bu yana Varlık, Papirüs, Türk Dili, Milliyet Sanat gibi dergilerde eleştirileri yaptı Bazı kitapları: Toplum ve Edebiyat ,Dedem Korkut'tan Öyküler,,Agit Toplumu

11Cemili(1465-1543):

Sair, Diyarbakir'in Sah Ismail'in eline geçmesinden sonra Istanbul'a gitti Siirlerinin büyük bir bölümünü çagatay lehçesi ile yazdi Topkapi Sarayi kitapliginda bulunan divani daha çok Ali Sir Nevai'ni siirlerine nazirelerden olusmaktadir

12 Ziya Gökalp (1876-1924):

Yazar, Abdulhamid'e karsi gizli örgüt çalismalarina katildigindan dolayi hapsedildi ve sürüldüSürgün yeri olan Diyarbakir'da Ittihat ve Terakki Partisini örgütlemeye çalisti,gazete çikardi1923'de Diyarbakir Milletvekiliseçildi1924 Ekim'inde Istanbul'da öldü Kitalaridan bazilari :Türkçülügün Esaslari,Saki Ibrahim Destani,Altin Isik

13 Hikmet Çetin (1937-):

Politikaci,1960 da Siyasal Bilgiler Fakültesini bitirdi DTP de çalisti1974 de politikaya atildi Devlet Bakanligi, Disisleri Bakaligi, Basbakan Yardimciligi görevlerinde bulundu

14 Ibrahim Gülseni (1452-1533):

Halveti'ligin bir kolu olan Gülseni Tarikati'nin kurucusu Iki yasinda öksüz kaldi Ilk ögretimini amcasinin yaninda tamamladi Maveraünnehir ve Tebrize gitti Sah Ismail'in baskisindan dolayi tekrar Diyarbakir'a geldi Daha sonra Misir'a gitti Ömrünün sonlarina dogru Istanbul'a çagrildi Birçok mürsid edindi Misir'a döndükten sonra bir veba salgininda vefat etti

15 Celal Güzelses (1900-1959):

Folklorcu Diyarbakir yöresi folkloru üstüne arastirmalar yapti 1943'de Diyarbakir Halk Musiki Cemiyeti'ni kurdu Döneminin en ünlü ses sanatçilari arasinda yer aldi

16Ibn-ül Ezrak(1116-1176):

Tarihçi Silvan'da dogdu Tarihi Meyyafarikin adli eseriyletanindi

17Molla Çelebi(?-1655):

Sultan IV Murat Bagdat seferinden dönüsünde Diyarbakir'da Molla Çelebi'yle görüstü Kendisini Istanbula götürdü Burada Es ile adli kitap hazirladi Daha sonra Red ve Kabul,Dogunun Serhi ve Fevibe adli kitablari yazdi

18 H Ragip Müderris (1786-184):

Alim Medrese ögretiminden sonra çesitli memurluklarda bulundu Hüsrev Pasa medresesindeki müderrisliginden sonrakendi medresesinde ögretime basladi Çesitli dinsel konularda 30'u askin eseri vardir

19 Tuncer Necmioglu (1936- ):

Sinema ve tiyatro sanatçisi Tip Fakültesinde ve ITÜ Makine Bölümünde ögrenim gördü Ögrenim yillarinda tiyatro çalismalari basladi

Filmlerinden kimileri:Kizilirmak Karakoyun,Kuma,Pir Sultan Abdal

20Nesimi (?-1404):

Divan sairi Hayatina dair kesin bir bilgi yoktur Asil adi Imadeddin'dir Ölüm tarihi kimi kaynaklarda 1417 kimilerinde 1418 olarak da belirtilmektedir Siirleri dönemin bir çok sairini etkilemistir Kendisinin de Mevlanadanetkilendigiileri sürülmektedir Çesitli nazireler yazmistir Esterabadli Fazlullah'in yaymaga çalistigi Hurufiligi benimsedi Bu mezhebin önde gelen savunuculari arasinda yer aldi Ülkenin çesitli yerlerinde dolasarak siirleriyle yaymaya çalisti Bu, yöneticileri rahatsiz etti Misir Çerkez Kölemenleri hükümdari El-Müeyyed Seyhin emriyle Sam'da derisi yüzülerek öldürüldü Cesedi bir hafta halka gösterildi Eserleri arasinda Türkçe ve Farsça divan en önemlileridir

21 Özer Ozankaya (1937):

Bilim adamı yazar Kulp'ta dogdu1959 da Siyasal Bilgiler Fakultesini bitirdi Ayni yıl Sosyoloji Asistanı oldu "Üniversite Ögrencilerinin Siyasal Yönelmeleri" konulu doktora tezi 1966 da yayınlandı

22 Faik Ali Ozansoy (1875-1950):

Sair 1901'de Mülkiye Mektebi'ni bitirerek ,kaymakamlik,mutasarriflik ve çesitli memurluklarda bulundu Daha sonra mülkiyedeFransizca ögretmenligi yapti Ögretim yillarinda "Kehkesana Karsi" siiriyle Servet'i Fünu anlayisiyla,özellikle Abdülhak Hamid ve Tevfik Fikret'in etkisiyle siirler yazdi1908 sonrasinda daha bagimsiz siire yöneldi Son siirleri 1927'lerde Günes dergisinde yayinlandi

23 Ferit Öngören (1932-):

Yazar ,karikatürcü1958'de Istanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi ve Avukatliga basladi Daha sonra karikatüre yöneldi Ressamlik yapti1966 da Lastik-is Sendikasinin yayin organi Lastik-Is i çikardi Filiz, a, Yelken,KöPage Rankü,Ataç,Degisim,Siir Sanati ,Yeni a gibi dergilerde yazdi Ayrica, ilk çaglardan günümüze degin Anadolu siirinin evrimini inceleyen arastirmasinin bir bölümü de soyut dergisinde yayinlandi

24 Kaya Özsezgin (1938-):

Eleştirmen İlk ve orta öğretimini Diyarbakır'da tamamladıktan sonra DTC Fakültesi Sanat Tarihi Bölümünde ögrenim gördü Çesitli okullarda sanat tarihi ögretmenliği yaptı Sanat yaşami resimle basliyan Özsezgin,üç sergi açtiktan sonra elestirmenlige yöneldi Vatan ve ulus gazetelerinde Pazar Postasi,Sanat ve Sanatçilar,Papirüs,Milliyet Sanat gibi dergilerde ressamlar ,sergiler üstüne deneme ,elestiri yazilari yayinlandi Çesitli jürilerde ve Ankara Radyosunun Sanat Dünyasi programinda görev yapti, "Prometheus'un Dönüsü"adli deneme-elestiri adli eseri 1965'te yayinladi

25 Veysel Öngören (1931-):

Sair Afyon lisesini bitirdi Bir süre Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde okudu Ögrenimini yarim birakti Diyarbakir'in Hacikan Köyü'ne yerlesti Daha sonra Ankara'da DTC Fakültesi Felsefe Bölümüne girdi TRT Dis Haberler Servisinde,Vatan gazetesinde çalisti Dost ,Ankara Birligi,Türk Dili,Türkiye yazilari gibi dergilerde yayinlanan siirleriyle yazin çevrelerinde ilgi uyandirdi Siirlerinde yöresel deyisten kaynaklanan özgün bir söylem gelistirdi Ilk eseri Remo ve Salo'dur(1980)

26 Mahir Pamukçu (1912-):

Bilim adami 1938 de Veteriner Fakültesini bitirdikten sonra ayni fakültede asistan oldu Doktora için Amerika'ya gönderildi1948 de yurda döndü 1952 de doçent, 1967 de profesör oldu 1957-1959 arasinda ABD, Wisconsin Üniversitesinde patoloji dersleri verdi 1960 da kurucu mecliste görev yapti Pamukçu veterinerlik alanindaki çalismalarini üniversite disinda ,uluslararasi kogrelerde de ortaya koydu Bir çok teblig ve inceleme hazirladi Bunlardan en önemlisi hayvanlarda egreltiotunun yaptigi hastaliklara iliskindir Bu bitkinin kansere neden oldugunu ortaya çikardi

27Said Pasa(1832-1891):

Osmanli devlet adami,yazar1849'da vilayet kalemine yazici oldu 1848 de mektupculukta yükseldi 1872 de Elazig mutasarrifligina getirildi1874 de Maras ,daha sonra Mardin ve Mus ta mutasarriflik yapti Bu süre içinde yazdigi 10 ciltlik genel tarih kitabi mirat-ül iber'in 9 Cildi basildi Sonuncusu da yazma olarak Istanbul müze kitapligindadir Diyarbekir Tarihi adli çalismasiyla da 1884 tarihli Diyarbekir Salnamesinin 2bölümünü olusturdu

28 Süleyman Nazif (1869-1927):

Sair,yazar Gördügü özel ögrenimle Farsça,Arapça ve Fransizca ögrendi Diyarbakir Vilayet Matbaasi Müdürlügü ve Diyarbakir Gazetesininbas yazarligini yapti II Abdulhamit yönetiminden kaçti Paris'e gitti ve orada Mesveret gazetesini çikardi Yurda dönüsünde 12 yil Bursa'da zorunlu oturma cezasina çaptirildi

Mesrutiyet'ten sonra Basra,Kastamonu,Musul,Trabzon ve Bagdat valiliklerinde bulundu 1915'te Istanbul'a yerleserek Halk,Ileri,Hadisat gazetelerinde yazdi;Halk'in bas yazarligini yapti Istanbul'un isgalini protesto amaciyla yazdigi "Kara Bir Gün" yazisi ve ayni yönde verdigi konferanslar nedeniyle Malta'ya sürüldü1922 de yeniden Istanbul'a yerlesti Yasaminin sonuna degin burada kaldi Resimli Gazetede çalisti Süleyman Nazif'in hayati 1894-1895'de Diyarbekir Vilayeti Salnamesi'ni hazirlamasiIle baslar1898 de Servet'i Fünun'da siirleri yayinlandi Mesrutiyet Döneminde yazdigi tarih,elestiri,ani türündeki yazilariyla basari kazandi

29 Cahit Sıtkı Tarancı (1910-1956):

Sair Ilkokulu Diyarbakir'da okudu Daha sonra Saint Joseph ve Galatasaray Liselerinde ögrenim gördü Ögrenimine Mülkiye Mektebive Paris Siyasal Bilgiler Fakültesinde devam etti 1940’da II Dünya Savasi nedeniyle yurda döndü ve asker olduAnadolu Ajansi ve Çalisma Bakanligi’nda çevirmen olarak çalisti Tedavi için gittigi Viyana’da öldü

Taranci’nin ilk siirleri 1930’larda Muhit ve Servet-i Fünun dergilerinde yayinlandiIlk yillarda, A Hamdi Tanpinar ve Necip Fazil’dan, sonraki yillarda ise Baudlaire’den etkilendi

Varlik, Yaratilis, Istanbul gibi dergilerde siirleri yayimlandi Taranci’nin baslica eserleri: Ömründe Süküt, Otuzbes Yas, Düsten Güzel, Sonrasi